Summary
Samenvatting tijdvak 6 geschiedenis
- Course
- Level
tijdvak 6 van memo geschiedenis
[Show more]
Seller
Follow
lisakoster77
Content preview
Lisa KosterTijdvak 6
23. Het streven van vorsten naar absolute macht.
24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek.
25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
26. De wetenschappelijke revolutie.
6.1
Moedernegotie en stapelmarkt
In de 15e eeuw verslechterde in de kustgewesten de landbouw. Het grondwater stond zo hoog dat de grond niet langer
geschikt was voor graan, alleen koeien konden op landbouwgronden grazen. De boeren stapten van graanteelt over op
rundveehouderij. Zij verkochten voedingsmiddelen aan de stadsbewoners, zoals boter, kaas en slachtvee.
Tegelijkertijd vond in Noord-Duitse gebieden en ten oosten daarvan een toename van de graanproductie plaats.
Graanhandelaren kochten graan in dit Oostzeegebied en verkochten dat in de kustgewesten van de Nederlanden. De
zuivelproducten uit de Nederlanden werden in het Oostzeegebied verkocht. De winstgevende handel met het
Oostzeegebied wordt de moedernegotie genoemd. Een deel van deze handel liep via Amsterdam. De stad groeide uit
tot het centrum van het handelskapitalisme nadat de Spanjaarden in 1585 Antwerpen veroverden. De opstandige
gewesten sloten als maatregel de Schelde, de rivier die naar Antwerpen leidde, af. Antwerpse handelaren en bankiers
verlieten de stad en vestigden zich in het noorden. Vooral Amsterdam profiteerde daarvan. Handelaren brachten er
goederen uit heel Europa om die later tegen een hogere prijs te verkopen. Graan uit het Oostzeegebied, wijn en olijfolie
uit het Middellandse Zeegebied, haring uit de Noordzee en talloze andere producten vulden de Amsterdamse zolders en
pakhuizen. Amsterdam groeide uit tot de belangrijkste stapelmarkt van Europa.
Handelscompagnieën
Veel kooplieden investeerden hun winsten uit de moedernegotie in handelscompagnieën, die handelsreizen
organiseerden naar onder andere het Middellandse Zeegebied. De Portugezen beheersten de handel in specerijen, zijde
en andere Aziatische luxeproducten. Zij hadden de zeeroute naar Azië ontdekt. Kooplieden uit Amsterdam richtten een
handelscompagnie op om vier schepen naar Azië te sturen.
Onder leiding van Cornelis de Houtman moest deze kleine vloot de zeeroute naar Azië vinden én vastleggen. Twee jaar
later keerde Houtman terug van deze zogeheten ‘Eerste Schipvaart’. Een van de vier schepen was vergaan, twee derde
van de matrozen en andere bemanningsleden was dood en de hoeveelheid ingekochte specerijen was klein. De
handelaren leden verlies, maar de Eerste Schipvaart had bewezen dat Hollanders naar Azië konden varen. Met die
wetenschap voeren in 1598 al 22 schepen vanuit de Republiek naar Azië en in 1599 zelfs 68. De Republiek ging een
hoofdrol spelen in de handel in Aziatische producten.
Doordat steeds meer handelscompagnieën schepen naar Azië stuurden, stegen de inkoopprijzen van de specerijen. Er
was steeds meer vraag naar, tegelijk daalden de verkoopprijzen in Amsterdam doordat de hoeveelheid specerijen die
daar werd verkocht, toenam. Om deze onderlinge concurrentie te stoppen, werd door de Staten-Generaal ingegrepen.
Alle handelscompagnieën werden in 1602 samengevoegd tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).
VOC en WIC
De VOC kreeg van de Staten-Generaal, die over de buitenlandse politiek gingen, het handelsmonopolie op Azië. Alleen
de VOC en niemand anders mocht daar handel drijven. De VOC mocht handelsovereenkomsten met inlandse vorsten
sluiten, soldaten en bestuursambtenaren in dienst nemen, aan vreemde kusten forten bouwen, schepen kapen en
oorlog voeren. In 1600 hadden Britse kooplieden zich al verenigd in de East India Company en ook de Fransen richtten in
1642 een compagnie op, dit waren grote concurrenten van elkaar.
Voor de handel met West-Afrika en Amerika organiseerde de Republiek in 1621 de West-Indische Compagnie. De WIC
bouwde forten en handelsnederzettingen en stichtte koloniën. Ze nam een deel van de Spaanse slavenhandel over en
was actief in de kaapvaart. Het bekendste succes van de WIC was de verovering van de Spaanse zilvervloot door Piet
Hein. Met de opbrengst daarvan kreeg de oorlog tegen Spanje een flinke impuls.
De handel verbond verschillende werelddelen met elkaar, er was een wereldeconomie. De VOC verkocht bijvoorbeeld
opium uit India in China, met de opbrengst daarvan werden specerijen, zijde, katoen en porselein voor de Europese
markt gekocht. De WIC ruilde kostbaarheden, wapens en dure Aziatische stoffen voor tot slaaf gemaakte Afrikanen, die
ze in Amerika verkochten. Op de terugreis uit Amerika namen de WIC-schepen tabak en suiker mee naar Europa.
6.2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisakoster77. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now