Summary
Samenvatting - Methodologie van de sociale wetenschappen ()
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting - Methodologie van de sociale wetenschappen () Met verwerking nieuw boek
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followchlodecuyper
Reviews received
Content preview
Samenvatting methodologie van de sociale wetenschappenInhoudsopgave
Hoofdstuk 1: waarom sociaal wetenschappelijk onderzoek? ........................................................................... 5
1.1 Inleiding................................................................................................................................................ 5
1.2 Onderzoek en samenleving .................................................................................................................. 6
1.3 Visies op onderzoek ............................................................................................................................ 11
Hoofdstuk 2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek ................................................... 13
2.1 Inleiding ...................................................................................................................................................... 13
2.2 Bouwstenen van sociaal-wetenschappelijk onderzoek............................................................................... 15
2.2.1 Theorie en empirie ............................................................................................................................. 15
2.2.2 Inductie en deductie ..................................................................................................................... 20
2.2.3 De cyclus van empirisch onderzoek .............................................................................................. 24
2.2 Bouwstenen en soorten van sociaalwetenschappelijk onderzoek ..................................................... 26
2.3 Evaluatieciteria voor wetenschappelijke kennis ................................................................................. 27
2.3.1 Betrouwbaarheid .......................................................................................................................... 29
2.3.2 Geldigheid ..................................................................................................................................... 30
2.3.3 Vakmanschap als kwaliteit ............................................................................................................ 32
2.4 Soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek ..................................................................................... 33
2.4.1 Theorie vs praktijkgericht onderzoek ............................................................................................ 33
Hoofdstuk 3: filosofische achtergrond: epistemologische beginselen............................................................. 38
3.1 Inleiding.............................................................................................................................................. 38
3.2 De ontwikkeling van de epistemologie van de wetenschappen ......................................................... 38
3.2.1 Empirische natuurwetenschap: naturalisme en empirisme.......................................................... 38
3.2.2 David Hume’s scepticisme (1711-1776) ........................................................................................ 43
3.2.3 Wiener Kreis: logisch-positivisme en verificationisme ....................................................................... 44
3.2.4 Karl Popper: principe van falsificatie (1902-1994) ............................................................................. 45
3.2.5 Thomas Kuhns paradigma’s (1922-1996) .......................................................................................... 46
3.2.6 Imre Lakatos:: theorie met meerinhoud (1922-1974) ........................................................................ 47
3.3 Wat met de sociale wetenschappen? ............................................................................................... 49
3.3.1 Onderzoeksobject: naturalisme versus constructivisme ............................................................... 49
3.3.2 Naturalisme binnen de sociale wetenschappen ........................................................................... 49
3.3.3 Constructivisme binnen de sociale wetenschappen ..................................................................... 50
Hoofdstuk 4: ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek ........................................................................... 52
4.1 Inleiding ...................................................................................................................................................... 52
4.2 Hoe omgaan met deelnemers aan onderzoek? .......................................................................................... 53
4.2.1 Vermijden schade als basisprincipe .............................................................................................. 53
4.2.2 Vrijwillige toestemming of ‘informed consent’ ............................................................................. 54
4.2.3 Privacy, vertrouwelijkheid, anonimiteit ........................................................................................ 54
4.3 Professionele standaarden en deontologie ........................................................................................ 55
1
, 4.4 Samenleving en wetenschap? ............................................................................................................ 56
HOOFDSTUK 5: ONDERZOEK ONTWERPEN: STRATEGIE & DOELSTELLINGEN .................................................. 58
5.1 Inleiding ...................................................................................................................................................... 58
5.2 Onderzoeksplan .......................................................................................................................................... 58
5.3 Probleemformulering of probleemstelling.................................................................................................. 60
5.3.1 Algemene vraagstelling en onderzoeksdoelstelling: fundamenteel versus praktijkgericht ............... 60
5.3.2 Literatuurstudie: status quaestionis.............................................................................................. 61
5.3.3 Vraagstelling en onderzoeksvragen .............................................................................................. 62
5.4 Onderzoeksopzet of (onderzoeks-)technisch ontwerp ....................................................................... 63
5.4.1 Plaats en situatie van de waarneming: waar? ............................................................................... 63
5.4.2 Tijdstip en periode van waarneming: wanneer en hoelang? ........................................................ 63
5.4.3 Onderzoekseenheden en kenmerken: wie? .................................................................................. 64
5.4.4 Methode van waarneming: hoe? .................................................................................................. 64
5.4.5 Tijdsplanning en financieel overzicht ............................................................................................ 64
HOOFDSTUK 6: KWANTITATIEVE & KWALITATIEVE METING (belangrijk voor examen) .................................. 65
6.2 Meten: enkele basisbegrippen.................................................................................................................... 66
6.2.1 Het meetproces .................................................................................................................................. 66
6.2.2 Soorten concepten ............................................................................................................................. 67
6.2.3 Meten: kwantitatieve versus kwalitatieve benaderingen .................................................................. 72
6.3 Kwantitatief meten ..................................................................................................................................... 73
6.3.1 Uitgangspunt: klassieke testtheorie ................................................................................................... 73
6.3.2 Enkele kenmerken van kwantitatieve variabelen: ........................................................................ 73
6.3.3 Schaaltechnieken .......................................................................................................................... 74
6.3.4 Operationaliseren van relaties tussen kenmerken (sowieso op examen) .................................... 75
6.5.3 Betrouwbaarheid nagaan ................................................................................................................... 81
6.3.5 Meetgeldigheid nagaan ................................................................................................................. 83
6.4 Kwalitatief meten ............................................................................................................................... 85
6.4.1 Het open karakter van kwalitatieve benaderingen ............................................................................ 85
6.4.2 Enkele illustraties van kwalitatieve benaderingen ........................................................................ 86
6.4.2 De kwaliteit van kwalitatieve metingen ............................................................................................. 87
HOOFDSTUK 7: SELECTIE VAN ONDERZOEKSEENHEDEN: STEEKPROEVEN (belangrijk voor examen) .............. 88
7.1 Inleiding ...................................................................................................................................................... 88
7.1.1 Onderzoekseenheden, populatie en steekproef ................................................................................ 91
7.1.2 Steekproef: twee logica’s van selectie ................................................................................................ 91
7.2 Toevalssteekproeven ................................................................................................................................. 93
7.2.1 Stappen bij het trekken van toevalssteekproeven ............................................................................. 93
7.2.2 Types steekproeven ............................................................................................................................ 94
7.2.3 Foutenbronnen bij steekproeftrekking............................................................................................... 99
7.2.4 Steekproefgrootte ............................................................................................................................ 101
7.2.5 Kwantitatieve niet-toevalssteekproeven .......................................................................................... 103
7.3 Theoretische steekproeven ....................................................................................................................... 103
7.3.1 De eigenheid van theoretische steekproeftrekking ......................................................................... 103
7.3.2 Strategieën in theoretische steekproeftrekking ............................................................................... 104
HOOFDSTUK 8: EXPERIMENTEEL ONDERZOEK (examen) .............................................................................. 106
8.2 Onderdelen van het klassieke experimentele ontwerp ............................................................................. 107
8.2.1 Basisschema van een klassiek experiment ....................................................................................... 107
8.2.2 Randomiseren en matchen............................................................................................................... 108
8.2.3 Effect van de stimulus....................................................................................................................... 108
2
, 8.2.4 Voormeting ....................................................................................................................................... 109
8.3 Bedreigingen van de interne geldigheid ................................................................................................. 112
8.3.1 Buitenexperimentele gebeurtenissen .............................................................................................. 113
8.3.2 Maturatie of spontane veranderingen ............................................................................................. 113
8.3.3 Testeffect .......................................................................................................................................... 113
8.3.4 Instrumentatie .................................................................................................................................. 113
8.3.5 Statistische regressie ........................................................................................................................ 113
8.3.6 Selectie ............................................................................................................................................. 113
8.3.7 Uitval................................................................................................................................................. 114
8.3.8 Verwachtingen van de onderzoeker ................................................................................................. 114
8.4 Bedreigingen van de externe geldigheid .................................................................................................. 115
8.4.1 Populatiegeldigheid .......................................................................................................................... 115
8.4.2 Naturalistische geldigheid (ecological validity) ................................................................................ 115
8.5 Alternatieven op de klassieke experimentele ontwerpen ................................................................... 115
8.5.1 Quasi-experimentele designs ........................................................................................................... 116
8.5.2 Pre-experimentele ontwerpen ......................................................................................................... 118
8.6 Ethische bekommernissen ........................................................................................................................ 119
HOOFDSTUK 9: SURVEYONDERZOEK (examen) ............................................................................................ 120
9.2 Stappenplan en foutenbronnen ................................................................................................................ 120
9.3 Over vragen en antwoorden ..................................................................................................................... 122
9.4 Het ontwerp van vragenlijsten ................................................................................................................. 127
9.4.1 Model van vraag-antwoord proces (cognitief proces) ..................................................................... 127
9.4.2 Responsfouten en -stijlen ................................................................................................................. 129
9.4.3 Aanbevelingen voor het opstellen van vragenlijsten ....................................................................... 130
9.5 De keuze van de survey modus ................................................................................................................. 130
9.5.1 Face-to-face surveys ......................................................................................................................... 131
9.5.2 Post-enquêtes en websurveys .......................................................................................................... 132
9.5.3 Mixed mode surveys ......................................................................................................................... 137
HOOFDSTUK 10: NIET-REACTIEF ONDERZOEK & SECUNDAIRE DATA-ANALYSE ............................................. 139
10.1 Inleiding .................................................................................................................................................. 139
10.2 Soorten niet-reactieve gegevens ............................................................................................................ 139
10.2.1 Fysische sporen............................................................................................................................... 139
10.2.2 Tekst: inhoudsanalyse .................................................................................................................... 140
10.2.3 Administratieve data & officiële statistieken ................................................................................. 141
10.2.4 Big data ........................................................................................................................................... 143
10.3 Secundaire analyse van onderzoeksdata ................................................................................................ 144
10.4 Voor- en nadelen van niet-reactieve en secundaire data ....................................................................... 144
HOOFDSTUK 11: VELDONDERZOEK & PARTICIPERENDE OBSERVATIE ........................................................... 146
11.2 Types veldonderzoek .............................................................................................................................. 147
11.2.1 Rol van de onderzoeker: observeren vs. Participeren .................................................................... 147
11.2.2 De mate van openheid: verborgen versus open onderzoek .......................................................... 148
11.2.3 Het gehanteerde paradigma: coöperatief versus investigatief onderzoek .................................... 149
11.3 Het verloop van veldonderzoek .............................................................................................................. 150
11.3.1 Planning van het veldwerk ............................................................................................................. 150
11.3.2 Toegang verkrijgen tot het veld ...................................................................................................... 150
11.3.3 Verblijf in het veld .......................................................................................................................... 151
11.3.4 Uittrede uit het veld ....................................................................................................................... 151
3
, 11.4 Veldwerknotities ..................................................................................................................................... 152
11.5 Voor- en nadelen van veldonderzoek ..................................................................................................... 152
HOOFDSTUK 12: DIEPTE-INTERVIEWS & FOCUS-GROEPEN ........................................................................... 154
12.2 Epistemologische achtergrond van diepte-interviews ............................................................................ 155
12.2.1 Nadruk op begrijpen en interpretaties ........................................................................................... 155
12.2.2 Nadruk op theorievorming & -ontwikkeling = INDUCTIE ............................................................... 155
12.3 De interviewsituatie................................................................................................................................ 157
12.3.1 Structuur ......................................................................................................................................... 157
12.3.2 Soorten vragen ............................................................................................................................... 158
12.3.3 Valstrikken ...................................................................................................................................... 159
12.4 Focus groepen (onderzoek) .................................................................................................................... 159
12.4.1 Wat zijn focusgroepen? .................................................................................................................. 159
12.4.2 De samenstelling van de focusgroep .............................................................................................. 160
12.5 Van gesproken woord naar geschreven tekst = transcriptie .................................................................. 161
12.6 Analyseren en interpreteren ................................................................................................................... 162
12.6.1 Condenseren van betekenis: .................................................................................................. 162
12.6.2 Categoriseren van betekenis .................................................................................................. 162
12.6.3 Narratieve analyse .................................................................................................................. 162
12.6.4 Diepere interpretatie .............................................................................................................. 163
12.6.5 Ad hoc interpretatie ............................................................................................................... 163
12.7 Kwaliteit? ......................................................................................................................................... 163
HOOFDSTUK 13: HISTORISCH-VERGELIJKEND ONDERZOEK .......................................................................... 164
13.1 Inleiding .................................................................................................................................................. 164
13.2 De oorsprong van vergelijkende methodes: John Stuart Mill ................................................................. 165
13.2.1 Methode van overeenkomst .......................................................................................................... 165
13.2.2 Methode van verschil ..................................................................................................................... 167
13.2.3 Gecombineerde methode van overeenkomst en verschil.............................................................. 168
13.2.4 Methode van gelijktijdige variatie .................................................................................................. 168
13.3 Specifieke kenmerken van historisch-vergelijkend onderzoek ................................................................ 169
13.3.1 Aard van het empirisch materiaal .................................................................................................. 169
13.3.2 Het reconstrueren van historische feiten ....................................................................................... 170
13.3.3 Streven naar oorzakelijke verbanden ............................................................................................. 170
13.3.4 Verbinden micro- en macroniveau ................................................................................................. 171
13.3.5 Het gebruik van contextueel materiaal bij vergelijkingen .............................................................. 171
13.4 Problemen bij historisch-vergelijkend onderzoek ................................................................................... 171
13.4.1 Veronderstelling van equivalentie .................................................................................................. 171
13.4.2 Galton’s probleem .......................................................................................................................... 172
13.4.3 Vertekening door eenhedenselectie .............................................................................................. 172
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chlodecuyper. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now