In dit document wordt Leefomgeving wonen (wonen in Nederland) van de methode de Geo samengevat. Dit document bestaat uit hoofdstuk 1 en 2, omdat dit ook examenstof is voor het jaar 2021/2022. Het sluit aan op de examenbundel van 2021/2022 en de methode van de Geo.
Aardrijkskunde: Wonen in Nederland
Hoofdstuk 1: Ruimte voor water
1.1 De Nederlandse bevolking moet meer 'leren leven met water'. Vroeger was het
klimaatbeleid gericht op het zo snel mogelijk wegkrijgen van water, maar door de
verandering van het klimaat zullen we dus meer met water moeten leren leven en
omgaan. Er zullen warmere en drogere zomers komen, en zachtere en nattere
winters.
Er zullen in de hoeveelheid neerslag meer en grotere schommelingen gaan
plaatsvinden. De schommelingen van neerslag in een jaar wordt het neerslagregiem
genoemd. Bij een regelmatig aanbod van regen en natte sneeuw is het risico op een
overstroming minder groot.
Als een gebied last krijgt van droogte heeft dat vaak 3 oorzaken:
Meer verdamping door verwachte stijging van de zomertemperatuur
In droge zomers zal de neerslag afnemen
Door de snelle waterafvoer wordt de grondwatervoorraad minder aangevuld
Doordat Nederland sterk verstedelijk is, is er ook steeds meer verstening van het
oppervlak. Als er nieuwe wijken worden gebouwd moet er eerst een oplossing voor
het waterprobleem worden bedacht. Men probeert overstromingen te voorkomen
maar ook voldoende water van goede kwaliteit beschikbaar te houden. In stedelijke
gebieden wordt regenwater en afvalwater gescheiden. Op het platteland worden er
watergebieden aangelegd of heringericht zodat de beken hun oorspronkelijke loop
weer krijgen.
Water moet ter plekke vastgehouden kunnen worden. De bodem werkt als een soort
spons. Wanneer de bodem 'vol' is, worden er maatregelen getroffen om het water te
bergen. Pas wanneer er geen mogelijkheid meer is om het water op te slaan, wordt
het water afgevoerd. Dit wordt ook wel de driestapsstrategie genoemd.
Vasthouden: uitdiepen van grachten, aanleggen van vijvers, grind/grasbeton
op parkeerplaatsen, wadi's (greppels/grasveldjes waar water langzaam de
grond in zakt). Het water blijft op de plaats waar het valt.
Bergen: plassen, meren, kanalen. Een bergingsgebied is speciaal ingericht
om overtollig water op te vangen.
Afvoeren: via rivieren & kanalen naar zee. Het water wordt naar een ander
gebied gebracht.
Bij verstedelijking en aanleggen van bijvoorbeeld woonwijken moet duidelijk worden
beschreven wat de gevolgen zijn van die bouw voor de veiligheid, de wateroverlast,
waterkwaliteit en verdroging (= watertoets). Bij de beoordeling van deze plannen
worden er op 2 criteria gelet:
1. Er mag geen gebouw worden neergezet op een plaats die nodig is voor de
driestapsstrategie.
2. Waterproblemen mogen nooit worden afgewenteld in ruimte of in tijd.
1.2 Na de laatste ijstijd, 10.000 jaar geleden, werd het warmer op aarde en vond er
zeespiegelstijging en temperatuurstijging (de zeespiegel steeg door de
, temperatuurstijging) plaats. Het KNMI heeft voor Nederland 4 klimaatscenario's
gemaakt.
De grootste bijdrage van de zeespiegelstijging komt van het uitzetten van het
warmere oceaanwater. De grondsoorten veen en klei bevatten van nature veel
water. Veenoxidatie is een proces waarbij het veen dat boven het grondwater
uitkomt, verteert door blootstelling aan de lucht.
De watersnoodramp in 1953 was de laatste grote overstroming in Nederland. Hierna
werd de deltacommissie ingesteld, hierdoor werden dijken aangelegd en verhoogd.
Nog steeds is het grootste deel van Nederland gevoelig voor overstromingen.
Ongeveer de helft van Nederland ligt boven NAP, maar kan bij hoogwater van de
grote rivieren of van de zee toch overstromen.
Door de zeespiegelstijging, de bodemdaling, en het onregelmatige neerslagregiem is
de kans op een overstroming groter geworden. Daarom heeft de tweede
deltacommisie drie nieuwe doelen ingesteld:
1. Hetzelfde beschermingsniveau bieden aan iedere Nederlander die achter de
dijken woont.
2. Meer bescherming bieden op plaatsen waar sprake kan zijn van grote
groepen slachtoffers en/of grote economische schade.
3. Meer bescherming bieden op plaatsen waar uitval van vitale of kwetsbare
infrastructuur grote landelijke gevolgen kan hebben.
Elk dijkringgebied wordt omgegeven door waterkeringen. Dit zijn meestal dijken of
duinen. Grote kans op overstroming, groot gevolg. Kans x schade = risico.
Nederland moet bewuster worden van het gevaar van water (=
overstromingsrisicobewustzijn). Het letten op de naaste omgeving en de belangen
voor stad en platteland in combinatie met water = integraal waterbeheid,
Sommige delen van Nederland worden steeds droger ondanks het nattere imago
(klimaatverandering, verlaging grondwaterstand, toenemende waterverbruik in
landbouw/huishoudens en onvoldoende tijd om water te laten wegzakken zijn
oorzaken). Gevolg: dieren/planten natte gebieden verdwijnen. Oplossing: water uit
andere gebieden overplaatsen. Het kan zijn dat hierdoor andere problemen ontstaan
zoals het gebied dat voedselrijker wordt en de oorspronkelijke begroeiing verandert
of verdwijnt.
Water dat via de ondergrond stroomt en in een ander gebied naar buiten komt, wordt
kwelwater genoemd. Dit kan in kustgebieden tot verzilting (= zout worden) van laag
gestreken polders achter de duinen leiden. Verzilting heeft nadelige effecten voor de
landbouw en de drinkwaterwinning.
1.3 Meer dan 70% van het water in Nederland wordt aangevoerd door rivieren uit het
buitenland. De Rijn is verantwoordelijk voor 2/3 hiervan. Het meeste zoetwater wordt
gebruikt als drinkwater. Een deel wordt gebruikt in de industrie.
Door verwachte klimaatverandering wordt het lastig om altijd voldoende zoet water
beschikbaar te hebben. Door hogere temperaturen wordt ook de kwaliteit van het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shannonnouwen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
