Dit document is een samenvatting van het deel dat je moet kennen uit het boek "Leren van kunst".
Op de laatste pagina's staan er ook nog een aantal belangrijke gegevens voor het examen, zoals aspecten van de muzische talen, cultuur in de spiegel, brillen van Parsons...
Samenvatting: leren van kunst
Deel 3: Hoe leren we van kunst?
Creativiteit vleugels geven
• Creativiteit = de vaardigheid van de leerling om ideeën te bedenken en dingen te creëren die
nieuw, verrassend en waardevol zijn voor de leerling zelf.
• Complex meetbare leeropbrengst: is iteratief (herhalend) en individueel proces waarin
leerling begeleidt wordt door ons
• Simpelste vorm → proces waarin je vanaf startmoment gaat divergeren en convergeren (in
willekeurige volgorde)
o Leerling onderzoekt, maakt en reflecteert
• Onderwijs die leerling uitdaagt en uitnodigt om dieper in te gaan op ongewone ideeën,
motivatie, openheid en moed heeft om nieuwe en ongewone ideeën te verkennen en
bereidt is om naar zijn ‘innerlijke stem” te luisteren
Rollen van de leerkracht
• Antwoord geven op die vraag → eerst kijken: welke rollen heeft een leerkracht?
o Vaak ontwerper/designer van leeromgeving:
▪ Zowel fysieke omgeving (opstelling, beschikbare leermiddelen, zichtbaarheid
spullen etc.)
▪ Niet-fysieke omgeving (welke vormen van uitdaging om de beoogde
vaardigheden te gebruiken en te ontwikkelen, hoe ordenen leerinhoud,
welke werkvorm, directe instructie etc.)
o Begeleider van het proces
▪ Hoe handelen als leerkracht, hoe leerlingen aanspreken, welke vragen
stellen, hoe ervoor zorgen dat je proces voedt, zonder sturen op uitkomsten,
hoe voor diepgang zorgen etc.
• om creativiteit ruimte te geven → ruimte geven aan cyclisch proces waarbij je niet zo goed
weet waar iedereen instapt en de uitkomsten ook helemaal anders zijn.
• Ingrediënten:
o Ontwerp-deel + doe-deel
o Inhoudelijke, pedagogische en didactische expertise nodig ➔ creatieve
grondhouding
Wat leert kunst ons over ontwerp?
• Belangrijkste aspect van kunst = verbeeldingskracht voeden
o Omdat dit open-ended is ➔ uitnodigen tot persoonlijke betekenisgeving
Open-ended
• Kunst ≠ goed of fout → kunst wil bevragen ➔ uitkomst van opdrachten staan niet vast
• Speelveld: metafoor
1
, o Alle kinderen van de klas spelen op hetzelfde veld (geen chaotisch veld: kaders
ontworpen door mij + spelregels beschreven + misschien bedoeling van het spel)
➔uitkomst is niet zeker
o Bevat 2 belangrijke elementen om creativiteit te voeden:
▪ Individu krijgt de kans om op zijn eigen manier, nieuwsgierigheid en vragen,
aansluitend op zijn eigen relevantie het spel te spelen
▪ Veel meer ruimte om een eigen invulling te geven (gaat niet om de
opbrengst, maar vooral om manier waarop spel gespeeld wordt ➔
leermomenten
o Dit leidt tot frustratie bij de kinderen die dit niet kunnen of die het al meteen kan
o Speelveld is een authentieke leersituatie: wij bedenken en ontwerpen deze en
binnen deze ruimte is er eigen inbreng (spelregels zijn niet doelgericht, maar zorgen
wel dat de bedoeling van het spel duidelijk is ➔ voeden het proces)
• Hardloopwedstrijd
o Onderwijs meestal vragen voor hardloopwedstrijd waar beginnen, waar eindigen en
binnen welke marge moeten ze de finish halen ➔ niet halen: doen net zolang
opnieuw tot ze wel halen of gedifferentieerd
o Jij als docent: bepalen wat iedereen moet en wat te doen met kinderen die dit niet
halen
o Dit leidt tot frustratie bij de kinderen die dit niet kunnen of die het al meteen kan
• Ruimte voor iedereen
o Je hebt kaders geschapen, maar weet niet wat er uit deze opdracht gaat komen.
o Belangrijk: je kunt NIET falen, wel kan je afhaken, niet geconcentreerd zijn of niet
meedoen ➔ afspraak
▪ Iedereen doet mee, dus daar kun je je leerlingen op aanspreken
▪ Niet op wat ze doen, maar of en hoe ze het doen.
o Keuzevrijheid biedt ruimte voor iedereen om te doen wat hij kan, durft, wil en leuk
vindt.
o Opdracht nodigt uit tot proberen, binnen veilig kader van samen te doen
▪ + ruimte om aan allerlei leerdoelen en competenties te werken
• Doen wat je wel kunt
o Open-ended opdracht ➔ ruimte om te laten zien wat wel kan in het kader dat
geschept werd
o Nadenken over wat de kaders en regels zijn ➔ bepalen over wat het inhoudelijk gaat
o Verder bouwen op beginsituatie ➔ verzameling van speelvelden waarbinnen elke lln
zijn eigen leerlijn loopt binnen de context dat wij aanbieden
• Spelen en leren
o Vergelijking met speelveld niet voor niks
o Pedagogen en opvoeders: kind leert veel zonder dat er een formele leeromgeving is
o ‘bevrijden’ van belemmeringen van echte wereld, verder reiken dan jezelf ➔ leren
o Vrijwillig, spontaan, leuk
o Belangrijk:
▪ Vrijheid van handelen
▪ Het ogenschijnlijk doelloos dingen doen
▪ Keuzemogelijkheden binnen activiteit
o Speler initieert spelactiviteit: hij geeft er vorm aan
o Inductief leren gaat bij kinderen uit basisschool beter
2
, o Symbolisch spel/rollenspel: bied speelveld voor verbeelding en verwerking van
ervaringen ➔ perfect voor ontwikkeling jonge kind
o Creativiteit: veel baat bij de ruimte die het denken in speelvelden kan bieden
▪ Leerlijnen: moeten gehaald worden
▪ Speelveld: meer plek voor persoonlijke route, keuzes en betekenisgeving
Persoonlijke betekenisgeving
• Uitkomsten openlaten: betekent automatisch dat er niet wordt toegewerkt naar een
‘uniform’ leerproduct dat als bewijs dient dat leerling opdracht tot goed einde heeft gebracht
o Focus nu meteen op het proces van leren en ontdekken
o Product dient zeker een doel, want dat is uitkomst van proces (biedt dus veel info
over dat proces)
▪ Precies de rol die product zou moeten spelen: tastbaar stukje feedback op
het proces dat is doorlopen
▪ Iedereen speelt een rol + zichzelf ontwikkelen ➔ eindproduct: eigen
betekenis (eigen binnenwereld verbonden met buitenwereld)
• Eigen verwachtingen, gedachten en overtuigingen niet projecteren op de leerling
(belemmering van creativiteit)
o Van kunst kunnen we net leren dat deze persoonlijke betekenisgeving zo belangrijk is
Zintuigelijk
• Prikkelt zintuigen, verwart, streelt, pijnigt onze ogen, oren tong of huid
• Kunst: niet via 1 kanaal binnenkomen ➔ verbeeldingskracht draait overuren
• Toegangspoort tot verbeelding
o Kunst: niet alleen hersenen, maar hele mens kraken
▪ Hoeft niet ‘mooi’ te zijn, moet dingen in jou in beweging zetten ➔
verbeeldingskracht ➔ persoonlijke betekenis
o Verbeelding wilt voeden ➔ zintuigelijke ingang goede keus
Wat leert kunst ons?
• Drie belangrijke uitgangspunten ontwerp leeromgeving
o Open uitkomst
o Persoonlijke betekenisgeving
o Geprikkeld door zintuigelijke waarneming
• Niet alleen voor kunstzinnige uitingen ➔ verbonden met elkaar
• Eenzelfde doel = creëren van ruimte voor verbeeldingskracht van de leerling (dit is de kern
van de activiteit)
Nieuwsgierigheid: opwekken van genoeglijk gemis
• We worden nieuwsgierig als we verrast worden, anders verveeld, als alles wat je ziet je
verrast, raak je vervreemd
• Verrassing = stukje van puzzel missen ➔ daarom raadsel graag oplossen
• Missen stukje van info: binnen handbereik ➔ nieuwsgierigheid prikkelen over opwekken van
gemis = genoeglijk gemis
• Werkvormen: zorgen dat ze een ‘gemis’ ervaren ➔ drive om op onderzoek en ontdekking te
gaan
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julievandender. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.93. You're not tied to anything after your purchase.
