Summary
Samenvatting AARDRIJKSKUNDE DOMEIN LEEFOMGEVING
- Course
- Level
Samenvatting van 8 pagina's voor het vak Aardrijkskunde aan de VWO / Gymnasium (.)
[Show more]
Seller
Follow
evimessing
Content preview
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 LeefomgevingAantekening wateroverlast in de les:
Overstromingsrisico neemt steeds meer toe. Dit komt door ruimtelijke inrichting en
klimaatverandering. Bij ruimtelijke inrichting moet je denken aan:
- Verstedelijking en verstening
- Ontbossing midden en bovenloop = geeft kortere vertragingstijd
- Rivierregulatie (bevaarbaarheid, waterafvoer) = snellere waterafvoer
- In gebruik nemen van grond van uiterwaarden
- Infrastructuur (bruggen, wegen) = minder ruimte voor de rivier
- Inpoldering, bemaling landbouwgrond = meer water in de rivier.
Bij klimaatverandering moet je denken aan het versterkte broeikaseffect waardoor er meer
regen en dus meer water in de rivier komt. Ook is er veel variatie in de neerslag,
onregelmatiger. Er ontstaat ook een stijgende zeespiegel wat de waterafvoer hindert.
Gevolgen voor de rivier:
- Regiem wordt onregelmatiger = het verloop van de waterafvoer gedurende een jaar
regelmatig of onregelmatig
- Afwateren wordt moeilijker = obstakels belemmeren doorstroming, minder ruimte
voor de rivier en een hogere stand van het zeeniveau.
Binnen de dijken ben je beschermd = binnendijks
Buiten de dijken ben je niet beschermd = buitendijks
Meanderen is een vorm van erosie
Belangrijke voorwaarden voor een rivierbeleid is internationaal en nationaal gecoördineerd,
gecombineerd met een ander beleid en is gericht op ruimtelijke kwaliteit.
Driestapsstrategie = vasthouden – bergen – afvoeren
Het slibben van de kust heeft ervoor gezorgd dat het estuarium zuidelijk is gezakt naar
zeeland.
Paragraaf 1: Wateroverlast: overstromingsgevaar
Een stroomgebied is het verzamelgebied van een rivier waarbinnen alle neerslag en
grondwater via de zijrivieren in de hoofdrivier stroomt. De waterscheiding is de grens
tussen de stroomgebieden. Dit zijn gebergte of andere verhogingen in het landschap. Een
rivier met al haar zijtakken noem je een stroomstelsel. Het lengteprofiel bestaat uit:
1) Bovenloop, hoog in de bergen, waar de stroomsnelheid en erosie groot is
2) Middenloop, het vlakkere deel waar stroomsnelheid daalt en de verticale erosie
overgaat naar horizontale erosie
3) Benedenloop, dicht bij de monding waar de rivier langzaam door een brede
riviervlakte meandert en sediment afzet.
Het verval is het hoogteverschil tussen twee punten langs de rivier. Het verhang is het
gemiddelde hoogteverschil per kilometer. De totale afvoer van een rivier op een bepaald
moment op een bepaalde plaats noem je het debiet. De herkomst van het water waarmee
een rivier gevoed wordt bepaald in belangrijke mate het regiem, dat is het ritme van de
waterafvoer gedurende een jaar. We onderscheiden drie soorten rivieren:
, 1) Een gletsjerrivier, wordt gevoed door smeltwater
2) Een regenrivier, wordt gevoed door regenwater (Maas)
3) Een gemengde rivier, krijgt zijn water van smeltwater en regenwater (Rijn)
Als het waterpeil in een korte periode sterk stijgt spreek je van een piekafvoer
Soms breken dijken door en begint men hier en
daar de boerderijen op opgeworpen aarden
heuvels te bouwen ook wel de terpen of
woerden genoemd. Tussen de rivier en de
winterdijk lift de uiterwaard die bij hoogwater
kan overstromen. Om de uiterwaarden zo veel
mogelijk te kunnen gebruiken, worden er in de
19e eeuw relatief lage zomerdijken direct langs de
rivier aangelegd. Hierdoor kom het sediment
alleen nog terecht in de uiterwaarden en eigen
rivierbedding. Daardoor komt de rivierbedding en dus het rivierwater steeds hoger in het
landschap te liggen gevolg hiervan is dus dat de dijken voortdurend verhoogd moeten
worden.
De laatste honderd jaar zijn de rivieren gekanaliseerd voor de scheepvaart. Bochten worden
rechtgetrokken, kribben en stuwen worden met sluizen gebouwd. Door de verstening
stroomt regenwater sneller naar de rivier dan in een bosrijk gebied. De vertragingstijd
wordt korter. Bovendien wordt door de klimaatverandering het neerslagregiem
onregelmatiger. Dit samen leidt vaak tot een piekafvoer. Om die op te vangen zijn
retentiegebieden aangelegd, deze kunnen bij hoge waterstanden gecontroleerd
overstromen.
Bij de zachte kust horen de duinen, de wadden en het estuarium (de trechtervorming
monding waar zee en rivier elkaar ontmoeten). Deze kust is opgebouwd uit zand en
kenmerkt zich door een hoge dynamiek die veroorzaakt wordt door:
- Zeestroming, een constante stroming van zuid naar noord
- Getijdenstroming, bij vloed is de stroming van zuid naar noord en bij eb omgekeerd
- Opbouw, in de zomer wordt bij aanlandige wind en door getijdenwerking zand
aangevoerd
- Afbraak, in de herfst en winter bij harde wind of hoge golven vindt kustafslag plaats.
Dit wordt nog versterkt bij een combinatie van springtij (de situatie van extra hoog
en laag water wanneer zon, maan en aarde op een rechte lijn staan) en
noordwesterstorm op zee. Bij doodtij is het verschil tussen eb en vloed minimaal
De harde kust kent minder dynamiek, is door de mens gemaakt en bestaat uit zeedijken,
primaire dammen en waterkringen.
Door de mondiale klimaatverandering krijgen we te maken met een relatieve
zeespiegelstijging. Die wordt veroorzaakt door de bodemdaling in combinatie met de
absolute zeespiegelstijging. Door de opwarming van de aarde neemt de verdamping toe en
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evimessing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.68. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78600 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now