Volledige samenvatting van het vak Economie (S0A25a), gegeven in eerste master Arbeids- en Organisatiepsychologie maar ook aan andere richtingen in de bachelor!: - alle slides + veel eigen notities van de les - cursus mee geïntegreerd - gestructureerder als de slides, in volzinnen met tussentitels...
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Wat is economie? ................................................................................................................... 8
Onderwerp en invalshoek ..................................................................................................................................... 8
Een eenvoudige economische kringloop............................................................................................................... 8
Consumptie ....................................................................................................................................................... 8
Productie, toegevoegde waarde en inkomen .................................................................................................. 8
Economische agenten....................................................................................................................................... 9
Een kringloop .................................................................................................................................................. 10
Welvaart en economische groei ......................................................................................................................... 11
Van arm naar welvarend ................................................................................................................................ 11
Niet alleen meer, maar ook anders ................................................................................................................ 13
Productiviteit als motor van onze welvaart ........................................................................................................ 14
De speldenfabriek van Adam Smith ............................................................................................................... 15
Het doemscenario van Malthus ..................................................................................................................... 15
Ricardo en de voordelen van internationale handel ...................................................................................... 16
Welvarender, maar niet gelukkiger? .................................................................................................................. 18
Hoofdstuk 2: Individuele rationaliteit en sociale interactie ......................................................................... 20
Het individuele gedragsmodel: rationele keuze ................................................................................................. 20
Individuele beslissingen en sociale interacties: speltheorie................................................................................ 20
Spelers, strategieën en resultatenmatrix ....................................................................................................... 20
Het gevangenendilemma................................................................................................................................ 21
Het Nash-evenwicht ....................................................................................................................................... 22
Het belang van coördinatie: the battle of the sexes ...................................................................................... 23
Bindende afspraken, sociale normen en overheidstussenkomst ........................................................................ 24
Hoofdstuk 3: Vraag en aanbod .................................................................................................................. 25
De vraag als uitdrukking van bereidheid tot betalen ......................................................................................... 25
Algemene en partiële vraagfuncties ............................................................................................................... 25
De vraag naar broodjes................................................................................................................................... 25
De marktvraagcurve ....................................................................................................................................... 27
Het aanbod als uitdrukking van marginale kosten ............................................................................................. 28
Algemene en partiële aanbodfuncties ........................................................................................................... 28
Het aanbod van broodjes ............................................................................................................................... 28
1
, De marktaanbodcurve .................................................................................................................................... 29
Prijsvorming ........................................................................................................................................................ 30
Het marktevenwicht ....................................................................................................................................... 30
De algebra van lineaire vraag- en aanbodcurven ........................................................................................... 31
Verschuivingen van vraag en aanbod................................................................................................................. 32
Verschuivingen van de vraagcurve ................................................................................................................. 32
Verschuivingen van de aanbodcurve.............................................................................................................. 33
Comparatieve statica ...................................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 4: Elasticiteiten en schokken..................................................................................................... 34
Eigen prijselasticiteit van vraag en aanbod ........................................................................................................ 34
De eigen prijselasticiteit van de vraag ............................................................................................................ 34
Perfect elastische en perfect inelastische vraagcurven ................................................................................. 36
Relatie tussen prijselasticiteit van de vraag en verandering in opbrengsten ................................................ 37
Normale goederen en Giffen-goederen ......................................................................................................... 37
De prijselasticiteit van het aanbod ................................................................................................................. 38
De inkomenselasticiteit van de vraag ................................................................................................................. 39
Engel-curven ................................................................................................................................................... 39
Relatie tussen de inkomenselasticiteit en de budgetaandelen ..................................................................... 40
De kruiselingse prijselasticiteit ........................................................................................................................... 41
De markt in werking ........................................................................................................................................... 42
Aanbodschokken ............................................................................................................................................ 42
Vraagschokken ................................................................................................................................................ 43
Inkomens- en prijselasticiteiten voeden beleidskeuzes ...................................................................................... 44
Variatie in budgetaandelen door de inkomensladder ................................................................................... 44
Prijselasticiteiten voor energiegebruik ........................................................................................................... 45
Hoofdstuk 5: Overheidsinterventie in het marktgebeuren .......................................................................... 45
Prijsregulering ..................................................................................................................................................... 45
Maximumprijs ................................................................................................................................................. 45
Minimumprijs ................................................................................................................................................. 46
Quota .................................................................................................................................................................. 47
Indirecte belastingen en subsidies ...................................................................................................................... 48
BTW en accijnzen ............................................................................................................................................ 48
Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting .................................................................. 48
Verdeling van de belasting over consument en producent ........................................................................... 50
Een belasting is niet wat ze lijkt...................................................................................................................... 51
Belasting op de consument of op de producent? .......................................................................................... 52
De woonbonus: een subsidie voor de koper? ..................................................................................................... 52
2
,Hoofdstuk 6: De consument ...................................................................................................................... 53
De budgetbeperking ........................................................................................................................................... 53
Een verandering van het budget .................................................................................................................... 54
Een verandering van de relatieve prijs ........................................................................................................... 55
Een proportionele verandering van alle prijzen ............................................................................................. 55
De voorkeuren van de consument ...................................................................................................................... 55
Veronderstelling 1: volledigheid van de voorkeurordening ........................................................................... 55
Veronderstelling 2: de voorkeurordening is transitief ................................................................................... 56
Veronderstelling 3: niet-verzadiging van de voorkeurordening .................................................................... 57
Veronderstelling 4: convexiteit van de voorkeurordening ............................................................................ 57
De marginale substitutievoet ......................................................................................................................... 57
De keuze van de consument ............................................................................................................................... 58
Welke goederenbundel kiest de consument? ................................................................................................ 58
Verschuivingen van het evenwicht: budgetwijzigingen ................................................................................. 59
Verschuivingen van het evenwicht: prijswijzigingen...................................................................................... 60
Grafische afleiding van de partiële vraagcurve .............................................................................................. 61
Individuele vraagfuncties................................................................................................................................ 62
Van de individuele vraag naar de marktvraag ................................................................................................... 62
Is de consument rationeel? ................................................................................................................................. 63
Hoofdstuk 9: Winst, output en volmaakte mededinging ............................................................................. 64
De output en prijs van de winstmaximaliserende onderneming ........................................................................ 64
De vraagfunctie van de onderneming: de keuze van output versus prijs ...................................................... 64
Opbrengsten, kosten en winst........................................................................................................................ 65
Twee regels voor winstmaximalisatie ............................................................................................................ 69
Individueel aanbod van de competitieve onderneming ..................................................................................... 70
Gemiddelde en marginale opbrengsten voor de competitieve onderneming .............................................. 70
Het aanbod van de indiviuele onderneming op korte termijn ....................................................................... 71
Het aanbod van de individuele onderneming op lange termijn .................................................................... 72
Marktevenwicht bij volmaakte mededinging ..................................................................................................... 73
Kenmerken van de competitieve marktvorm ................................................................................................ 73
De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op korte termijn ................................................ 74
De marktvraag, het marktaanbod en het marktevenwicht op lange termijn ................................................ 75
Hoofdstuk 10: Monopolie en onvolmaakte mededingen ............................................................................ 76
Monopolie: defnitie en oorzaken ........................................................................................................................ 76
Technologische belemmeringen .................................................................................................................... 77
Wettelijke belemmeringen ............................................................................................................................. 77
De outputkeuze van de monopolist in geval van uniforme prijzen .................................................................... 78
Hoofdstuk 12: De onzichtbare hand? ......................................................................................................... 83
Coördinatie en arbeidsverdeling ......................................................................................................................... 83
Traditie en sociale normen ............................................................................................................................. 84
Bevelsystemen ................................................................................................................................................ 84
Marktsysteem ................................................................................................................................................. 85
De werkelijkheid is ingewikkeld...................................................................................................................... 85
Pareto-efficiëntie en verdeling ........................................................................................................................... 86
Pareto-efficiëntie en verdeling ........................................................................................................................... 87
Pareto-efficiëntie ............................................................................................................................................ 87
Volmaakte mededingen en Pareto-efficiëntie ............................................................................................... 88
Verdeling van de welvaart .............................................................................................................................. 90
Marktfalen .......................................................................................................................................................... 90
Onvolmaakte mededingen (MKj ≠ pj) ............................................................................................................. 91
Externe effecten (MKj ≠ MMKj) ...................................................................................................................... 92
Publieke goederen (MPBij ≠ MBBij) ................................................................................................................ 92
Imperfecte rationaliteit (MPBij ≠ MBBij) ........................................................................................................ 93
Assymmetrische informatie (MPBij ≠ MBBij) .................................................................................................. 93
Overheid en markt .............................................................................................................................................. 94
Zonder overheid geen markt, of: de markt is een keuze ............................................................................... 94
De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme ......................................................................... 94
Overheidsfalingen ........................................................................................................................................... 95
Hoofdstuk 13: Publieke goederen en externe effecten ............................................................................... 95
Publieke goederen .............................................................................................................................................. 96
Niet-uitsluitbaarheid en niet-rivaliteit in consumptie .................................................................................... 96
Quasipublieke goederen ................................................................................................................................. 96
Maatschappelijk wenselijk aanbod van zuiver publieke goederen ................................................................ 97
Het vrijbuitersprobleem ................................................................................................................................. 99
Externe effecten ................................................................................................................................................ 100
Positieve en negatieve externe effecten in productie en consumptie ........................................................ 100
Pareto-efficiëntie bij externe effecten en het ‘optimale’ vervuilingsniveau ............................................... 100
Uitstootnormen ............................................................................................................................................ 101
Mileuheffingen ............................................................................................................................................. 102
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evamariedelarbre. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.85. You're not tied to anything after your purchase.
