Summary
Wereld in Verbinding — Samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van alle lessen, powerpoints, cursus en te kennen delen uit het handboek
[Show more]
Seller
Followsilkegeerts
Reviews received
Content preview
DE WERELD IN VERBINDINGInleiding......................................................................................................................................................................................................................3
Deel 1 – Globalisering, Systeemdenken en toekomstdenken......................................................................................................................................3
1 Globalisering, systeemdenken en toekomstdenken ............................................................................................................................................3
1.1 Wat is globalisering?...................................................................................................................................................................................3
1.2 Vier dimensies van globalisering.................................................................................................................................................................3
1.2.1 De economische dimensie.....................................................................................................................................................................3
1.2.2 De politieke dimensie ............................................................................................................................................................................4
1.2.3 De culturele dimensie ............................................................................................................................................................................4
1.2.4 De ecologische dimensie .......................................................................................................................................................................4
1.3 De duurzame ontwikkingsdoelen (SDG’s) ...................................................................................................................................................5
1.4 Wat is systeemdenken en toekomstdenken? ..............................................................................................................................................5
1.4.1 Educatie voor duurzame ontwikkeling....................................................................................................................................................6
1.4.2 Ontwikkelingsmodel, project EDOEL, Arteveldehogeschool ..................................................................................................................6
1.4.3 Systeemdenken.....................................................................................................................................................................................7
1.4.4 Toekomstdenken .................................................................................................................................................................................12
Deel 2 – Migratie ......................................................................................................................................................................................................14
1 Migratie in het verleden ....................................................................................................................................................................................14
2 Geschiedenis van migratie in België .................................................................................................................................................................18
2.1 Begripsvorming: vluchten of migreren? .....................................................................................................................................................18
2.2 emigraties .................................................................................................................................................................................................18
2.2.1 Emigratie in de 19de eeuw....................................................................................................................................................................18
2.2.2 Noord- en Zuid-Amerika: de overzeese lokroep ...................................................................................................................................19
2.2.3 Congo-Vrijstaat/Beglisch Congo ..........................................................................................................................................................20
2.2.4 1914 – 1918 en 1940 – 1945: oorlogsvluchtelingen .............................................................................................................................20
2.2.5 Besluit .................................................................................................................................................................................................21
2.3 immigraties ...............................................................................................................................................................................................21
2.4 Synthese: push- en pull factoren bij migratiegeschiedenis van België .......................................................................................................24
3 Actuele migratie naar België .............................................................................................................................................................................25
3.1 Verblijfsrecht van bepaalde duur...............................................................................................................................................................26
3.2 Verblijfsrecht van onbeperkte duur............................................................................................................................................................26
3.2.1 Burgers van de Europese Unie+..........................................................................................................................................................26
3.2.2 Derdelanders .......................................................................................................................................................................................26
3.2.3 Belg worden? ......................................................................................................................................................................................29
4 Migratie van soorten .........................................................................................................................................................................................30
4.1 Migratie en dispersie.................................................................................................................................................................................30
4.2 Door de mens uitgevoerde ‘migratie’ .........................................................................................................................................................31
4.2.1 Gewilde ‘migratie’ ................................................................................................................................................................................31
4.2.2 Ongewilde ‘migratie’ ............................................................................................................................................................................32
4.3 Natuurlijke ‘migratie’ .................................................................................................................................................................................33
4.3.1 Dispersie .............................................................................................................................................................................................33
4.3.2 Trek (migratie) .....................................................................................................................................................................................34
Deel 3 – Klimaat .......................................................................................................................................................................................................37
1 Oorzaken van Klimaatsverandering ..................................................................................................................................................................37
1.1 Natuurlijke oorzaken .................................................................................................................................................................................40
1.2 Menselijke oorzaken .................................................................................................................................................................................40
2 Gevolgen van klimaatverandering.....................................................................................................................................................................41
2.1 Meer extreme weersomstandigheden .......................................................................................................................................................41
2.1.1 Meer hittegolven ..................................................................................................................................................................................42
2.1.2 Meer neerslag en ernstige overstromingen ..........................................................................................................................................42
2.1.3 Krachtige orkanen ...............................................................................................................................................................................42
Silke Geerts 2021 — 2022
, 2.1.4 Grotere droogte, vluchtelingen, oorlog en geweld ................................................................................................................................42
2.1.5 Woestijnvorming ..................................................................................................................................................................................43
2.2 Verdwijnende gletsjers..............................................................................................................................................................................43
2.3 Veranderende oceanen ............................................................................................................................................................................43
2.3.1 Stijging zeespiegel ..............................................................................................................................................................................43
2.3.2 Afsterven koraalriffen...........................................................................................................................................................................44
2.3.3 Verzuring oceanen ..............................................................................................................................................................................44
2.4 Afsmelten van het poolijs ..........................................................................................................................................................................44
2.4.1 Het albedo-effect .................................................................................................................................................................................44
2.4.2 Permafrost...........................................................................................................................................................................................44
2.4.3 De golfstroom valt stil ..........................................................................................................................................................................45
2.5 Invloed op biodiversiteit ............................................................................................................................................................................45
2.5.1 Verschuiving van soorten naar de polen of naar hogere gebieden .......................................................................................................45
2.5.2 Verandering in levenscyclus ................................................................................................................................................................45
2.5.3 Plagen van invasieve soorten ..............................................................................................................................................................46
3 Oplossingen: rol van de overheid......................................................................................................................................................................47
4 Oplossingen: energie ........................................................................................................................................................................................49
4.1 Energie in fysica .......................................................................................................................................................................................49
4.2 Elektrische energie ...................................................................................................................................................................................49
4.3 Elektrische energie in België .....................................................................................................................................................................49
4.4 Werking van een kerncentrale ..................................................................................................................................................................49
4.4.1 Bouw van atomen................................................................................................................................................................................50
4.4.2 Gebruik in een kerncentrale.................................................................................................................................................................50
4.4.3 Alternatief: kernfusie ............................................................................................................................................................................51
4.5 Andere vormen van energieopwekking .....................................................................................................................................................51
4.5.1 op kleine schaal...................................................................................................................................................................................51
4.6 Elektriciteit bewaren..................................................................................................................................................................................52
4.7 Elektriciteit transporteren ..........................................................................................................................................................................52
4.8 Elektriciteit betalen ...................................................................................................................................................................................53
Silke Geerts 2021 — 2022
,INLEIDING
- Examen
o 70% mondeling
▪ 15’ vraag over taak
• Bewijzen dat je weet en begrijpt wat in taak staat
→ Inhouden dus terug beheersen!
• Op 7 van de 20 punten
▪ 15’ vraag over cursus
o 30% werkstuk
▪ 6/20 van het examen
▪ SUBDOELSTELLINGEN OOK BEKIJKEN
→ Voor begin de 169 onderliggende targets lezen!
▪ Relatiecirkel toevoegen!
→ Module van de eerste les bekijken! Bevat link met filmpje van PXL waarin opbouw van relatiecirkel
beschreven wordt
▪ Deadline: 22 mei
▪ Inhoudelijke criteria bekijken!!!
▪ Wetenschappelijk correct
→ Correct verwijzen naar bronnen
▪ Niveau van andere leerkracht! Iets maken dat een andere leerkracht alle info geeft om ‘iets’ te doen over deze SDGs
▪ 3 SDGs en 3 verschillende P’s
- Midden in het semester een discussie les
- “We verwachten dat studenten de 17 SDG’s en de subdoelstellingen hiervan kunnen koppelen aan al dan niet in de les geziene cases
wanneer ze gegeven zijn. Vanzelfsprekend is een zekere notie hebben van deze SDG’s en de subdoelstellingen aangewezen aangezien
er geen tijd is om op het examen voor de eerste keer zich te verdiepen in deze 169 subdoelstellingen. Zo is het interessant te weten dat
onder ‘leven op het land’ er een subdoelstelling is over het tegen gaan van woestijnvorming.”
DEEL 1 – GLOBALISERING, SYSTEEMDENKEN EN TOEKOMSTDENKEN
1 GLOBALISERING, SYSTEEMDENKEN EN TOEKOMSTDENKEN
1.1 WAT IS GLOBALISERING?
Globalisering = ontwikkeling naar wereldwijde onderlinge afhankelijkheid van mensen + groeperingen
- Steeds nauwer wordende economische, politieke, culturele en ecologische banden op wereldschaal
→ Maken huidige grenzen in zekere zin irrelevant
- Processen op grote schaal
→ Overstijgen invloed van lokale + nationale overheden
Bv. Bosbranden in Australië hebben impact op lichtkwaliteit in Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika
Bv. Auto wordt gemaakt m.b.v. grondstoffen uit Congo die verwerkt worden tot onderdelen in China, geassembleerd
in Duisland, op maat afgewerkt in België
→ Belgische overheid heeft geen invloed op processen in Congo, China en Duisland
→ Lokale gebeurtenissen kunnen beïnvloed worden door dingen die veel verder plaatsvinden
→ Wat lokaal gebeurt kan vele kilometers verder impact hebben
1.2 VIER DIMENSIES VAN GLOBALISERING
! Werking is interactief geheel
→ Linken tussen verschillende domeinen
→ Elk van de dimensies heeft invloed + consequenties voor alle andere gebieden
1.2.1 DE ECONOMISCHE DIMENSIE
= Toename van + intensiever worden van economische banden over hele wereld
- Reusachtige, via digitale media lopende kapitaalstromen hebben handel in goederen + diensten gestimuleerd
- Markten hebben bereik uitgebreid
→ Verhuisd naar cyberspace
Bv. Dorpsmarkt Aliexpress
- Bedrijven hebben vestigingen in meerdere landen
o Kiezen locatie waarbij winst grootste kan zijn
o Verschillende elementen hebben invloed op keuze
Bv. Lonen, invloed vakbonden, milieuwetgeving, belastingen, beschikbare grondstoffen, nabijheid afzetmarkten, …
- Producten worden in meerdere landen gemaakt
- Ontstaan van multinationale bedrijven die productie-eenheden hebben verspreid over hele wereld
Bv. Apple, Coca-Cola, Mercedes, …
- Ontstaan van grote international instellingen
Bv. IMF, ESO
- Landen groeperen zich in regionale handelssystemen
Bv. Asian Pacific Economic Cooperation (APEC), Europese Unie
Voorbeelden
- Globalisering van financiële markt
→ Beurzen, muntspeculatie, …
- Globalisering van bedrijven
Silke Geerts 2021 — 2022
, → Multinationals, …
- Globalisering van wereldhandel
→ WTO, …
1.2.2 DE POLITIEKE DIMENSIE
Politieke globalisering = wereldwijde intensivering + expansie van onderlinge politieke relaties
Afgelopen eeuwen: Mensen organiseren politieke verschillen langs territoriale lijnen
→ Gaven idee dat ze bij bepaalde natiestaat ‘thuishoren’
→ ‘Wij – zij’ verhaal
▪ Binnenland – buitenland
▪ Onze rode Duivels
▪ Onze chocolade/frietjes, die de beste zijn ter wereld
→ Geeft gevoel van veiligheid en vaak superioriteit
→ Vaak oorlog door gevoerd
Recent: processen van globalisering zorgen voor gedeeltelijke vervaging van oude territoriale grenzen
- Natiestaat is niet meer enige plek waar mensen thuishoren
→ Belg valt onder politieke gezag van Europese Unie + lid van internationale organisaties (VN, NAVO, WHO, OESO)
- Voor- en nadelen!
o België kan niet eender welke beslissing nemen want moet zich houden aan witten + regels die afgesproken zijn
o Deel van onafhankelijkheid is verloren
Bv. Wanneer België werkloosheidsuitkering moet uitkeren aan EU-
burgers indien zij werkloos worden na één maand gewerkt te
hebben, terwijl België liever strengere regels zou willen
o Groep landen kiest ervoor om samen te werken en elkaar zo te steunen bij
problemen
Bv. Milieurampen
→ Kan in eerste fase tot minder nationalisme leiden, maar recent is vastgesteld dat het net naar
meer nationalisme leidt
Sowieso veel dingen die natiestaat overstijgen (→)
→ Moeilijk om voor of tegen globalisering te zijn
! Nationale overheid is niet langer in staat om los van andere overheden te regeren
1.2.3 DE CULTURELE DIMENSIE
- Toont zich in diffusie van cultuur-elementen over hele wereld
- Versnelt door toerisme, handel, migratie en moderne informatietechnologie (internet, sociale media, …)
- Culturele activiteiten zijn niet meer gebonden aan vaste locaties
→ Bepaalde gewoonten/gebruiken die vroeger meer lokaal golden, worden nu verspreid over hele wereld
- Positief/negatief
o Negatief: Verspreiding + toenemend gebruik van partydrugs
o Positief: emancipatie van vrouwen
- Aantal tendensen:
o Homogenisering van culturen
▪ Overal zelfde fastfoodketens, series uit andere landen kijken, …
▪ Meer tijd aan TV en sociale media t.o.v. face-to-face contacten
▪ Zorgt ervoor dat talige diversiteit steeds meer afneemt
→ In 1500 werden nog ±14500 talen gesproken, in 2020 minder dan 7000
→ >80% van content die wordt gepost is in het Engels
o Nieuw leven in lokale culturele niches
▪ Toenemende populariteit van volksdansen via Boombal
▪ Populariteit van zangers die in West-Vlaams/Antwerps zingen
▪ Chef-koks die enkel koken met lokale producten
▪ …
o Mengvormen waarbij globale tendensen zorgen voor aanpassing van lokale gewoonten/gebruiken
= Mengvorm tussen globale en lokale
Bv. Toenemende gebruik van couscous in onze gerechten, vieren van Halloween rond 1/11
1.2.4 DE ECOLOGISCHE DIMENSIE
- Invloed van dimensies op elkaar is hier het duidelijkste!
- Besef van ecologische effecten van globalisering dringt steeds meer door
→ Wereldwijde impact van natuurlijke en door mens veroorzaakte rampen, zoals ongelukken met kerncentrales in Tsjernobyl in
Oekraïne en Fukushima in Japan, laten duidelijk zien dat enorme ecologische problemen alleen kunnen worden aangepakt
door mondiale alliantie van staten en non-gouvernementele organisaties
- Voorbeelden
o Afname van biodiversiteit
▪ Sinds 1900 is driekwart van wereldwijde genetische diversiteit in agrarische gewassen en dierlijke rassen verloren
gegaan
▪ Voorbeeld van ecologisch probleem dat gerelateerd is aan bevolkingsgroei + globalisering van milieuschade
o Grensoverschrijdende milieuvervuiling
▪ Uitstoot van enorme hoeveelheden synthetische chemicaliën in lucht + water heeft condities voor menselijke +
dierlijke leven geschapen die buiten eerdere grenzen van biologische ervaring liggen
Silke Geerts 2021 — 2022
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller silkegeerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now