Hoorcollege 2................................................................................................................................................ 4
Nature vs. Nurture debat.....................................................................................................................................4
Belangrijke theorieën binnen de ontwikkelingspsychologie................................................................................5
Theorieën over specifieke perioden van de levensloop........................................................................................6
Hoorcollege 3................................................................................................................................................ 9
Wat zijn de verschillende fasen van de prenatale ontwikkeling?........................................................................9
Hoe kan de omgeving de prenatale ontwikkeling beïnvloeden?.......................................................................11
De ontwikkeling van de hersenen......................................................................................................................12
De sensorische ontwikkeling..............................................................................................................................13
Motorische ontwikkeling....................................................................................................................................17
Hoorcollege 4............................................................................................................................................... 18
Piaget.................................................................................................................................................................18
Sensomotorische fase.........................................................................................................................................18
Pre-operationele fase.........................................................................................................................................19
Concreet-operationele fase................................................................................................................................21
Formeel-operationele fase.................................................................................................................................22
Wat gebeurt er daarna......................................................................................................................................23
Hoorcollege 5............................................................................................................................................... 24
Hoe ontwikkelen executieve functies en het kortetermijngeheugen zich?........................................................24
Hoe ontwikkelt het langetermijngeheugen zich?..............................................................................................26
Hoe kunnen we geheugenontwikkeling gedurende de levensloop verklaren?..................................................27
Cognitief functioneren op oudere leeftijd – algemene patronen.......................................................................29
Wat gebeurt er in midlife?.................................................................................................................................29
Wat weten we over cognitieve plasticiteit en training?....................................................................................30
Hoorcollege 6............................................................................................................................................... 31
Taalontwikkeling................................................................................................................................................31
Wat is de rol van intelligentie en school op de ontwikkeling van kinderen.......................................................33
Hoe kan school een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen..............................................35
Hoe verandert het werkleven doorheen de levensloop?....................................................................................36
Hoorcollege 8............................................................................................................................................... 42
Kohlberg.............................................................................................................................................................42
Ontwikkeling van sociale cognitie, theory of mind............................................................................................43
Hoe ontwikkelt empathie en prosociaal gedrag?..............................................................................................45
Hoe ontwikkelt antisociaal gedrag?...................................................................................................................46
Hoorcollege 9............................................................................................................................................... 48
Wat is hechting?.................................................................................................................................................48
Speelgedrag........................................................................................................................................................50
Sociale relaties in de kindertijd..........................................................................................................................51
Sociale relaties in de adolescentie......................................................................................................................52
Hoorcollege 10............................................................................................................................................. 53
Liefde en relatietevredenheid.............................................................................................................................53
Leren over ouderschap.......................................................................................................................................55
Grootouderschap en andere levensstijlen..........................................................................................................56
Hoorcollege 11............................................................................................................................................. 57
Hoe ontwikkelen temperament en persoonlijkheid?.........................................................................................57
Zelfbeeld en identiteit........................................................................................................................................59
Ontwikkeling van eigenwaarde.................................................................................................................... 61
Hoorcollege 12............................................................................................................................................. 62
Wat zijn de verschillende opvoedingsstijlen?.....................................................................................................62
Diversiteit van gezinnen.....................................................................................................................................63
Wat zijn de effecten van fysieke bestraffingen?................................................................................................64
Wat weten we over de gevolgen van kindermishandeling................................................................................65
Hoe kan veerkracht helpen bij het omgaan met uitdagingen in de kindertijd..................................................66
Hoorcollege 13............................................................................................................................................. 66
Wat maakt ontwikkeling abnormaal?...............................................................................................................66
Vroege kindertijd................................................................................................................................................67
Kindertijd............................................................................................................................................................68
Adolescentie.......................................................................................................................................................69
Volwassenheid....................................................................................................................................................70
Hoorcollege 1
Ontwikkelingsleer = veranderingen binnen personen gedurende de levensloop en
verschillen en overeenkomsten tussen personen over die veranderingen.
, Doel: intrapersoonlijke en interpersoonlijke veranderingen beschrijven en verklaren
en optimaal te veranderen.
Leeftijdsperioden
Cross-sectionele designs
- Individuen van verschillende leeftijden op hetzelfde tijdsmoment
- Verschillen tussen personen onderzoeken
- Voordelen
o Weinig tijd tussen meting en resultaten
o Redelijk goedkoop
- Nadelen
o Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met cohorteffecten
o Beperkt generaliseerbaar naar andere meetmomenten
Longitudinaal
- Hetzelfde individu op verschillende tijdsmomenten
- Verandering onderzoeken; verschillen binnen personen meten
- Voordelen
o Meting van stabiliteit en verandering van variabelen
o Echte meting van intrapersoonlijke verandering
- Nadelen
o Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met tijd-van-meting effecten, test hertest
effecten en attrition effecten
o Beperkt generaliseerbaar naar andere cohorten
o Kost veel tijd
o Kost veel geld
Cohort = iedere groep uit dezelfde culturele omgeving en dezelfde tijdsinterval
Cohorteffect = verschillen in variabelen die relevant zijn voor de ontwikkeling, die
voortkomen uit (niet-leeftijdsgerelateerde) factoren waaraan iedere geboortecohort is
blootgesteld (bijv. coronababy’s)
Sequentie-model = een combi van cross-sectioneel en longitudinaal.
Principes van levenslooppsychologie
Ontwikkeling is..
, 1. Levenslang
2. Gains and loses (groei en verlies)
3. Ingebed in de geschiedenis
4. Multidimensioneel (gedachtes, gevoelens, cognitie, fysiek)
5. Multidisciplinair
6. Plastisch
7. Contextueel
Hoorcollege 2
Nature vs. Nurture debat
Nature
- Darwin
- Emotionele gezichtsuitdrukkingen zijn kort na de geboorte al
aanwezig
- Tweelingstudies
Nurture
- Watson
- Little albert conditionering
Nature-nurture interacties
Kritische periode = een periode waarin het zenuwstelsel vooral gevoelig
voor bepaalde stimuli in de omgeving. Als een organisme niet de juiste
stimulus krijgt in de nodige periode dan is het onmogelijk om later in het
leven bepaalde vaardigheden/functies te ontwikkelen.
- Bijv. hechting bij ganzen
Sensitieve periode = een periode waarin specifieke ervaringen een
maximaal positief of negatief effect hebben: perioden van verhoogde
plasiticiteit onder invloed van specifieke factoren
- Bijv. taalontwikkeling
- Gehoor
- Sociale ontwikkeling
- Binoculaire visie
1. Gen-omgeving interacties (nature en nurture versterken elkaar)
a. Mensen met verschillende genen worden op verschillende
manieren beïnvloed door omgevingsfactoren
2. Gen-omgeving correlaties (nature beïnvloedt nurture)
a. Passief genotype-omgevingsfit
i. Aangeboren eigensschappen van ouders bepalen de
omgeving waarin het kind opgroeit
b. Evovatieve genotype-omgevingsfit
i. Aangeboren karaktertrekken van het kind roepen
bepaald gedrag op uit de omgeving
, ii. Bijv. meisjes roze/ jongens blauw
c. Acitef genotype-omgevingsfit
i. Kind selecteert actief de omgeving die het best past bij
de genen
ii. Bijv. als je goed kan dansen, ga je miss naar een
dansopleiding
3. Epigenetica (nurture beinvloedt nature)
a. Omgevingsgevoelige genen: genexpressie kan doorheen de
levensloop veranderd worden door omgevingsinvloeden
Belangrijke theorieën binnen de ontwikkelingspsychologie
Erikson’s pyschososciale ontwikkelingstheorie
- Persoonlijkheid ontwikkelt doorheen de levensloop
- Persoonlijkheidsontwikkeling wordt beïnvloed door cultuur, de
samenleving, de geschiedenis
- Ontwikkeling van persoonlijkheid kan in 8 fases/stadie opgedeeld
worden
- Iedere fase wordt gekenmerkt door een conflict dat opgelost moet
worden. dit kan op een adaptieve maar ook op een maladaptieve
manier
o Als het conflict in een fase op een maladaptieve manier is
opgelost, dan kunnen de volgende fases niet adequaat
behaald worden, wat leidt tot maladaptieve aanpassing van
het individu
o Het succesvol oplossen van een conflict leidt tot deugden
(positieve persoonlijkheidskenmerkvirtues)
, Skinner: operante conditionering
- Ontwikkeling = leerervaringen van het individu
- Reinforcement/bekrachtiging
Leertheorieën: cognitief behavriorisme
Sociaal-cognitieve leerthorie van bandura
- Rol van cognitie: leren en anticiperen van de consequenties van
bepaald gedrag (mensen kunnen ook nadenken over consequenties)
- Mensen leren door observatie modelleren (kijken naar en
imiteren)
Bronfenbrenner: ecologisch model
Bijdragen:
- Aandacht voor relaties tussen omgevingssystemen
- Nadruk op andere sociale contexten dan enkel familie
- Systematische onderzoek naar micro- en macrodimensies van
omgevingssystemen
Kritiek:
- Invloed van biologische en cognitieve factoren onderschat
biologische invloeden werden later toegevoegd aan het model
Theorieën over specifieke perioden van de levensloop
Kindertijd
Piaget ontwikkeling van cognitie
- Universeel vaste volgorde van fasen/stadia
- Elke fase is kwalitatief anders
- Discontinue ontwikkeling
- Kind draagt actief bij aan eigen kennisontwikkeling (little scientist)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sannekusters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.17. You're not tied to anything after your purchase.