Hoofdstuk 3: Geloof versus levensbeschouwing, cultuur en religie
Verschil godsdienst en levensbeschouwing: elke godsdienst wel een
levensbeschouwing bevat, maar niet elke levensbeschouwing erkent een
goddelijkheid. Vrijzinnigheid is een levensbeschouwing ‘zonder god’.
7.1 Hoe past het begrip religie hierin?
Gerben Heitink (2007) zegt dat er:
- levensbeschouwing met en zonder religie is
- religie met en zonder godsdienst is
- godsdienst al dan niet christelijk is
- christelijke godsdienst al dan niet kerkelijk is
- kerkelijke betrokkenheid al dan niet kerks is
Pluralisme: Er is levensbeschouwing met en zonder religie, religie met en zonder
godsdienst, godsdienst al dan niet christelijk, christelijke godsdienst al dan niet
kerkelijk en kerkelijke betrokkenheid al dan niet kerks.
Godsdienst: nauw verbonden met een bepaalde visie op mens en wereld en dus
met een levensbeschouwing.
Doordat godsdienst is verbonden met een levensbeschouwing, vraagt het om een
denken in concentrische cirkels.
Van buiten naar binnen cocnentrische cirkels:
7: Levensbeschouwing, daar valt ieder mens onder
6: religie
5: godsdienst
4: christendom
3: de kring van gelovigen
2: de kerk
1: de kerngemeente
Een levensbeschouwelijk gesprek in de buitenste kring heeft een ander karakter
dan het geloofsgesprek binnen de kerngemeente.
Ieder mens heeft een levensbeschouwing, op grond waarvan hij keuzes maakt,
idealen koestert en waar hij inspiratie aan ontleent.
Bepaalde basiservaringen die elk mens existentieel raken, zoals de eindigheid van
het menselijk bestaan, de ervaring van het falen of de ervaring van zinvol leven in
rust en vrede, roepen vragen op.
Een levensbeschouwing tracht antwoorden te bieden, of minstens een richting aan
te rijken op die vragen.
1
, Levensbeschouwing kan worden ingevuld op verschillende manieren.
Verschillende manieren:
- religieus
- agnostisch
- atheïstisch
- humanistisch
Religiositeit: een vaag besef dat er meer is dan wijzelf
Soms is religiositeit moeilijk vatbaar, voor de ander wordt die religie ingevuld
vanuit een concrete godsdienst, de Islam of het Christendom.
Christelijk geïnspireerde mensen: soms kerkelijk, soms niet.
Kerkelijke mensen: heel verschillende wijze bij die kerk betrokken. De een is meer
kerks dan de ander.
Godsdienst en religie worden soms gezien als synoniemen van elkaar, ondanks er
een duidelijk verschil is tussen beide.
Religie: het gaat erover dat de mens een relatie heeft met de kosmos.
Kosmos: ‘iets hogers’ of met een goddelijke macht.
De betrokkenheid tussen mens en kosmos is iets persoonlijk, het gaat over de
individuele beleving van de persoon. Het staat los van de officiële godsdienst.
De relatie mens en kosmos: word zelf ingevuld, het is zijn waarheid, zijn kijk op het
leven. En vanuit die waarheid probeert hij zijn leven vorm en inhoud te geven. Het
is zijn drijfveer om zich in te zetten voor een betere wereld, om goed te zijn voor
andere mensen, om zich in zijn leven niet uitsluitend te richten op materiële zaken.
Jos van Remundt en Simon Deen (2008) zeggen dat:
- Bij ‘godsdienst’ de mens zich oriënteert op het geloof in een God waarbij dat
geloof voorschrijft hoe hij moet leven. De godsdienst heeft een gemeenschappelijk
karakter met een instituut, rituelen, gebeden, voorschriften en dogma’s die voor
iedereen gelden die zich tot die godsdienst bekent.
Godsdiensten kennen een bovennatuurlijke oorsprong: God of belangrijke personen
zouden aan de mensen fundamentele waarheden, wetten en praktijken
geopenbaard hebben.
De verschillende wereldgodsdiensten zijn dus binnen dezelfde cirkel terug te
vinden.
Het verschil tussen de verschillende godsdiensten: ligt in de samenhang tussen
godsbeeld, wereldbeeld en mensbeeld.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zovanderdood. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.16. You're not tied to anything after your purchase.