Maatschappijleer: Parlementaire
democratie
H1: Wat is democratie?
Politiek:
Politiek is hoe een land bestuurd wordt en het maken van keuzes voor algemeen belang
o Deze keuzes worden vastgelegd in geldende wetten
Dilemma in de politiek = maximale participatie vs. efficiënt besturen
o Inspraak kiesrecht daadkracht
Democratie:
Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft in een democratie, maar de zuivere vorm –
directe zeggenschap van het volk – komt nauwelijks voor. (referendum)
Indirecte/representatieve democratie: (volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen
nemen)
o Veel individuele vrijheid (vrijheid van meningsuiting)
o Politieke grondrechten
o Politie en leger met beperkte bevoegdheden (niet zomaar een burger aanvallen)
o Onafhankelijke rechters
o Persvrijheid
Nederlandse democratie:
o Vrijheid en gelijkheid zijn belangrijke waarden
o Iedereen mag meedoen en zelf bepalen hoe je gebruik maakt van je politieke rechten
Dat we in een democratie leven, zien we terug in onze grondwet:
o Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven
o Nederlanders van 18+ mogen stemmen
o De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd
o De overheid laat de media vrij, moet ook zorgen dat de media de juiste info krijgt.
Parlementair of presidentieel stelsel:
Parlementaire democratie: een representatieve democratie waarbij de burgers via gekozen
vertegenwoordigers in het parlement (de wetgevende macht) invloed hebben op het beleid
Presidentieel stelsel: regeringsvorm waarbij de drie machten strikt gescheiden zijn. De
uitvoerende macht (president) hoeft geen verantwoording af te leggen aan de wetgevende
macht (congres), maar kan de wetgevende macht nooit ontbinden (ontbindingsrecht).
Dictatuur:
Kenmerken van dictatuur:
o Geen scheiding der machten (macht in handen van kleine groep mensen)
o Beperkte vrijheid (individueel, politiek)
o Mogelijkheid tot overheidsgeweld
o Geen onafhankelijke rechtspraak
o Censuur
Verschillende vormen:
o Ideologische dictatuur (indoctrinatie)
o Religieuze dictatuur (theocratie)
o Militaire dictatuur
, H2: Politieke stromingen
Ideologieën:
Ideologie = samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van
de samenleving
Vanuit twee aspecten ontstaan standpunten:
o Normen en waarden
o Sociaaleconomische verhoudingen
Links (gelijkwaardigheid), actieve rol overheid
Rechts (vrijheid en eigen verantwoordelijkheid), passieve rol overheid
Politiek midden gezamenlijk verantwoordelijk
Drie hoofdstromingen:
Liberalisme
o Persoonlijke en economische vrijheid, vrijemarkteconomie.
o VVD & D66
Socialisme
o Solidair, gelijkheid, eerlijke verdeling kennis, inkomen en macht
o PvdA, SP & GroenLinks
Confessionalisme
o Gebaseerd op geloofsovertuiging met organische staatsopvatting, maatschappelijk
middenveld (bv. Welzijnsinstellingen en schoolbesturen), rentmeesterschap
o CDA, SGP & ChristenUnie
Andere politieke richtingen:
- Ontideologisering = het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven.
Pragmatisme: afhankelijk van het probleem wordt de oplossing gekozen
Ecologisme: waarbij economische waarden ondergeschikt worden aan ecologische waarden
Populisme: stijl van politiek bedrijven om de ‘gewone burger’ te bereiken, met vaak
nationalistische standpunten
- Progressief conservatief
- Kosmopolitisme nationalisme
Organische staatsopvatting = de samenleving is
vergelijkbaar met een menselijk lichaam waarin
alle onderdelen van elkaar afhankelijk zijn
Rentmeesterschap = de mens heeft de taak om
goed voor de - door God aan ons toevertrouwde
- aarde te zorgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller veravangansewinkel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.
