Is dit een ethische vraag?
1. Moeten alle kinderen naar school?
Je zou kunnen zeggen het is de wet dus verplicht dus regel, maar kan ook een ethische vraag
zijn als je je afvraagt of het goed is -> goede norm? Hierover kun je discussiëren. Hangt ervan
af vanuit welk perspectief. Dan wel ethische vraag, want vraag naar norm en niet naar regel.
2. Schijnt buiten de zon?
Nee, geen ethische vraag, want is een vraag naar een waarneming
3. Mogen ouders zelf weten hoe ze een kind opvoeden?
Gaat over opvoedingsvrijheid -> normatieve vraag dus ethische vraag
4. Is het een jongen of een meisje?
Tien jaar geleden had iedereen gezegd nee geen ethische vraag, maar nu is dat niet meer
zo’n duidelijke norm -> dingen veranderen hierin
Normatieve vragen
Normatief
Informatieve vraag naar een feit is niet ethisch
o Schijnt buiten de zon?
Maar vraag je naar een norm wordt de vraag wel ethisch
o Moeten alle kinderen naar school?
Normatief stelt hoe het hoort
o norm impliciete of expliciete regel
o normen zijn geen feiten
Ben je een man of een vrouw?
o feit of norm?
o werkelijkheid is complex
Heersende opvattingen
o alleen man of vrouw
o diversiteit
Normatieve discussie
o onderliggende waarden (wat vinden we, mag je er zelf over bepalen, moeten we het
zien als een biologisch gegeven of bepaalt iemand anders dat -> verschillende
opvattingen)
Pedagogiek en ethiek
Pedagogiek is een normatieve wetenschap (vol aannames)
o voor zover ze normeert wat (goed) opvoeden is
o je daar bewust toe verhouden => ethiek
o denken over het goede en waarom => ethiek
Pedagogen moeten goed kunnen handelen in de praktijk
o praktijk: klinisch, onderwijs, beleid, onderzoek
o goed handelen? => ethiek
o goed handelen als professional; normatieve professionaliteit (hoe bepaal je hoe je
goed handelt als een professional)
Domeinen beroepsethiek
o dilemmahantering en handelingsevaluatie
o beroepshouding en beroepscode
, In deze cursus gaat het erom dat je leert om je ethisch reflectief te verhouden tot de
normatieve dimensie van de pedagogiek en tot je rol als pedagogisch professional
Ethiek is niet het volgen van regels en ethiek leer je niet van buiten, maar daar denk je over
na. Lees met die achtergrond de teksten bij de cursus!
Literatuur college 1
Ter inleiding tekst uit ‘Ethiek in sociaal werk’ (2017) van Jacqueline Rothfusz
De beroepscode van NVO: Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen
o Beroepscode is de leidraad voor academisch opgeleide pedagogen en
onderwijskundigen
o De code bevat ethische uitgangspunten die bij de beroepsuitoefening van belang
zijn.
o De code bevat zowel concrete regels als algemene uitgangspunten van goede
beroepsuitoefening
o Nieuwe beroepscode geldt per 1 september 2021
o Code geldt voor alle (aspirant) NVO leden met en zonder cliëntcontacten
o Je moet op de hoogte zijn van de beroepscode en deze kunnen toepassen
Wat is moreel goed? (basis ethiek)
Evolutionair gegeven
o Gevoel voor rechtvaardigheid
o Empathie
Zit in ons, we zijn dieren daar herkennen we dat in
Openbaring
o Door god gegeven
o Moreel goede ligt in de schepping
Menselijke rede
o ethische theorie
o reflectie
Filosofen zullen dit zeggen, wij kunnen erover nadenken en reflecteren
Ethiek
Ethiek is een systematische reflectie op de moraal
o moraal: geheel van waarden en normen
o waarde: abstracte nastrevenswaardige voorstelling van het
goede
Ethiek is
o van oudsher belangrijk onderdeel filosofie
o praktische filosofie
o vraag naar het goede leven
o kritisch onderzoek naar morele opvattingen
o nadenken over goed handelen Plato & Aristoteles
,Verschillende vormen van ethiek
Descriptieve ethiek
o beschrijving van de moraal
o historische en maatschappelijke context
o objectiverend
Normatieve ethiek
o wat is juist?
o rechtvaardiging waarden en normen
o ethische theorieën
o prescriptief
Meta ethiek
o denkt na over ethiek
o fundament, concepten, aannamen
Toegepaste ethiek
o ethiek voor een bepaald (vak)gebied
Normatieve ethiek: ethische theorieën
Ethische theorieën komen tot stand binnen de filosofie
o product van permanente discussie
Ethische theorieën geven principes om het handelen mee te
beoordelen
o richtlijn: hoe moeten we handelen?
o evaluatie: was het een goede handeling?
Morele oordelen
Maar mensen hebben toch verschillende morele oordelen?
Morele oordelen hangen samen met …
o individu
o tijd en cultuur
o smaak en conventie
Wat betekent dit voor de ethiek?
o Moeten we er een universele theorie tegenover stellen?
o Of moet een ieder zelf uitmaken wat goed of slecht is?
Dit is een serieus probleem voor de ethiek!
o meta ethisch probleem (waar baseer je op wat een goede moraal is?)
Relativisme
Verschillen centraal
Individueel moreel relativisme
o waarheidswaarde van moreel oordeel kan verschillen per individu
o aantrekkelijk: respecteert individuele meningen
Cultureel moreel relativisme
o waarheidsaarde van moreel oordeel berust op culturele overtuiging
, o aantrekkelijk: respecteert culturele verschillen
Probleem relativisme
o geeft ruime aan morele onverschilligheid
o we moeten het slaan van kinderen (en veel meer naars) accepteren
o zelfs waarde tolerantie is niet algemeen aanvaardbaar
Universalisme
Algemene geldigheid centraal; staat tegenover relativisme
Moreel universalisme gaat uit van algemeen geldende waarden (altijd, overal, voor iedereen)
o moreel absolutisme: waarheidswaarde moreel oordeel extern gegeven (God, Leer)
o moreel objectivisme: waarheidswaarde moreel oordeel op basis van redelijkheid
(modern subject) -> waarheid van filosofen
Aantrekkelijk aan moreel objectivisme: algemeen geldende morele oordelen mogelijk op
basis van redelijkheid (je kunt beargumenteren waarom je kinderen niet mag slaan)
Doet geen recht aan alle verschillen die er zijn
Pluralisme
Probleem universalisme
o er is geen algemene acceptatie van één universele bron
o kritiek: heersende opinie maakt andere opinies onzichtbaar
Pluralisme
o erkenning van verschil met gedeelde waarden
o intersubjectieve ruimte
o ethiek als permanent gesprek
verschillen erkennen maar wel zoeken naar ruimte om het erover te hebben
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nienke3112. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.60. You're not tied to anything after your purchase.