Summary
Samenvatting 2de semester Geschiedenis 6de jaar
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van de thema's Koude Oorlog, Europa, België en Israël en de Palestijnen uit het boek Storia 6.
[Show more]
Seller
Follow
kschepers
Content preview
D2) Het einde van de Sovjet-Uniebetekent het einde van de koude oorlog.
1) Dooi en stagnatie in de Koude Oorlog
➢ Stalinperiode: econ.: zware industrie en bewapening
politiek: staatsterreur (= bang maken, bedreigen met geweld
door de overheid)
➢ 1953: dood Stalin → Chroesjtsjov (tot ‘64):
o destalinisatie; hij geeft alle schuld op Stalin, Stalin = slecht, alle beelden
van hem worden weggehaald
o start ruimtewedloop, hij wedijvert met anderen…
▪ Spoetnik; eerste satelliet naar de ruimte
▪ Gagarin; eerste man in de ruimte die levend terugkwam
o Hij wil communisme met een menselijk gezicht, maar dit blijft grotendeels
theorie
➢ 1956: opstand in Hongarije voor een vrijer en democratischere regime. Als reactie
stuurt de SU het Warschaupact die de rebellen doden.
➢ Mislukking planeconomie: dit leidde tot veel armoede (onvoldoende woningen +
lege winkelrekken) maar de rijke (nomenklatoera) kunnen wel luxeproducten
kopen en hebben zelfs eigen scholen en hospitalen en leefden apart in bewaakte
wijken.
➢ 1968: Praagse Lente 1968 in Tsjechoslowakije, o.l.v. partijleider Alexander
Dubcek
o In Tsjechoslowakije was er veel aandacht voor Westerse dingen (muziek,
levi’s). De mensen wilden namelijk iets nieuws. Ze wilde communisme
met een menselijk gezicht (socialisme).
o De SU eindigen de Praagse Lente door een inval van het Warschaupact.
o DOC 3A: eerst bevrijdt de SU hen van de nazi’s en nu schieten ze hen neer.
o DOC 3B: Jan Palach. Lezen! Hij stak zichzelf in brand op het
Wenceslasplein.
➔ Mensen verliezen het geloof fat het ooit nog goed komt met socialisme.
➢ 1970-1973: Ostpolitik van Willy Brandt
o Hij was de West-Duitse bondskanselier
o Hij deed de moeite om te kijken naar Oost-Berlijn
en Oost-Duitsland. Hij regelde zelfs pasjes om
naar het Westen te kunnen gaan =
reisvergoeding.
o Hij begint een relatie met Polen. Hij reisde naar
Polen en knielt voor de Onbekende Soldaten
Monument en verontschuldigt zich voor de
daden van de nazi’s. Was hij zelf schuldig? Nee, maar hij was wel in de
positie om dit te doen. Polen accepteert zijn excuses.
o Hij was blijkbaar wel een beetje naïef: er was een Russische spion zonder
dat hij dit merkte.
➢ 1975: Akkoorden van Helsinki: voor de mensenrechten
, o = verankering mensenrechtenbeweging in Europa.
o Dit zorgde voor druk op de Oost-Europese landen. → Er ontstonden
dissidenten die opkwamen voor hun rechten en die niet akkoord waren
met de regering.
▪ Alexander Solzjenitsyn: hij schreef een boek deels in de gevangenis
(Goelag Archipel) dat gesmokkeld werd en is uitgegeven in Parijs.
➢ 1979: terug spanning tussen de SU en de VS:
o Problemen in Iran en Afghanistan
➢ 1981: nieuwe wapenwedloop: SDI van Ronald Reagan;
Strategic Defense Initiative
o Ze zouden raketten terugsturen en vernietigen in
de ruimte/lucht…
o De nieuwe wapenwedloop zorgde voor
economische problemen in Oost-Europa.
▪ Bv: in Polen: opkomst van Solidarnosc
(Solidariteit) met Lech Walesa
➢ 1985: De SU krijgt een nieuwe leider: Gorgatsjov. Op de foto zien we Gorgatsjov
en president Reagon.
2) Het einde van de Sovjetsuprematie in Oost-Europa
➢ Met Mikail Gorbatsjov: eerste echte hervormingspogingen
o Glasnost (pol.): = duidelijkheid, meer open en delen op politiek vlak
▪ Vrijheid van mening, geloof en persvrijheid!!
▪ Kerken gaan open, onafhankelijke kranten verschijnen en
dissidenten worden uit goelags gehaald.
▪ Speculanten en maddiose krijgen ongewild meer armslag.
▪ In 1988 trekt Gorbatsjov de Russische troepen terug uit
Afghanistan.
o Perestrojka (ec.): = letterlijk lente, verandering, een nieuwe soort
economie. Hij probeert een beetje vrijemarktseconomie, maar voor zo’n
groot land gaat dat niet echt.
▪ Vermindering wapenuitgaven
▪ Kleine privéondernemingen worden toegelaten en afwijking
planeconomie
▪ Inflatie neemt eigenlijk alleen maar toe, en dus daalt de
levensstandaard.
➔ Hij is een held voor het Westen met zijn politieke openheid, maar hij wordt verguisd in
zijn eigen land omdat zijn economie niet aanslaat.
➢ 1989: Gorbatsjov organiseert de eerste vrije parlementsverkiezingen
o overwinning van radicale hervormer Boris Jeltsin, de communisten
verliezen
o Gorbatsjov blijft nog steeds de leider van de SU
➢ Domino-effect in Oost-Europa, de ene communistische regime na de andere valt:
o Oost-Duitsland:
▪ 9 november 1989; Val van de Berlijnse Muur
▪ 1990; hereniging met Oost-Duitsland in ruil voor economische
steun aan UUSR en met toestemming Gorbatsjov.
, ▪ De Oost-Duitse gebieden worden deelstaten van de
Bondsrepubliek.
o Polen:
▪ Toelating vakbond Solidariteit; deze wint de 1ste vrije verkiezing in
semtemper 1989 en vormt een nieuwe regering,
▪ Lech Walesa wordt president
o Hongarije:
▪ Eerherstel voor de slachtoffers van de opstand in 1956 = eerste
toegeving van de communisten
▪ Er wordt een meerpartijenstelsel ingesteld in oktober. En er
worden vrije verkiezingen georganiseerd.
▪ Begin afbraak Ijzeren Gordijn aan de grens van Oostenrijk.
Hierdoor konden er veel meer Oost-Duitsers vluchten.
o Bulgarije:
▪ De machtsovername verloopt geweldloos.
o Tsjechoslovakije:
▪ Machtsovername verloopt geweldloos.
▪ Dissident Vaclac Havel wordt president. Hij zat begin 1990 nog in
de cel.
o Roemenië:
▪ Bewind van Nicolae en Elena Ceausescu.
▪ Er komt een bloedige opstand door de Hongaarse minderheid
waarop het leger en de geheime politie hard reageren. Nadat de
etnische Roemenen de opstand meedoen kiest het leger de kant
van de opstandelingen.
▪ Elena en Nicolae werden geëxecuteerd terwijl heel de wereld kon
volgen op tv.
3) Het einde van de Sovjet-Unie
➢ De Sovjet Unie valt uit elkaar:
o De communisten stellten zelf voor om het artikel dat hun de leidende rol
geeft in de samenleving uit de grondwet te schrappen. → Het laatste
bindmiddel tussen de verschillende deelstaten verdwijnt.
o Veel deelstaten roepen hun onafhankelijkheid uit in 1990. Ook Rusland
roept in dat jaar in juni hun onafhankelijkheid uit. → einde overheersing
van Rusland over andere republieken.
o Juni 1991: Boris Jeltsin president van Rusland (= machtscentrum van de
SU!) Maar Gorbatsjov is nog steeds leider v/d SU; hij wil een losser
samenwerkingsverband voor verschillende deelstaten v/d USSR om zo te
desintegratie tegen te gaan.
o Een groepje conservatieve communisten plegen een staatsgreep. Dit
mislukt o.m. dankzij het verzet van Jeltsin.
o Gorbatsjov reageert als volgt; onbinding centraal comité van zijn partij +
hij neemt de bezettingen in beslagen.
o Jeltsin verbiedt de partije in Rusland waardoor de macht van de
communistische partij weg is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kschepers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now