Class notes
Samenvatting Hoorcolleges Sociale en Emotionele Problemen
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges van het vak
[Show more]
Seller
Follow
nadiahdejager
Content preview
Samenvatting Hoorcolleges Sociale en Emotionele ProblemenHC 1 Introductie
Leerdoelen HC 1
Afwijkend gedrag kunnen definiëren
Kunnen omschrijven wat het perspectief van ontwikkelingspsychopathologie inhoudt
Herkennen en definiëren wat prevalentie en incidentie is
Verschillende etiologische factoren herkennen en identificeren
Begrijpen wat classificeren is + het doel ervan is
Belang van de context kunnen herkennen en omschrijven
Kunnen herkennen en omschrijven wanneer stemming afwijkend is
De prevalentie van stemmingsproblemen kunnen beschrijven
Hoofd focus SEP
Psychopathologie bij kind en jeugd
Soms bij volwassen, omdat het soms lastig is om bij kinderen vast te stellen
Criteria/symptomen van diagnoses
Afwijkend gedrag
Ingewikkeld om te definiëren -> kan afhankelijk zijn van de tijd waarin je leeft of van de
cultuur
Gedrag is afwijkend als het op een bepaald moment:
o Wel vertoond wordt, terwijl het niet in overeenstemming is met wat volgens onze
opvattingen gemiddeld en idealiter bij die ontwikkelingsfase en de daarbij behorende
ontwikkelingstaken behoort, of
o Niet vertoond wordt, terwijl dat volgens diezelfde opvattingen wel zou moeten
Gedrag als stoornis
Afwijkend gedrag betekent niet gelijk dat het een stoornis is.
Gedrag is een stoornis als het afwijkend gedrag is dat:
Langdurig en niet meer situatie gebonden persisteert
De overgang naar nieuwe ontwikkelingsfasen en -taken blokkeert
Voor de persoon en zijn/haar omgeving aanzienlijk lijden oplevert
Meestal in bepaalde combinaties van gedragingen/symptomen voorkomt en in andere niet
Ontwikkelingspsychopathologie
Ontwikkelingspsychopathologie is eigenlijk een stroming die probeert af te stappen van of je een
stoornis hebt of niet, maar dat het meer een continuüm is
Het gaat over het verband tussen ontwikkeling en psychopathologie (stoornissen)
o Wanneer gaat niet-pathologie over in pathologie?
o Men kan bewegen tussen pathologisch en niet-pathologisch -> als gedrag afwijkend
wordt kan het ook teruggaan naar niet-afwijkend en andersom
Verband tussen een vroege stoornis met de latere ontwikkeling
Verband tussen een gebeurtenis in de vroege ontwikkeling met een latere stoornis
Verband tussen een vroege stoornis met een latere stoornis
Effect van een stoornis op het verloop van de huidige ontwikkeling
Effect van ontwikkeling op de uitingsvorm van een stoornis -> de uitingsvormen kunnen
verschillen, maar dat je het wel over dezelfde stoornis hebt
Epidemiologie
1
, Centrale vraag: hoeveel kinderen in de populatie hebben deze problemen? -> is het zeldzaam
of is het veel voorkomend?
Prevalentie: bestaande gevallen met een bepaald ziektebeeld in een bepaalde periode
o Jaarlijkse prevalentie stoornissen: 5%
o 36.7% van de kinderen <16 voldoen aan criteria voor diagnose
psychische problemen
o Meer dan 75% van volwassenen met diagnose had al een diagnose
in de kindertijd -> hoe eerder je erbij bent en hoe sneller je
behandeld, hoe sneller je ook kan voorkomen op volwassen leeftijd
Incidentie: aantal nieuwe gevallen
Daarnaast wordt er vaak gevraagd naar:
Verhouding jongens-meisjes
Verdeling over levensloop
Beginleeftijd
Etiologie
Factoren die het gezondheidsprobleem “veroorzaken” -> je kan nooit spreken van een
causaal verband, dus veroorzaken is een groot woord -> maar de factoren spelen er zeker
een rol bij
We kunnen verschillende factoren onderscheiden:
Predisponerende factoren -> kunnen een kind vatbaar maken -> hierdoor is de kans groter
dat er een stoornis ontwikkelt -> de factoren zorgen er zelf dus niet voor dat er een stoornis
ontwikkeld, maar maken het kind vatbaarder
In standhoudende factoren -> kunnen psychologische problemen in standhouden
Uitlokkende factoren -> factoren voorafgaand aan psychologische problemen -> zijn een
soort trigger voor probleemgedrag
Het kan per individu verschillen wat de rol/functie van die factoren is bij het individu -> het kan bij de
één bijv. een predisponerende factor zijn, terwijl het bij een ander een in standhoudende factor is
Er zijn ook beschermende factoren:
Kunnen de ontwikkeling van psychologische problemen voorkomen
Kunnen het effect van risicofactoren verminderen
Karakteriseren kinderen met veerkracht (resilience)
Eigenlijk spreken we nooit van causaliteit -> soms wel zeer waarschijnlijk, maar eigenlijk bijna
nooit
Zelden 1 enkele factor de oorzaak -> complex samenspel/interactie
Het is altijd een combinatie van individu en omgeving -> kijken naar het gehele systeem ->
die kennis heb je uiteindelijk ook nodig voor je behandeling
Classificeren van probleemgedrag
We richten ons op symptomen bij het classificeren
o Symptoom: de kleinst beschrijfbare onderzoekseenheid in de
geneeskunde/psychopathologie en te beschouwen als ziekteteken
Hoofdsymptomen: deze hebben voor de diagnose een directe oriënterende
functie
Bijsymptomen: maken het beeld van de stoornis volledig zonder uit zichzelf
direct richtinggevend te zijn voor de diagnose
Je kan ook een syndroom onderscheiden
2
, o Syndroom: een groep van (dikwijls) tezamen optredende symptomen
Stoornis: afwijkend gedrag, langdurig, niet situatiegebonden, klinisch significant lijden,
Het onderscheid tussen syndroom en stoornis is niet heel duidelijk en in de praktijk worden
de termen soms wel door elkaar gebruikt
Doel van classificeren:
Het faciliteert expert kennis + ontwikkeling van epidemiologische informatie -> als we het
kunnen classificeren, kunnen we er ook makkelijker onderzoek naar doen
Efficiëntie, samenvatting
Bevordert communicatie tussen professionals + evidence-based behandeling
Aansluiting vinden bij verklarings- en behandeling theorieën in de wetenschappelijke
literatuur
Classificeren is niet hetzelfde als het stellen van een diagnose
Bij classificeren loop je eigenlijk een checklist af, maar dat is nog geen diagnose stellen ->
“Symply checking off symptoms is not sufficient to make a diagnosis, although it will make
the start of a more reliable assessment”
Doel: clinici ondersteunen bij het classificeren als onderdeel van een diagnostische
beschrijving die moet leiden tot een individu gericht behandelplan
Het classificeren kan op verschillende manieren:
Categoriaal:
o DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) -> deze wordt over
het algemeen het meeste gebruikt, maar al helemaal in Nederland
o ICD-10 (International Classification of Diseases)
o DC 0-3R (Diagnostic Classification 0-3)
Dimensioneel:
o Aseba schalen (Achenbach’s System for Empirically Based Asessment)
o SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire)
o RDoC (Research Domain Criteria)
Systeembenadering
DSM-5 is in 1952 in de praktijk gebracht en het aantal diagnoses is daarna alleen maar toegenomen -
> hier zijn verschillende verklaringen voor bijv.: het was er altijd al, maar er was er eerst nog geen
naam voor
DSM-5
Opgebouwd in verschillende assen:
o AS I: Klinische stoornis -> de stoornissen die van voorbijgaande aart kunnen zijn,
zoals depressie, angst
o AS II: Persoonlijkheidsstoornissen + zwakzinnigheid -> niet van voorbijgaande aart
o AS III: Somatische aandoeningen
o AS IV: Psychosociale + omgevingsproblemen
o AS V: Algehele beoordeling van het functioneren (GAF) -> hoe hoger de GAF-score,
hoe beter het persoon functioneert
DSM-5 classificatie op basis van:
o Klinische blik
o Semi-gestructureerde interviews -> vragen alle DSM-criteria uit
o Observaties
o Meerdere bronnen (kind, ouder, school)
De context/systeem
3
, Binnen de ontwikkelingspsychopathologie: kunnen individuen en hun gedrag niet los worden
gezien van de context waarin zij zich ontwikkelen -> de afbeelding hiernaast laat zien hoeveel
verschillende systemen er zijn die invloed hebben op de ontwikkeling van het kind
Bestudeer:
o De geschiedenis van het individu
o Zijn relationele context (ouders, peers)
o Zijn schoolcontext, buurt, cultuur etc.
De vaardigheid om te dissociëren is een adaptief response
Actieve dissociatie is een prestatie
Wordt complexer en krachtiger tijdens de adolescentie (abstract denken)
“By using a developmental approach in the study of psychopathology, we may find that the
disease disappears when understood as one of many adaptational processes between an
individual and life experiences.”
Het effect van de behandeling hangt ook af van de omgeving
Kind karakteristieken
Familie factoren -> hoeveel support is er vanuit de familie of ontkennen ze het probleem
Professionele netwerk
Behandel systeem
Wat is stemming?
Onderdeel van ons allemaal
Natuurlijke variatie
o Per dag
o Per leeftijdsfase
Experience sampling method (ESM) -> hiermee kan worden weergegeven hoe iemand zich
voelt gedurende de dag
Stemming is afwijkend als:
Het context afhankelijk is
Het kwantitatieve of kwalitatieve norm overschrijdt
Het disproportioneel is
Het onderscheiden kan worden van een emotie
Er sprake is van toename van ernst
Het andere terreinen verstoort: denken, gedrag
Het niet te beïnvloeden is: machteloosheid, hopeloosheid m.b.t. de toekomst,
waardeloosheid (cognitieve triade)
Stemming in de DSM-5
Depressieve stoornissen (sombere stemming):
o Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis
o Depressieve stoornis
o Persisterende depressieve stoornis
o Premenstruele stemmingsstoornis
o Depressieve stoornis door een: middel/medicatie, somatische aandoening
o Andere gespecificeerde depressieve stoornis
o Ongespecificeerde depressieve stoornis
Bipolaire stoornissen (afwisseling tussen somber en euforisch gevoel):
o Bipolaire-I-stoornis
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nadiahdejager. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now