Summary
Samenvatting Europees mededingingsrecht STAATSSTEUN
- Course
- Institution
Europees mededingingsrecht STAATSSTEUN stuur me berichtje voor deel ONDERNEMINGEN (bestand is te groot voor Stuvia)
[Show more]
2 reviews
By: dc12 • 2 year ago
By: mc1997 • 2 year ago
Seller
Follow
sofiewillems
Reviews received
Content preview
Europees mededingingsrecht inzake staatsteun- Tony JorisINDEX: zie laatste pagina
Praktische inleiding
Lees het studie deel-fiche! Dit is het contract tussen de prof en de studenten, je vindt info
over inhoud, studiemateriaal en het examen en een aantal examenvragen.
Studiemateriaal:
1. Lesnota’s
2. Op het einde van de cursus krijgen we een samenvatting van dit onderdeel van de prof
3. De reader op Canvas: bevat alle verdragsbepalingen (primair unierecht), procedure-
VO, VO van de Commissie van 2014, machtigings-VO van 2015, algemene de minimis
VO, algemene groepsvrijstellings-VO, een aantal mededelingen, …
Examen: het examen zal waarschijnlijk op campus plaatsvinden. Je krijgt schriftelijk open
vragen. Het zijn kennis vragen. Soms ook gesloten vragen. Je krijgt ook casussen! Je mag
gebruik maken van de basisteksten die je vindt op Canvas en de reader. Je mag hier wel niet
in schrijven. Beide delen staan op 10, je moet niet slagen op beide delen om geslaagd te zijn.
1
, 1. Inleiding (lezen, we zien later alles in detail)
Waar denk je aan als je denkt aan staatssteun in de EU?
- Ursula Von Der Leyen
- Apple-zaak, Fiat zaak, Starbucks zaak
- Lidstaten kunnen niet zomaar steun uitkeren; eerst moet de lidstaat hiervoor
toestemming vragen aan de EU Commissie door een ‘steunvoornemen’ te melden
- Beginsel verbod van staatssteun
- Covid-19
- Brusselse steunmaatregel ten gunste van de cultuursector; EU Commissie besliste dat
dit passend, doeltreffend en proportioneel was om de ernstige verstoring van de
economie te verhelpen
Het doel van dit vak is het kaderen van het beleid van het EU-mededingingsrecht inzake
staatssteun aan de hand van de titel van het opleidingsonderdeel in het groter geheel van
de verdragen van de Unie. We zullen bespreken welke verdragen er bestaan, wat diens
doelstellingen zijn, wie welke bevoegdheid heeft en wat de verhouding is tussen de
lidstaten en de Unie. (Exclusieve bevoegdheid EU vs. gedeelde bevoegdheid EU en lidstaten,
aanvullende bevoegdheid van de EU).
De drie belangrijkste woorden van dit vak zijn Europees, mededingingsrecht en staatssteun.
Europees: De Unie is tegelijk een supranationale organisatie en een intergouvernementele
organisatie. Toch is ze niet 100% supranationaal. De Unie is op supranationale wijze niet
bevoegd voor het gemeenschappelijk veiligheid- en buitenlandsbeleid.
Het is een organisatie opgericht door staten adhv verdragen. De VWEU (oud EEG-Verdrag), de
VEU (oprichtingsverdrag in Maastricht) in werking sinds 1993, het EURATOM-verdrag van
1957, het EGA-verdrag.
Het EGA is lex specialis tav de VEU en de VWEU. Als er in dit verdrag over atoomenergie regels
staat over staatssteun, zouden die afwijken van het VEU en VWEU. Dit is niet het geval, er zijn
geen bepalingen over staatssteun in het EGA-verdrag. Het VEU en VWEU is dus het recht dat
van toepassing is op staatssteun die lidstaten uitkeren aan ondernemingen in de atoomenergie
sector.
Is het mogelijk dat de staatsteunregels van de EU verder reiken dan de geografische grenzen
van de EU? JA!
(1) De 27 lidstaten hebben een akkoord (in werking in 1994) met Noorwegen, IJsland en
Liechtenstein met de bedoeling de EU interne markt uit te bereiden tot 30 landen. In dit
akkoord vinden we staatssteunbepalingen terug, inhoudelijk en procedureel gelijkaardig aan
de regels van het VWEU. De drie extra landen moesten hiervoor extra instellingen oprichten;
een toezichthoudende autoriteit die hetzelfde werk doet als de Commissie en een EFTA Hof,
zoals het HvJ. Zwitserland trad niet toe tot deze ruimte.
Nieuwe EU-regels inzake staatssteun worden telkens ook vertaald naar die drie landen toe.
2
,(2) Daarnaast sloot de EU stabilisatie- en associatieakkoorden met derde, Europese landen
met als doel die landen voor te bereiden op toetreding tot de Unie. Die akkoorden bevatten
ook staatssteunbepalingen. Ook die landen moeten extra instellingen oprichten om erover te
waken dat de mededinging niet vervalst zou worden tussen die derde landen en de
Unielanden. (Staatssteun vervalst de mededinging, het heeft een invloed op de handel tussen
de lidstaten en is dus conform art. 101 VWEU in beginsel verboden.)
We zullen later onderzoeken of de Unie al dan niet exclusief bevoegd is inzake staatssteun.
Mededingingsrecht: Waarom bestaan er mededingingsregels?
Het EGKS-Verdrag (1951) was een samenwerking tussen Benelux, Italië, FR en de UK. Hier was
ook een staatssteunregel; alle staatssteun was destijds absoluut verboden. Toch realiseerde
de lidstaten zich snel dat dit niet te houden was. De vraag is of het EGKS-Verdrag het voor de
EGKS-lidstaten toch mogelijk maakte om staatssteun uit te delen aan ondernemingen actief
in deze twee sectoren.
Het VWEU: stel dat de lidstaten beseffen dat de EU bepaalde maatregelen niet kan nemen,
hoewel die maatregelen noodzakelijk zijn voor het bereiken van de doelstellingen van de
Europese Unie. De Unie heeft toegewezen bevoegdheden, de rest van de bevoegdheden
berust bij de lidstaten. Je zou de verdragen hiervoor kunnen wijzigen of je kan beroep doen
op de flexibiliteitsclausule. Deze clausule laat de Raad en het Parlement toe om maatregelen
te nemen die noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van een unie-doelstelling maar
waarvoor geen juridische grondslag is te vinden in het VWEU.
In het EGKS stond een gelijkaardige clausule. Met het gebruik van dit artikel maakte de
lidstaten van het EGKS het mogelijk om onder bepaalde voorwaarden staatssteun uit te delen
aan ondernemingen actief in de sectoren kolen en staal.
Als we het over het EU-mededingingsrecht hebben, hebben we het ook over de interne markt.
De interne markt is tegelijk een doelstelling van de Unie en tegelijk een bevoegdheid van de
Unie. De interne markt is een markt zonder binnen grenzen waarop er vrij verkeer van G, D,
kapitaal en personen heerst overeenkomstig de bepalingen van de verdragen.
Volgende actoren zijn actief in het kader van her EU-staatssteun beleid;
- de EU Commissie: meest actief
- de Raad van Europa: de raad kan steunmaatregelen goedkeuren. De raad kan VO
aannemen, dit zijn geen wetgevingshandelingen
- het EU Parlement: kan betrokken worden bij het aannemen van handelingen
krachtens art. 109 VWEU. De Raad kan op voorstel van de Commissie en na raadpleging
(advies) van het EU Parlement VO aannemen die dienstig zijn voor de toepassing van
art. 107 en 108 VWEU
- Hof van Justitie van de Europese Unie: RS is zeer belangrijk; interpretatie van het EU
recht en de geldigheid van handelingen van de Unie aan het secundair recht. Het HvJ
is exclusief bevoegd om handelingen ongeldig te verklaren.
- Het economische en sociaal comité
- Het comité van de regio’s
3
, - De ombudsman
- Lidstaten zelf; parlement en regering. In Belgie zijn de deelstaten, provincies,
gemeentes en steden ook actoren in het kader van her EU-staatssteun beleid. Het
begrip lidstaat is zeer ruim.
- Overheidsbedrijven, begunstigde ondernemingen, concurrerende ondernemingen
(die kunnen bv. beroep tot nietigverklaring instellen bij HvJ tegen steunmaatregel)
- De nationale rechter: houdt zich bezig met private handhaving (klacht over
onrechtmatige staatssteun) en houdt zich bezig met het feit dat de OH naar de
nationale rechter stapt ter uitvoering van een terugvorderingsbesluit
• In beginsel moeten steun-voornemens worden aangemeld (art. 108(3) WVEU) bij
de EU Commissie. De lidstaten moeten wachten tot de Commissie een
(voorwaardelijk) positief besluit over de steunmaatregel heeft genomen. Er
ontstaat vervolgens een standstillverplichting voor de lidstaat die wacht op de
goedkeuring. Als de staat de standstillverplichting niet respecteert, is er sprake van
onrechtmatige staatssteun. De standstillverplichting heeft verticale directe
werking (conform RS HvJ). De directe werking houdt in dat de bepaling kan
ingeroepen worden voor de nationale rechter. Er is een onderscheid tussen
verticale (OH-particulier) en horizontale werking (particulier- particulier). De
standstillverplichting kan van art. 108(3) WVEU enkel worden ingeroepen tegen de
OH en niet tegen een concurrent. Dit heet de private handhaving.
• Er kan ook een klacht worden ingediend tegen een steunmaatregel (die nog geen
toestemming kreeg). De Commissie onderzoekt dit en kan vaststellen dat de
steunmaatregel verboden was. De Commissie onderzoekt of één van de
uitzonderingen van toepassing is. Vervolgens kan ze een negatief besluiten nemen
en eisen dat de steun moet worden teruggevorderd (door de nationale rechter).
Bekijk de EU-wetgevingsprocedures nog eens in cursus Europees Recht II. De Unie kan
handelingen vaststellen in het kader van het VWEU. Dit zijn wetgevingshandelingen en niet-
wetgevingshandelingen. Wetgevingshandelingen komen tot stand overeenkomstig de
gewone en de buitengewone wetgevingsprocedure(s).
Bij de gewone wetgevingsprocedure beslissen Raad en Parlement samen, de ‘mede-
beslissingsprocedure’.
Bij de buitengewone wetgevingsprocedure beslist ofwel de Raad (in samenwerking met het
Parlement) ofwel het Parlement (in samenwerking met de Raad). Bv buitengewone
wetgevingsprocedure: de Commissie doet een voorstel aan de Raad en de Raad neemt een
beslissing na advies van het Parlement. (Zie art. 109 VWEU)
Toch zijn de VO die de Raad kan aannemen op basis van art. 109 VWEU, dus op voorstel van
de Commissie en na advies van het Parlement, GEEN wetgevingshandelingen.
In het VWEU staat bij bepalingen vermeld of hierover een wetgevingshandelingen tot stand
kan komen door ofwel een gewone ofwel een buitengewone wetgevingsprocedure. In art. 109
VWEU had dus moeten staan dat wetgevingshandelingen tot stand kunnen komen door een
buitengewone wetgevingsprocedure.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofiewillems. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now