Interpreteren, onderzoeken en theorie vormen deel 2 (P0L19A)
Summary
samenvatting Interpreteren, onderzoeken en theorie vormen (deel 2)
58 views 4 purchases
Course
Interpreteren, onderzoeken en theorie vormen deel 2 (P0L19A)
Institution
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
samenvatting van ALLE leerstof die in de colleges werd toegelicht, inclusief de powerpoints en aangevuld met eigen notities! alles is steeds helder toegelicht en geschreven!
Interpreteren, onderzoeken en theorie vormen deel 2 (P0L19A)
All documents for this subject (12)
Seller
Follow
orthostudentje
Reviews received
Content preview
INTERPRETEREN, ONDERZOEKEN &
THEORIE VORMEN, DEEL 2 – 2021/2022
INLEIDING
De drie centrale kwesties in deze cursus
ø Wat maakt pedagogische wetenschappen tot wetenschap?
» Bemerk dat er een belangrijk verschil bestaat tussen pedagogie en pedagogiek
(cf. professionele opleiding orthopedagogie vs. academische opleiding
pedagogische wetenschappen)
» Bemerk: elke universitair geschoolde pedagoog wordt tevens geacht een
onderzoek(st)er te zijn.
» Pedagogiek = wetenschappelijke discipline van de pedagogie, wetenschap die
onderzoek doet naar het pedagogische veld
ø Wat is eigen aan pedagogische wetenschappen?
» Opmerking: pedagogiek als een autonome wetenschappelijke discipline bestaat
niet overal (bv. in de Anglo-Amerikaanse context bestaan enkel education studies:
het fenomeen ‘education’ wordt dan benaderd vanuit andere disciplines)
» Reflectiemoment waar we nadenken over eigen discipline
ø Wat is een geschikt paradigma om pedagogische wetenschappen te beoefenen?
» Kernvraag: Impliceert pedagogisch onderzoek noodzakelijkwijze interpretatie?
Duitse context ~ onze eigen context
1
,Anglo-Amerikaanse context versus onze eigen context
HET PRIMAAT VAN BETEKENIS EN INTERPRETATIE
ø De wetenschappelijkheid van een discipline wordt gewaarborgd door het gebruik van
een geschikte methode (systematische onderzoeksaanpak), of sterker door het
paradigma dat wordt gehanteerd (d.w.z. de ten grondslag liggende visie op wat
wetenschap fundamenteel is)
ー Paradigma = basis van de wetenschap
ø Traditioneel maakt men dan een tweedeling tussen volgende paradigma’s
kwalitatief vs. kwantitatief onderzoek
interpreteren vs. meten
verstaan vs. verklaren
ø Voor sommige disciplines is de ‘keuze’ aan welke kant men staat zonneklaar (bv.
geneeskunde vs. geschiedenis), in andere gevallen is het gebruikelijk dat beide worden
erkend (bv. sociologie: kwantitatieve analyses maar ook interpretatie over wat het
betekent om in de maatschappij te leven). Voor de pedagogische wetenschappen is dit
echter niet zonder meer duidelijk.
ø Volgens een opnieuw traditionele visie moeten de pedagogische wetenschappen
(minstens ten dele) kwalitatief en interpretatief zijn, en is zij dat in haar oorsprong
altijd geweest (i.h.b. volgens Smeyers & Smith, die zich baseren op het boek The Idea of a
Social Science van Peter Winch)
» OPMERKING: klopt historisch niet (pedologie, experimentele pedagogiek:
populair aan het begin van de 20ste eeuw, experimenten met kinderen en
kleuters) → niet altijd interpretatief geweest
ø De vraag is echter of deze visie niet achterhaald is en of ze wel wenselijk is. Vandaar dat
we in deze cursus ook aandacht besteden aan de socio-materiële wende (een
benadering die gaat voorbij het primaat van de betekenisgeving: Bruno Latour)
2
,Opmerking over de notie ‘paradigma’
ø Thomas Kuhn: The Structure of Scientific Revolutions (1962).
ø Het gaat niet zomaar om ‘een manier van kijken’ naast andere manier van kijken (d.w.z.
een bril die men vrijblijvend kan op- of afzetten en waartussen men vrijblijvend kan
switchen)
ø Geheel van (soms onuitgesproken) opvattingen over wat wetenschap is: regels,
procedures en assumpties die het mogelijk maken om aan wetenschappelijk onderzoek
te doen en over dit onderzoek zinvol te communiceren
ø Gebruikt om te begrijpen wat er gebeurt is tijdens overgang middeleeuwen naar
moderne tijd (moment waarop Galilei wetenschappelijk bewijst dat de aarde rond de zon
draait; geocentrisme naar heliocentrisme)
» Paradigmawisseling
» Premoderne tijd: mensen deden ook aan wetenschap maar was gebaseerd op
totaal andere veronderstellingen (bv. observeren en hieruit conclusies trekken)
» Verandert door Galilei: o.b.v. vaststellingen conclusies doen over heliocentrisme
→ in eerste instantie geloofde men hem niet omdat men dit niet
wetenschappelijk vond
ø Paradigma’s wisselen elkaar af zonder dwingende intern-wetenschappelijke reden
ø Paradigma’s zijn incommensurabel: onvergelijkbaar met elkaar
ø Er bestaat volgens Kuhn daarom niet zoiets als wetenschappelijke vooruitgang: niet
beter of meer waar
» Je kan alleen maar spreken over waarheid en vooruitgang binnen een paradigma!
Wanneer paradigma A en paradigma B incommensurabel zijn, dan betekent dit:
ø Ofwel A, ofwel B. Er is geen positie tussenin. Geen communicatie of compromis mogelijk
tussen A en B
ø Een ware uitspraak in A is in B niet een onware uitspraak, maar een betekenisloze uiting
(evenveel waard als een kreet)
INHOUD EN OPBOUW VAN DE CURSUS
Keuze voor werkwoorden i.p.v. substantieven: wetenschapsbeoefening behelst een geheel van
concrete activiteiten die een bepaalde houding van de onderzoeker vereisen (een ‘craft’ in
termen van Richard Sennetts boek over The craftsman)
DEEL 1: De traditionele visie: het interpretatieve paradigma binnen de pedagogische
wetenschappen (PW)
ø Achtergronden: medicalisering van de PW; ‘bifurcation of nature’
ø De argumenten: Peter Winch en de noodzaak van interpretatie binnen de PW
ø Toepassingen (o.m. kritiek op neuro-educatief onderzoek)
DEEL 2: Voorbij de traditionele visie (en voorbij de ‘bifurcation’): wat betekent het PW te
beoefenen zonder te vertrekken van het primaat van de interpretatie (Bruno Latour: relationele
benadering; sociomateriële benadering; actor-netwerk theorie)
ø Film en artistieke interventies als pedagogisch onderzoeksinstrument (Cf. practicum)
ø Andere, meer positieve kijk op neurowetenschap (Malabou)
3
,DEEL3: onderzoeken en theorievormen
ø Hoe gepast te reageren op het failliet van universaliteits- en objectiviteitsaanspraken?
ø Het ethos van de onderzoeker
ø De betekenis van schrijven en denken
4
,COLLEGE 1 (17/02)
DEEL 1: DE NOODZAAK VAN INTERPRETATIE (SMEYERS & SMITH, WINCH)
ø Omwille van het succes van de natuurwetenschappen (geneeskunde) wordt een bepaald
paradigma (kwantitatief, experimenteel, RCT; nauwgezet en afstandelijk) als na te
streven model genomen.
» Gevolg: interpretatie en theoretische speculatie (nadenken) moeten worden
geweerd.
ø ‘Two cultures of scientific research’ (Snow): de oorlog tussen ‘hard sciences’ versus
‘humanities’ (menswetenschappen, waar pedagogie o.a. onder valt)
ø Voor Smeyers en Smith zijn de PW geen ‘hard science’ en bijgevolg is de wende naar een
medisch paradigma een grote en gevaarlijke vergissing
‘We think that many of the problems of educational research stem from its frequent attempts to
imitate [a particular kind of] scientific research, and especially the randomized controlled trials
(RCTs) that are often considered the ’gold standard’ in medical research; from an ill-defined
obsession with criteria such as ‘rigour’ and ‘robustness’; and above all – and like so much here
no doubt following on from the emulation of science – from the general sense that proper
research is primarily or exclusively empirical. The good researcher, on this model of research,
spends her time (pausing only to take a ‘research methods course’) out and about gathering data,
rather than in reading, theoretical analysis and reflection’
ø Citaat uit het boek Smeyers & Smith: vandaag een soort obsessie om methoden te
kopiëren van een andere wetenschappen (natuurwetenschap – geneeskunde)
ø Men wil zelf een soort rigor (objectiviteit, afstandelijkheid, data verzamelen die even
interessant zijn als wetenschappers in hun labo vinden.
» Volgens auteurs is dit een vergissing!
RCT, GERANDOMISSERD ONDERZOEK MET CONTROLEGROEP
ø Aselecte toewijzing van proefpersonen aan experimentele groep en controlegroep
(placebo) om een puur effect te kunnen registreren
ø Precies in kaart brengen van het effect van een onafhankelijke variabele op een
afhankelijke variabele
5
, MODEL VERSUS REALITEIT
ø Eigenlijk kent ook binnen de medische wetenschappen de RCT-methode maar een
relatief succes. Verder is het vaststellen van oorzakelijkheid altijd een relatieve
kwestie.
» Men kan niet alle factoren in kaart brengen of men weet nog niet welke factoren
spelen (bv. afnemende bescherming van vaccins over de tijd)
» ‘… is de oorzaak van …’: zelf altijd een afleiding en dus een interpretatie (bv.
roken veroorzaakt vroegtijdige sterfte)
ø Binnen de menswetenschappen zijn het vaststellen van wetmatigheden o.b.v. RCTs zo
goed als onbestaande: meestal gaat het hier om het in kaart brengen van condities en
risicofactoren (field trials), en om het formuleren van relaties van probabiliteit
» Verder is er het bijkomend probleem dat inzicht in
wetmatigheden/mechanismen bij mensen dikwijls geen verschil maakt voor hun
reëel gedrag (cf. cocaïneverslaving)
In de cursus gebruiken we systematisch de notie menswetenschappen. Er wordt geen gebruik
gemaakt van de term ‘social sciences’ (als onderscheiden van bv.
‘humanities’/geesteswetenschappen).
SUCCES VAN HET MEDISCH MODEL: RUIMERE MAATSCHAPPELIJKE TENDENSEN
De medische wetenschap kent enorm successen → zorgt voor een comfortabeler leven voor
mensen
Minstens 4 verklaringen:
(1) Onmiskenbare succes van de natuurwetenschappen en van de medische wetenschap in
het bijzonder. Het zou gek zijn dit paradigma niet te imiteren: een op medische leest
geschoeide pedagogiek zou niet langer een kwestie van Noodlot zijn
(2) Veranderde academische context: van vertrouwen naar wantrouwen
ø Vroeger: universiteit = autonome kennisinstelling, publiek gefinancieerd,
interne kwaliteitsbewaking
ø Nu: kennisproductie aan de universiteit wordt constant gecontroleerd en meer
en meer extern gefinancieerd
ø Gevolg: moordende competitie, rankings (impactfactor)
ø Neveneffecten: dominantie van kwantitatief-experimenteel onderzoek (ook in de
beoordeling van ‘menswetenschappelijk’ onderzoek).
(3) Medicalisering van de pedagogische wetenschappen (Foucault)
(4) Overgang naar een risicomaatschappij (Illich/Beck)
Vroeger: op een niet-empirische manier aan wetenschap gedaan → vanuit theorie vertrekken
ø Ging ervan uit dat er 4 vloeistoffen door lichaam gingen en dat de verhouding van die
vloeistoffen verklaard waarom we ziek/gezond zijn, karakter hebben (slijm, bloed, gele
gal en zwarte gal)
ø Plotse verandering wanneer Vesalius iets anders doet: lichamen opengesneden en
ontdekt dat lichamen machines zijn → strikt rigoureus empirisch gebaseerd onderzoek
ø Waarom kunnen we dit niet ook met opvoedkundige fenomenen?
ø Heden: lijkt noodlot, onvoorspelbaar → laten we experimenteel onderzoeken wat beste
opvoedingspraktijken zijn
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller orthostudentje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.77. You're not tied to anything after your purchase.
