BEDRIJFSKUNDE
HOOFDSTUK 1: EEN BEDRIJF IS GEEN VANZELFSPREKENDHEID
1.1. Wat is een bedrijf?
Betekenis 1
‘Elke organisatie die zakendoet, een organisatie die voor haar continuïteit afhankelijk is van
wisselwerking met een markt.’ Een formele organisatie die erop gericht is producten te leveren aan derden
en hiervoor een economische tegenprestatie krijgt.
Verplicht bedrijven om ‘economisch rationeel’ te zijn, een bedrijf kan niet permanent verlies maken
Permanently failing organisations: verkwisten haast permanent geld
Bv. Amerikaanse gezondheidszorg
Gesubsidieerde sectoren ontsnappen aan de ‘norms of rationality’
Betekenis 2
Aparte juridische economische entiteit met specifieke rechten en specifieke plichten
Aparte juridische economische entiteit met specifieke rechten
o Beperken het risico
o Beperkte aansprakelijkheid: ‘limited liability corporation’
Bedrijven moeten er voor zorgen dat hun gesprekspartners zich niet te sterk bewust worden
van die beperkte aansprakelijkheid
o Kwestie van vertrouwen
o Geen garantie dat het bedrijf nog zal bestaan op het moment van bv. je bestelling
Beide betekenissen vallen samen in een moderne samenleving
Niet het geval? => overgangsfase
Bv. peer-to-peernetwerken zoals Youtube, Facebook…
Een bedrijf starten is erg risicovol
Groot economisch risico
Mensen zijn erg feilbare besluitvormers: de meeste economische beslissingen zijn te moeilijk
Vandaar de risicobeperking tot bv. kapitaalinbreng
Bedrijven zijn ‘mixed blessings’
Bedrijven kunnen op sociaal, ecologisch en democratisch vlak geen al te fraaie getuigschriften voorleggen
Bv. management van Eternit
Bv. Volkswagen met Dieselgate (sjoemelsoftware)
1.2. Waarom bestaan bedrijven?
Bedrijven zijn er om kapitaal, mensen, machines, kennis enz. samen te brengen met het oog op economische
meerwaarde of
winst
Waarom sluit de ondernemer niet gewoon een marktcontract af met elke werknemer afzonderlijk?
Door transactiekosten: afspraken moeten worden gemaakt, die afspraken moeten worden
bewaakt enz. Soms is het veel goedkoper die transacties te laten plaatsvinden in een
1
,marktrelatie
2
,Als individu marktrelaties vervangen door hiërarchische relaties is zelden rendabel
Bedrijven doen het echter voortdurend omdat het voor hen wél goedkoper is
In principe zijn marktrelaties economisch rationeler, waarom toch bedrijven?
De theories of the firm transactiekosten dalen
Bv. Outsourcing, beheerscontracten met de overheid, stijging van de uitzendmarkt…
1.3. Een bedrijf als een bundel relationele contracten
Een relationeel contract is een vorm van samenwerking of coördinatie die door de partijen via de
samenwerking zelf in stand wordt gehouden.
Een relationeel contract is een contract tussen partijen dat via de uitoefening ervan
zichzelf versterkt Ze zijn de basis van elke vorm van samenleven, samenwerken en
maatschappelijke ordening
Opletten in sommige landen: andere betekenissen aan relationele contracten
Probleem in 2000-2007: financiële sector georganiseerd alsof alleen de contractuele financiële
relaties belangrijk waren
Vertrouwen verdween (tussen banken)
Gevolg: grootste economische crisis sinds 1930
Gevolg: opkomst blockchaintechnologie
o Vertrouwen garanderen door nieuwe technologie
1.4. Stakeholders versus stockholders
Stakeholders: belangrijkste groepen met wie bedrijven relationele contracten onderhouden
Aandeelhouders
Leveranciers
Klanten
Medewerkers
Management
Gemeenschap in de ruimste zin van het woord
Indeling stakeholders
Primaire stakeholders: direct belang in de organisatie
Aandeelhouders, werknemers, klanten, leveranciers, lokale gemeenschap
Secundaire stakeholders: indirect belang
Overheid, vakbonden, ngo’s, media,
academici Discussie stakeholdermodel vs.
stockholdermodel Stockholdermodel legt het
primaat bij de aandeelhouders
‘Primum vivere deinde filosofari’-argument: “Wie zal die
stakeholders betalen?” Stakeholdermodel legt het primaat bij de
belanghebbers, de stakeholders
Argument: eenzijdig accent op winst heeft afschuwelijke gevolgen voor de zwakken, de natuur, de democratie
3
, Governance
Is het geheel van activiteiten van een onderneming ‘onder
controle’? Corporate governance- actueel sinds 1980
Doel: de besluitvorming efficiënter te organiseren, doorzichtiger te maken en te objectiveren
Oorsprong in een aantal schandalen
Code Buysse (niet-beursgenoteerde ondernemingen)
Beveelt aan de visie en de missie van de onderneming duidelijk vast
te stellen Geeft richtlijnen over de taak en de werking van de raad
van bestuur
Belang van niet-uitvoerende of externe bestuurders
Regelmatig vergaderen (min. 4 keer per jaar)
Benoemingscomité
Remuneratiecomité
Beklemtoont het nut van adviserende comités (auditcomité, remuneratiecomité,...), ter aanvulling
van de raad van bestuur
Beklemtoont het belang van een performant senior management
1.5. Stakeholders. Wie zijn zij?
In de eerste plaats de maatschappij
Deze geeft het bedrijf een licence to operate
o Vb. niet bedrijven die kinderpornografie op het internet zetten, heroïne verspreiden
Bedrijven verliezen deze licence to operate dagelijks door bv. schandalen
o Maatschappelijke normen bepalen wel degelijk wat bedrijven wel en niet kunnen en welke
bedrijven een licence to operate krijgen
o De publieke opinie kan zo veel druk uitoefenen dat verder werken
onmogelijk wordt Ook de overheid is vaak de eerste belanghebber van elk bedrijf
Maar ook omgekeerd: het bedrijf heeft de overheid nodig om de ingewikkelde transacties uit
te voeren die typisch zijn voor het moderne bedrijfsleven
o Vb. een spelling standaardiseren, achttienjarigen tot ingenieur opleiden, musea oprichten…
Kan uiteraard de exploitatievergunning weigeren
De primaire stakeholders:
Kapitaalverschaffers (stockholders, shareholders)
Personeel
Klanten
Leveranciers
(ook soms omwonenden)
De haast eindeloze lijst secundaire stakeholders
Concurrenten, journalisten van zakenbladen, professoren…
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller augustvandekerckhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.12. You're not tied to anything after your purchase.