Jeugd en Gezondheid
Week 22 ma 31 mei Intro college Verplicht H16
College 1: Historie van de gezondheid van kinderen
en het ontstaan van de jeugdgezondheidszorg
Di 1 juni College 2: Doel en organisatie van de JGZ
College 3: Motorische ontwikkeling en leren bij Verplicht Ch3
kinderen
Wo 2 juni WG 1 + 2 (verplicht): kennismaken, start
samenwerking en journal club
Do 3 juni College 4: Evidence-based JGZ
College 5: Neurobiologie van de adolescentie
WG 3 (facultatief): werken aan opdracht
Vr 4 juni College 6: Jeugd, overgewicht en obesitas Verplicht 3
artikelen
Week 23 Ma 7 juni College 7: Drugsproblematiek bij jongeren
College 8: Gameverslaving Verplicht 3
WG 4 (facultatief): werken aan opdracht artikelen
Di 8 juni WG 5 (verplicht): consult, vragen/discussie met
docent
Deadline inleveren poster in feedback fruits
Wo 9 juni Deadline feedback geven
Do 10 juni College 9: Rijksvaccinatieprogramma en
surveillance (slidecast)
College 10: Soa en soa surveillance in Nederland
WG 6 (verplicht) peer review
Vr 11 juni WG 7 (facultatief) werken aan opdracht
Week 24 Ma 14 juni Deadline inleveren poster
Presentaties 9.00 uur
Di 15 juni College 11: Aandacht voor preventie
College 12: Jeugdgezondheidsmonitor
College 13: Soa-polikliniek met focus op jeugd
College 14: PrEP en/voor jongeren
Wo 16 juni Deadline reflectieopdracht deel 1
Do 17 juni College 15: GGZ problematiek
Vr 18 juni College 16: Kindermishandeling Richtlijnen H2 +
Deadline reflectieopdracht deel 2+3 artikel gevolgen
Week 25 Do 24 juni TENTAMEN
,College 1: Historie van de gezondheid van kinderen en het ontstaan
van de jeugdgezondheidszorg
Leerdoelen 1 en 3
Zuigelingensterfte = sterfte in het eerste levensjaar per 1000 levendgeborenen
Deel 1: 18e en 19e eeuw: voor de Industriële revolutie (tijd van de Verlichting)
I. Historische context
De Verlichting: artsen en economen zeiden veel gezonde kinderen zijn een voorwaarde voor het
verwerven van rijkdom. Ook in veel Middelnederlandse teksten bijzondere aandacht voor het
welvaren van het kind
Boek Rousseau:
Goed onderwijs, goede opvoeding en aandacht voor gezondheid belangrijk
Ontstaan van de discipline pedagogiek, verloskunde en kindergeneeskunde
Boeken voor de kinderen zelf over hoe zij zich moeten gedragen:
- Kleine gedigten voor kinderen (1778) door Hieronymus van Alphen
- Moderne visie op kind
- Toch, kind in gedicht streefde gewenst gedrag na en verafschuwde ongewenst gedrag
II. Bedreigingen jeugdgezondheid
1. Pokken
- Virale infectie ziekte (Variola virus)
- Zeer besmettelijk, besmetting via de luchtwegen
- Griepachtige symptomen en blaasjes op de huid
- Overlijden door toxische verschijnselen
- Impact op zuigeling- en kindersterfte was enorm
- Preventie
o Variolatie: gezond persoon infecteren met de inhoud van een pokpuist van iemand
die de ziekte in lichte mate had
o Edward Jenner was een Engelse arts en hij ontdekte de huidige manier van
vaccineren, melkmeisjes hadden vaak blaasjes van koepokken, maar geen echte
pokken waar normale mensen dood aan gingen, hij stopte koe pokken pus in huid
van zoon van de arts, deze jongen was beschermd voor volgende infectie door het
pus
o In 1808 voerde Napoleon vaccinatie verplicht in voor minder vermogende
o In 1823 werd vaccinatie verplicht bij schoolbezoek (pokkenbriefje)
o In 1857 werd pokkenbriefje weer ingetrokken, omdat er veel kritiek was vanuit
Christelijke hoek en vanuit maatschappij
o 1871-8173: pokkenepidemie
o 1872: Wet op Besmettelijke Ziekten (pokkenbriefje kwam terug)
▪ Maar er was nog geen leerplicht, dus kinderen (zeker van minder
vermogende) gingen nog niet naar school
▪ 1874: Kinderwetje van Van Houten, verbod op betaalde arbeid voor kinderen
<12 jaar
▪ 1901: leerplicht tot 12 jaar
• Dit zorgde voor indirecte vaccinatie dwang, waardoor vaccinatie
graad steeg tot 90%
, • Maar in 1928 werd indirecte vaccinatie dwang weer opgeheven,
vanwege bijwerkingen
▪ 1939: Inentingswet (verantwoorden weigering)
▪ 1976: Inentingswet ingetrokken, want pokken waren uit Nederland
▪ 1980: wereld pokkenvrij verklaard door WHO (dit is de enige infectieziekte
die ooit uitgebannen werd in de wereld)
2. Cholera (‘de blauwe dood’)
- Bacteriële darminfectieziekte (Vibrio cholerae)
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water of drinken van
besmet water
- Symptomen: vreemde/blauwe gelaatskleur, uitpuilende ogen, diarree en braken met
uitdroging tot gevolg
3. Tyfus
- Bacteriële darminfectieziekte (Salomonella typhi)
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water of drinken van
besmet water
- Symptomen: diarree en braken met uitdroging tot gevolg
Cholera en tyfus waren de belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen (kinderen onder 1 jaar)
- Immuun systeem nog niet voldoende ontwikkeld
- Veelvuldig gebruik van (besmet) water voor het schoonmaken van flessen/spenen, voor het
maken van pap en voor het verdunnen van melk
- Route van besmetting door drinken van besmet water
o Britse medicus John Snow ontdekte in 1854 dat de oorzaak van Cholera gezocht
moet worden in water
o Duitse medicus Robert Koch ontdekte in 1882 dat het drinkwater verontreinigd is
met bacteriën
Preventie: drinkwater
- Voorheen:
o Welgestelden: water uit de Vecht van de Versch-Water Sociëteit of licht bier
o Armen: uiterst ongezond grachtenwater
- Jacob van Lennep: 2,5 miljoen gulden voor waterleiding van ~9000 gietijzeren buizen van
waterleidingduinen naar Amsterdam
- 1853 - De eerste waterleiding is een feit: Amsterdammers kunnen duinwater kopen bij de
‘fontein’ bij de Willemspoort (nu Haarlemmerpoort) 1 cent 1 emmer
- Rond 1900 - 40% van de Nederlandse bevolking schoon drinkwater
- Nu - Deze waterleiding is sinds 2019 uit bedrijf
Preventie: hygiëne
1806 – Onderwijswet Hygiëne van de leerlingen zelf en schoollokalen (vooral de lucht)
1847 – Samuel Sarphati zorgde voor inzameling afval
1848 – Hygiënisten reinigden grachten en straten van Amsterdam: -50% choleragevallen.
1853 – Amsterdam had een georganiseerde stadsreiniging
Deel 2: 19e eeuw: na de Industriële revolutie
I. Historische context
- Fabrieken kwamen tot stand, mensen gingen in de steden wonen
- Veranderingen leefomstandigheden in de stad:
o Dicht op elkaar wonen
o Gebrek aan sanitaire voorzieningen
, o Gebrek aan schoon drinkwater
o Lage lonen
o Tekort aan voedsel
o Kinderarbeid
o Alcoholisme
Zuigelingensterfte 2017: 0,36%
Zuigelingensterfte halverwege 19e eeuw: 20%
I. Bedreigingen jeugdgezondheid
Regionale verschillende in zuigelingensterfte; verschil in kwaliteit van drinkwater en
bevolkingsdichtheid
Sociale verschillen in zuigelingensterfte: hogere sociale lagen kunnen riskante stedelijke gebieden
mijden & zij kunnen sneller nieuwe hygiënische/sanitaire regels eerder in de praktijk brengen
Epidemiologische transitie = verschuiving van rede en schaal waarom mensen sterven
- Overgang van de dominantie van besmettelijke ziekten in een dominantie van chronische
ziekten
- Drie fasen:
o Tijdperk van epi-/pandemieën, hongersnood (‘pestilence and famine’) → sterfte
hoog, gedomineerd door infectieziekten
o Tijdperk van afnemende epi-/pandemieën (‘receding pandemics’) → infectieziekten
op retour, zuigelingen- en kindersterfte daalt
o Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen
(‘degeneratieve and man-made diseases’) → meeste mensen overleven de kindertijd
Deel 3: Het ontstaan van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
Voornaamste bedreigingen voor gezondheid van kinderen in de 20ste eeuw:
- Poliomyelitus
o Virale infectieziekte (Poliovirus type 1, 2, 3)
o Feco-orale besmettingsroute
o Symptomen: subklinisch (90%, geen symptomen), griepachtige symptomen,
meningitis en verlamming, paralyse
o Paar grote epidemieën in 20e eeuw
o Groot deel wereld polio-vrij
▪ NL laatste uitbraak 1993
▪ 2020: nog Pakistan, Afghanistan, Democratische Republiek, Congo, Somalië,
Nigeria en nog een aantal Afrikaanse landen.
o Paradox: hoe meer hygiëne er kwam, hoe vaker polio bij kinderen voorkwam
▪ Bij slechtere hygiëne werden baby’s al besmet, zij werden er nauwelijks ziek
van maar raakte wel al beschermd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SuzanneDrop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.41. You're not tied to anything after your purchase.