Voorbeelden: Toezicht en handhaving
Efteling laat te veel bezoekers toe: Provincie op de vingers getikt – Omroep
Brabant Vb. Efteling heeft een natuurvergunning. Vanwege het grote
aantal bezoekers, is er veel verkeer. Dit leidt tot stikstofemissie. In Nederland
hebben we al lang een stikstofprobleem, waardoor natuurgebieden afsterven.
Bij de Efteling ligt dus ook een natuurgebied. Volgens de Natuurvergunning,
mag Efteling max. 5 miljoen bezoekers hebben. Probleem: Efteling heeft voor
de coronapandemie meer dan 5 miljoen bezoekers ontvangen. Vrijdag heeft
de rechtbank geoordeeld dat de provincie had moeten handhaven.
Uitspraak Rb. Oost-Brabant 28/01/2022, ECLI:NL:RBOBR:2022:279
Nijmegen pakt asfaltfabriek verder aan: Extra controles en maatregelen tegen
geuroverlast |Vervuilende fabrieken Nijmegen |Gelderlander.nl Vb
Asfaltfabriek: Deze centrale stoot zeer zorgwekkende stoffen uit, die kanker
en geuroverlast (kunnen) veroorzaken. Bewoners hebben daar last van. De
omgevingsdienst is daar gaan controleren en er werd inderdaad te veel
zorgwekkende stoffen uitgestoten. Nijmegen pakt asfaltfabriek verder aan:
extra controle en maatregelen tegen geuroverlast. Zij kregen dus een last
onder dwangsom opgelegd om te zorgen dat dit wordt gereduceerd.
Dat is pech, fiets (on)terecht weg?: Rechtswinkel Nijmegen-Oost Vb. AFAC
handhaaft als fietsen niet normaal worden geparkeerd. Dit gaat over
bestuursdwang. Eerst krijg je een sticker op de fiets. Als je niet
gehoorzaamd, dan wordt je fiets meegenomen. Vervolgens moet je je fiets
komen halen en krijg je hem mee als je betaald hebt. Zie bericht
Rechtswinkel Nijmegen-Oost.
Algemeen
Voor de handhaving van het bestuursrecht staan 3 soorten handhavingsmiddelen
ter beschikking:
Bestuursrechtelijk
Strafrechtelijk
Privaatrechtelijk
Volgens Awb bestaat sanctionerend optreden uit toezicht en
handhaving/sancties. H5 kent zowel een regeling over toezicht op de
naleving als over sancties:
- Titel 5.1 algemene bepalingen, waarin onder meer de definitie van de
begrippen zijn opgenomen.
- Titel 5.2 Toezicht op naleving
- Titel 5.3 Herstelsancties
- Titel 5.4 Bestuurlijke boete
- Art. 5:9 Awb Bestuurlijke sanctie wordt opgelegd middels beschikking
daardoor zijn H2, H3 en titel 4.1 ook van toepassing.
1
, sanctionerend
optreden
Toezicht Handhaving/sancties
Toezicht
Eerst moet worden vastgesteld of er sprake is van een overtreding, art. 5:1
lid 2 Awb. Alvorens kan worden besloten of er handhavend kan worden
opgetreden. Zonder enig vermoeden kan door toezichthouders bij burgers en
bedrijven onderzoek worden gedaan.
Er wordt dan bijv. 1 of 2 keer per jaar gecontroleerd of men zich heeft
gehouden aan de voorschriften.
Anders dan strafrecht: daar moet wel sprake zijn van een vermoeden van
strafbaar feit.
Toezicht
Titel 5.2 Toezicht op naleving
Art. 5:11 Awb Toezichthouder
Voorbeelden:
- Art 5:10 lid 3 Wabo toezichthouder die wordt aangewezen, die bij
besluit van College van B&W of gedeputeerde staten wordt aangewezen.
- Art 16 lid 1 Leerplichtwet 1969 Hier staat dat College van B&W de
leerplichtambtenaren kunnen/moeten aanwijzen. Dit is een aanwijzing
van een toezichthouder.
Toezichthouders
Art. 5:11 Awb beschrijving van toezichthouder, maar niet wat toezicht is.
Toezichthouder is een materieel begrip Ook als een bijzondere wet
spreekt van ‘controleur’ of ‘inspecteur’, kan er sprake zijn van een
toezichthouder ex. Awb.
Bij of krachtens een wettelijk voorschrift wordt een ambtenaar belast met
toezicht.
o Bij of krachtens = delegatiemogelijkheid. Kan ook een APV zijn.
o Bevoegdheid moet uit bijzondere wet komen.
2
,Voor de uitoefening van toezicht door toezichthouders geeft Awb 2 algemene
regels; een van formele aard en een meer inhoudelijke:
1. Art. 5:12 Awb legitimatieplicht bij de uitoefening van zijn taak moet
een toezichthouder een legitimatiebewijs meedragen, die hij desgevraagd
dient te tonen;
2. Art. 5:13 Awb toespitsing van evenredigheidsbeginsel bij uitvoering
van zijn taak.
Bevoegdheden toezichthouder
Toezichthouder heeft o.g.v. Awb een aantal bevoegdheden.
Let op! Beperking art. 5:14 Awb bevoegdheden kunnen worden beperkt
bij wettelijk voorschrift of bij besluit van bestuursorgaan dat
toezichthouder aanwijst.
Uitbreiding Bevoegdheden kunnen alleen bij wifz worden uitgebreid.
Bij uitoefening van deze bevoegdheden spelen ABBB’s een rol.
Schakelbepaling art. 3:1 lid 2 Awb formele zorgvuldigheid (art. 3:2),
specialiteit (art. 3:3), belangenafweging en proportionaliteit (art. 3:4) ook
van toepassing op toezichthoudende taken van bestuursorganen.
Toezicht
Art 5:15 – 5:16 Awb betreden plaatsen m.u.v. een woning en inzage
vorderen
Art 5:17 – 5:19 Awb inzage vorderen van zakelijke bescheiden,
monsterneming en onderzoeken vervoermiddelen. Vb. Bankafschriften of
andere administratie, reisgegevens van OV etc.
Art 5:20 Awb medewerkingsplicht (let wel op art. 5:10a Awb)
Algemeen: art 5:13 Awb (proportioneel gebruik) Beperking, uit de
parlementaire geschiedenis blijkt dat gedacht kan worden aan het geval dat
een toezichthouder gebruikmaakt van zijn dwangmiddelen, terwijl betrokkene
al te kennen heeft gegeven vrijwillig medewerking te zullen verlenen. 1 Strijd
met art. 5:13 wordt in de jurisprudentie niet snel aangenomen.
Verplichte medewerkingsplicht
Art. 5:20 Awb verplicht men medewerking te verlenen aan de
toezichthouder.
Tenzij zij een beroep kunnen doen op de geheimhoudingsplicht.
Let wel op! Art 5:10a Awb als het gaat om een bestraffende sanctie, dan
moet worden medegedeeld dat hij niet verplicht is tot antwoorden.
Deze plicht staat waarborgen uit o.a. art. 6 EVRM niet in de weg, zolang nog
geen sprake is van redelijk vermoeden van een strafbaar feit. Nemo-
teneturbeginsel is n.v.t. in toezicht- en controlefase voordat sprake is
van criminal charge.
Grenzen
1
Kamerstukken II 1993/94, 23 700, nr. 3, p. 143; PG Awb III, p. 343
3
, Bevoegdheden o.g.v. titel 5.2 en bijzondere wet kent 2 belangrijke
grenzen:
1. Art. 5:13 Awb proportioneel gebruik bevoegdheden die toezichthouder
inzet kunnen verstrekkend zijn, maar er is een grens. Bevoegdheden moeten
worden ingezet voor gebruik dat slechts redelijkerwijs nodig is voor de
vervulling van de taak. Grens naar:
o Naar object;
o Naar persoon;
o Redelijkerwijs noodzakelijk;
o Niet verdergaand dan nodig.
Zie bv. art. 5:16 Awb: toezichthouder is bevoegd inlichtingen te vorderen.
Toezichthouder kan niet zomaar vragen stellen. Art. 5:13 Awb beperkt dat
een toezichthouder naar persoon alleen maar zijn toezichthoudende
bevoegdheden kan gebruiken (inlichtingen vragen) voor zover het gaat om
personen die betrokken zijn bij de regels waarop hij toezicht moet
uitoefenen. Het gaat dus om evenredigheidsbeginsel!!
2. Normering vanuit EVRM Fundamentele rechten van burgers moeten
worden gewaarborgd.
a. Eerst vaststellen of een fundamenteel recht in het geding is (vb. als
iemand in de bosjes je 3 weken observeert en je levensroutine
waarneemt. Dan is het recht op je privéleven in het geding, art. 8 EVRM )
Dat is geen absoluut recht want inmenging is mogelijk, dan is de volgende
vraag:
b. Is er sprake van rechtmatige inmenging in een fundamenteel recht?
Indien inmenging:
i. Is voorzien bij wet en in overeenstemming is met de wet
ii. Nodig is met het oog op een beschermingswaardig (legitiem) doel
iii. Noodzakelijk is in een democratische samenleving
Bij de beoordeling of inmenging geoorloofd is, komt de verdragsstaat een
zekere margin of appreciation toe. IC van het vaststellen van iemand zijn
dagelijkse routine in het kader van bijstandsuitkeringen heeft CRvB geoordeeld
dat het ongeoorloofd is. Het is een inbreuk van een fundamenteel recht
(grondrecht) en een inmenging van deze ingrijpende aard is niet voorzien bij
wet. Grondslagen in Awb zijn onvoldoende; enkele keer rondkijken mag
wel, structureel niet.
Rechtsbescherming bij toezicht
Awb stelt geen sanctie op het niet-naleven van art. 5:20 Awb. De meeste
toezichtshandelingen zijn geen besluiten:
hetzij omdat het geen rechtshandelingen zijn,
hetzij omdat zij niet schriftelijk zijn.
Daarom staat er geen beroep/bezwaar open. Pas als je een bestuurlijke
sanctie krijgt opgelegd, kan je daartegen rechtsbescherming inzetten en zo
ook de toezichtfase in geding brengen.
STAPPENPLAN TOEZICHT
1. Bevoegdhedengrondslag art. 5:11 Awb in samenhang met bijzondere
wet.
2. Kies één van de bevoegdheden uit art. 5:15-5:19 Awb.
3. Art. 5:13 proportionaliteitstoets. Het moet redelijkerwijs nodig zijn om
de bevoegdheid in te zetten.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller imane_b0ua. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.98. You're not tied to anything after your purchase.