Summary
Samenvatting Inleiding tot het Recht, academiejaar
- Course
- Institution
Samenvatting Inleiding tot het Recht, combinatie van informatie uit de cursus, slides en nota's tijdens de les 15/20 gehaald tijdens het academiejaar
[Show more]
Seller
Follow
fbohets
Reviews received
Content preview
2022 – Inleiding tot het Recht – Prof. Geert DebersaquesDeel 1. Het recht en zijn bronnen
Module 1 - Het begrip recht
Inleiding: context-, tijds- en plaatsgebonden
• Vb. is kauwgom eten strafbaar?
• Is het ondersteboven kleven van een postzegel strafbaar?
• Mogen vrouwen met de auto rijden?
• Er is geen universele definitie van het begrip “recht”
• Recht verschilt van maatschappij tot maatschappij
• Onderscheid normensysteem als moraal, godsdienst, beleefdheid
o → Vb. handheld bellen? Alcohol en rijden? Roken in huis / in auto
o Soms in de wet en geen morele norm
o Soms “morele norm” en geen “wet”
• Recht is een verzameling van regels die gelden voor een bepaalde samenleving en op een
bepaald ogenblik
o Tijd- en plaatsgebonden
Gemeenschappelijke kenmerken
• Recht is een geheel van bindende regels
o Iedereen moet zich er aan houden / geen suggesties of keuze
o Indeling in 5 categorieën
▪ Gebods-, verbods- en verlofbepalingen
• Leggen bepaald gedrag / verbieden / toelaten
▪ Regels toepasbaar na keuze
• Toepasselijk als persoon in toestand keuze heeft gemaakt voor
bepaald gedrag (vb. trouwen)
▪ Wilsaanvullende regels
• Als partijen geen eigen regeling hebben voorzien
o Vb. auto kopen “Verkocht”
▪ Ondersteunende regels
• Geen eigenlijke gedragsregels
• Ondersteuning door inrichten instellingen, werking in de tijd en
ruimte regelen…
o Vb. hoe zijn gemeenteraden georganiseerd?
o Regels rond organisatie oud regime → nieuw regime
▪ Technische regels
• Omwille van rechtszekerheid en bescherming
• Heel vaak verregaande gevolgen indien niet eerbiedigen (nietigheid)
• Formalisme in
o Het recht (procedurevoorschrift)
o Wilsuiting
▪ Wil uiten tegenover ambtenaar van burgerlijke stand
bij huwelijk, deze ambtenaar zal dit huwelijk dan
verklaren
o Bescherming personen (bv. minderjarige)
, • Recht moet de samenleving ordenen & in stand houden
o Orde scheppen door
▪ Bepaalde toestanden / handelingen tot juridische norm te verheffen
• Gesanctioneerde feitelijkheid
o Vb. “Alle overeenkomsten strekken tot wet”
o Vb. meerderjarigheid in BE vanaf 18j
▪ Onwenselijk gedrag vermijden / tenietdoen
• Overeenkomst onder dwang
• Schijnhuwelijk, prostitutie…
o Beleidsinstrument: instrumentele visie van het recht
▪ Recht wordt gebruikt om bepaalde levensvisie / politiek systeem te
bekrachtigen en vernieuwen
• Taks shift; “ontdieseling” autopark
• “De vervuiler betaalt” → Vuilniszakken
• “Betonstop” of “betonshift”
• Verhogen pensioenleeftijd
• Preventieve gezondheidszorg
• Recht vereist gezag
o Uitvaardigen van recht
• Gezag moet voortvloeien uit de rechtsregels bij het uitvaardigen van
het recht
▪ Regelgevende organen: betrokkenheid Staat
▪ “Rechtsgeldig”: respecteren bevoegdheid
• Hiërarchie van de normen
• Bevoegdheidsverdelende regels
o Vb. zonnepanelen-heisa
• Procedureregels
o Naleven van recht
▪ Sanctie als middel afdwingbaarheid
• Soorten sancties: penale, administratieve, civiele
▪ Handhaving
• Rechterlijke macht
• Arbitrage (bv. economisch recht)
• Bestuur (GAS-boete, stillegging bouwwerf) → toezicht rechter
• Eigenrichting door burger? NEEN
o U mag niet het recht in eigen handen nemen en bv een
inbreker neerknallen
Recht is een geheel van regels, uitgevaardigd en afgedwongen door de daartoe bevoegde organen op
gezag van de gemeenschap waarvoor ze gelden, en die tot doel hebben de samenleving te ordenen
en in stand te houden.
Recht en andere normsystemen
• Verschilpunten
o Oorsprong van het recht
o Voorwerp
o Inhoud
, • Raakvlakken
o Beiden organiseren samenleving
o Regels in het recht zijn vaak ook morele regels
Module 2 – indeling van het recht
Plattegrond van het nationaal recht
• Indeling vanuit de functie van de tak
Publiek recht Privaat recht
• Relatie burger >< overheid • Relatie burger >< burger
• Algemeen belang • Particulier belang
• Ongelijkheid • Gelijkheid
• OO – dwingend recht • Aanvullend recht
• Publiek recht vertrekt van het algemeen belang
o Overheid legt een bepaald gedrag op aan de burger
o Vb. verbod om door het rode licht te rijden
o OO = openbare orde
o Regels zijn van openbare orde of dwingend recht
▪ Mag in principe niet van worden afgeweken
• Privaat recht vertrekt van het privaat belang
o Vb. huwelijk
o In praktijk niet altijd op gelijke voet (wel in theorie)
o Wilsaanvullende regels
o Er is een wettelijk kader maar men kan er binnen bepaalde grenzen van afwijken
o Vb. omgevingsrecht (alles met milieu en ruimtelijke ordening)
▪ Privaatrechtelijk principe van eigendom: iemand mag maar bouwen /
verbouwen binnen bepaalde voorwaarden
• Vervaging van de grenzen
o Soms geen scherpe grens: “gerechtelijk privaatrecht”
o Vervaging door toenemende rol overheid
▪ Rechtsvormen publiekrecht toepasbaar in privaat recht
• Openbaarheid in ondernemingsrecht / financieel recht
▪ Gebruik privaatrechtelijke technieken voor algemeen belang
• Privatisering – PPS – autonome overheidsbedrijven (NMBS)
• Belang
o Al dan niet dwingend karakter
o Kenmerken en begrippen eigen aan rechtstak
▪ Vb. begrip “woonplaats”
• Centrum van je belangen
• Niet noodzakelijk domiciliëring
• In strafrecht:
• Een keuze
o Publiek recht
▪ Staatsrecht
• Grondwettelijk recht
, • Regels m.b.t. inrichting, bevoegdheid, werking en onderlinge
verhouding van organen van de Staat
• Fundamentele rechten en vrijheden van burgers
▪ Bestuursrecht
• Of administratief recht
• Regels aangaande de organisatie, bevoegdheid en werking van de
organen van het staatsapparaat
• Behoort noch tot de wetgevende, noch tot de rechterlijke macht
▪ Strafrecht
• Geheel van normen die de strafbare gedragingen aangeven en de
sancties bepalen
• Worden uitgevaardigd tot behoud van een aantal waarden, de
openbare orde en de veiligheid
▪ Strafprocesrecht
• Regels die bepalen op welke wijze en door wie de mimsdrijven en de
vermoedelijke daders ervan zullen worden vastgesteld en
opgespoord
• Door wie en voor welk rechtscollege de beklaagden zullen worden
vervolgd
• Hoe die rechtscollege’s beslissen en hoe die beslissingen ten uitvoer
zullen worden gelegd
▪ Fiscaal recht
• Welke belastingen de overheid kan vragen van de deelnemers in de
samenleving
• Hoe de belastingen worden begroot, ingevorderd en hoe de
betwisting geschiedt
• Eenzijdig door de daartoe grondwettelijk gemachte overheid
opgelegde financiële prestaties aan personen die op hun
grondgebied wonen of er belangen hebben, teneinde de openbare
dienstverlening in haar geheel genomen te financieren
o Privaat recht
▪ Burgerlijk recht
• Verhoudingen tussen burgers onderling
• Bevat algemene en essentiële begrippen va het recht
• Familierecht
o Regelingen die inherent zijn aan de persoon
▪ Naam, nationaliteit, bekwaamheid, woonplaats…
o Regels m.b.t. familiale verhoudingen tussen personen
▪ Huwelijk, afstamming, ouderlijke macht, regels
m.b.t. familiaal vermogensrecht…
• Vermogensrecht
o Betrekkingen tussen rechtssubjecten en goederen
(zakenrecht)
o Tussen rechtssubjecten m.b.t. goederen
(verbintenissenrecht)
▪ Ondernemingsrecht
• Alle bijzondere en afwijkende regels voor ondernemingen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fbohets. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now