RPA Beleid en Recht
Hoorcollege 1
09-11-2021
Deel 1: Wat is beleid?
Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen (en tijdskeuze). Het is een systeem van middelen bedoeld om een bepaald
probleem op te lossen of te voorkomen.
- Politieke keuzes van het Rijk : de regering, provincie en gemeente
Beleid heeft twee gezichten:
- Samenstel van doeleinden, middelen en tijdskeuzes
- Reactie op een probleem
Het is een poging om een probleem op een bepaalde manier op te lossen, te
verminderen of te voorkomen door doelgericht te denken en handelen.
Beleidsprobleem (1)= een verschil tussen een maatstaf/norm en een
bestaande/gewenste situatie.
Norm wordt overschreden er ontstaat een probleem er wordt een beleid
opgesteld op dit probleem op te lossen
Beleidsprobleem (2)= een groep signaleert een ontwikkeling in de maatschappij die
als ongewenst wordt beschouwd.
Er is een beleidsprobleem als het op de beleidsagenda wordt gezet. De overheid
moet dan iets doen: beleid maken of een beleidsinstrument inzetten.
Overheid: geheel van organisatie en activiteiten gericht op de besturing van de
maatschappij (Rijk, gemeenten, regionale besturen, waterschappen,
omgevingsdiensten). Hebben exclusieve bevoegdheden om bindende beslissingen
te nemen.
Maatschappij: alle burgers. Het beleid is op de maatschappij gericht
Deelprocessen van het beleid:
1. Agendering
Het proces waardoor maatschappelijke problemen de aandacht van het
publiek en de beleidsbepalers krijgt.
Agenda: lijst van onderwerpen die op een gegeven moment of in een periode
de aandacht van een actor of groep van actoren hebben.
Wie moet het aanpakken? Media komt erbij kijken en kan voor ophef zorgen.
- Kennis, de aandacht, toonaangevende personen, waarden&normen, emoties
2. Beleidsvoorbereiding
Verzamelen en analyseren van informatie
Formuleren van adviezen
Ontwerpen van het beleid
3. Besluitbepaling
, 4. Beleidsinvoering en -uitvoering
Toepassen van de gekozen middelen voor de gekozen doeleinden
5. Beleidshandhaving
De zorg dat de gestelde gedragsnormen werkelijk nageleefd worden
6. Rechtsbescherming
De verwachting dat de overheid het beleid uitvoert op een goede manier
Zo niet? Dan kun je naar de rechter
7. Beleidsevaluatie
Het beoordelen van de inhoud, het proces en de effecten.
OF
Beleidsbeëindiging
Het staken van een gevoerd beleid, omdat het niet werkt
Een institutie is een vast, collectief patroon van formele en informele regels volgens
welke actoren een bepaald gedrag vertonen en handelingen verrichten, omdat het zo
hoort. Is een product, gevestigd iets.
Institutionalisering: het proces waarin waarden, normen en sociale handelingen
neerslaan in instituties.
- Intern: opbouw inhoud en organisatie van milieubeleid binnen de overheid
- Extern: buiten de overheid samen met andere organisaties, zoals belangengroepen
Publiek is gericht op overheden, private is gericht op burgers
Participatie van de maatschappij wordt steeds belangrijker in wet en regelgeving
Deel 2: Ontwikkelen omgevingsbeleid
Model van Dunlap:
Draagkracht van de aardbol: voorziening, ruimte en afval. In evenwicht houden
Overspanning van de draagkracht.
- supply depot: natuurlijke hulpbronnen uitputting
- living space: ruimte vernietiging ecosystemen
- waste repository; vervuiling verwerken aantasting ecosystemen
Omgevingsvraagstukken
Verslechtering kwaliteit fysieke omgeving
Gewijzigde perceptie van omgevings- en milieuproblemen
Rol van instituten, wetenschapper en filosofen
- Ecocentrisch: kwaliteitsverlies voor natuur en ecosystemen
- Antropocentrisch: kwaliteitsverlies voor de mens
Dosis-effect model
Dosis effect: welke dosis leidt via welke mechanismen tot welke milieueffecten?
Bepaalde dosis levert bepaald effect op. In balans houden
Natuurwetenschappelijk onderzoek enerzijds: verklaren effecten bepaalde doses
Natuurwetenschappelijk onderzoek anderzijds: bepalen norm overschrijdingen,
vaststellen kritische waarden en normstelling
, DPSIR: verstoringsketen
- Maatschappelijke activiteit: onderliggende oorzaken van verstoring
- Milieudruk: directe oorzaken van verstoring
- Milieukwaliteit: resulterende toestand van de verschillende milieu componenten
- Gevolgen: inschatting van negatieve gevolgen van milieukwaliteit voor mens,
natuur en economie
Response: reacties van doelgroepen en beleidsantwoord op de verstoringen
Response die driving forces aanpakt bronmaatregelen; doeltreffender
Response die impact aanpakt effect/ end of pipe maatregelen
Deel 3: Integraal afwegingskader
Een minister wil iets aan een probleem doen en vraagt ambtenaren met een voorstel
te komen ambtenaren volgen het Integraal afwegingskader beleid en
regelgeving (IAK) en maken een wetsvoorstel voorstel in vorm van concept
wetsvoorstel kan wetten wijzigen of een geheel nieuwe regeling
Integraal afwegingskader (IAK):
biedt beleidsmakers en wetgevingsjuristen de normen waaraan goed beleid en
goede regelgeving moeten voldoen (door kabinet vastgesteld)
- werkwijze en informatiebron en toe te passen op elk moment in het beleidsproces
- er zijn 7 IAK- vragen:
1. Wat is de aanleiding?
2. Wie zijn er betrokken?
3. Wat is het probleem?
4. Wat is het doel?
Maatschappelijke doelen van de Omgevingswet:
- bereiken en in standhouden van ene veilige en gezonde fysieke
leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, ook vanwege de intrinsieke
waarde van de natuur
- doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van fysieke leefomgeving ter
vervulling van maatschappelijke functies
(met oog op duurzame ontwikkeling, gericht op onderlinge samenhang)
5. Wat rechtvaardigt overheidsoptreden?
6. Wat is het beste instrument?
7. Wat zijn de gevolgen?
Beleidsinstrumenten beogen burgers en bedrijven aan te zetten tot
gedragsverandering en maken technische maatregelen mogelijk. Middel dat een
organisatie inzet om een beleidsplan uit te voeren
Brongericht: richten zich rechtstreeks tot de burger/ondernemen en regelen zijn
gedrag. Zijn nodig om aan vastgestelde condities te voldoen.
- Voorbeelden: een vergunning met daarin opgenomen emissienormen.
Juridisch: straffen, vergunningen, normen, geboden en verboden
Economisch: belonen/subsidies en heffingen/boetes
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noortje0863. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.