Samenvatting teksten Current
Issues
Teksten:
- Guilain Denoeux: The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam
- Henri Lauzière: The construction of SALAFIYYA: Reconsidering Salafism from the
perspective of conceptual history
- Ziba Mir-Hosseini: Moral Contestations and Patriarchal Ethics: Women Challenging
the Justice of Muslim Family Laws
- David Waines: The way of the Sufi
- Cole Bunzel: The Kingdom and The Caliphate, Duel of the Islamtic States
- Petter Nesser: Joining jihadi terrorist cells in Europe
1
,Verplichte teksten
Guilain Denoeux: The Forgotten Swamp: Navigating Political Islam
Het artikel gaat over het gebruik en de verwarring rond de termen Islamitische
fundamentalisten en Islamitische radicalen. Ook is er vaak geen kennis over de connotaties
en de beperkingen. Er rijzen enkel vragen: “Verschillen Islamitische radicalen van
fundamentalisten? Zijn fundamentalisten slecht een uitspraak of is er effectief een bredere
beweging in de Islam naar zijn fundamenten?”… Sinds de jaren ’70 is het onderzoek gestart
naar politieke Islam en slechts enkel een fractie hiervan komt in het publieke debat terecht.
De centrale doelstelling van de paper een presentatie te geven van de concepten en
problemen tot de analyse van politieke islam.
Moslim <-> Islamiet
Moslim Islamiet
Moslimgeleerd: een geleerde die ook Islamitische geleerde: geleerde die
toevallig een moslim is. gespecialiseerd is in de studie van Islam
Eerder culturele realiteit Eerder politiek
Moslim land: een land waar de Islamitisch land: een staat die zich baseert
meerderheid van de bevolking op de legitimiteit van Islam
Moslim schrijver: schrijver die ook moslim is Islamitisch schrijver: schrijver die schrijft of
gedreven is op basis van Islamitische
referenties
Islamitisch fundamentalisme
Islamitische fundamentalisme zou vanuit het Europees concept van fundamentalisme
refereren naar een roep tot het herstellen van de originele zuiverheid, de integriteit van het
geloof en letterlijk lezen van de originele teksten (Koran en hadith (sunna)). Daarnaast
impliceert het ook er een bredere ‘fundamentalistische’ trend zou zijn in Islam. Op die basis
trachten we het in vergelijking met andere geloven te begrijpen.
Religieus fundamentalisme gaat namelijk uit van een soort “belaagde gelovigen” die door de
inmengeling van buitenstaanders in een onsamenhangend milieu komen en ze kunnen enkel
hun identiteit beschermen door terug te keren naar hun basisdoctine. Toch is dit idee in een
context van islamitisch extremisme foutief aangezien de originele context van de term een
toepassing is op protestants fundamentalisme. Daar zit het probleem: in tegenstelling tot
christen is de basis van het islamitisch geloof dat de Koran het woord van God is en dus
letterlijk is. Op die manier zouden alle moslims fundamentalisten zijn. Ze zijn echter geen
fundamentalisten want hun gedrag is niet (in tegenstelling tot fundamentalisten) enkel
gebaseerd op wat de religieuze geschriften zeggen wat je moet doen.
2
,Om het argument te plaatsen dat islamistische fundamentalisten moslims zijn die terug
willen naar de basis van hun geloof moet er aandacht zijn voor 2 zaken:
1) Een meerderheid van de moslims stelt dat ze akkoord gaan met de fundamentele
leerstellingen van hun geloof
2) Islamitische fundamentalisten gaan niet echt terug op de fundamenten van Islam. Ze
overpoleren sommige fundamenten en negeren anderen.
Problematisch is ook dat de term fundamentalisme suggereert dat deze beweging
monolitisch is (een geheel vormt). Ze zijn juist zeer divers, andere uitingen, visies op politiek
etc.
Ook is de context van de opgang van islamitische fundamentalisme volledig anders dan bv
christelijk of joods: christelijk of Joods zal ontstaan in een democratische omgeving:
islamitisch eerder in een situatie waar er weinig uitzicht is op toekomst.
Ook gaat islamitisch fundamentalisme meer in op het onevenwicht tussen macht en
grondstoffen tov christenen en joden tegenover moslims. Christelijk en joods
fundamentalisme hebben geen zo’n fundamenteel standpunt tov de internationale en
economische orde. De vergelijkingen tussen deze verschillende religieuze
fundamentalismen faalt op deze manier in het belichten van de rol van militaire bezetting en
neokoloniale uitbuiting als hoofdoorzaken van de opkomst van zogenaamd “moslim
fundamentalisme”.
Salafisme (al-salafiyya)
Deze traditie komt in het kader van het westerse concept het dichtst bij de term
fundamentalisme. Het zou komen uit de 19 de eeuw van de term al-salaf wat verwees naar de
metgezellen van de profeet Mohammed die deeluitmaakten van al-salaf al-salih (de virtuoze
voorvaderen). -> terugkeer naar een pure vorm van islam, gepraktiseerd als Mohammed en
zijn metgezellen: weigering van elke praktijk (zoals sufisme), geloof (zoals in heiligen) en
gedrag (gewoonterecht) die niet rechtstreeks gesteund was door de Koran.
Salafisten weigeren ook het blind volgen van interpretaties van de theologen en geloofde in
ijtihad (onafhankelijk redeneren). Salafisme ontwikkelde zich ook niet als monolitische
beweging, maar eerder als brede filosofie als een soort terugkeer naar de bronnen (soort
islamitische renaissance). Vanaf 1980 kende 1 specifieke tak van Salafisme namelijk
Wahhabisme een specifiek succes.
Wahhabisme
Is genoemd achter Mohammed Ibn Abd al-Wahhab (18 de eeuw). In centraal-Arabië stelde hij
dat de samenleving vervuld was van morele corruptie en dat de samenleving zijn rug had
gekeerd tegen zijn religieuze verplichtingen. Afgoderij, bijgeloof, cultus van heiligen waren
gebruikelijke zaken in Arabië van die tijd. Hij stelde dat er moest teruggegrepen worden naar
monotheïsme en islam moest verwijderd worden van alles wat niet consistent was met de
letterlijke interpretatie van de Koran en de Sunna. (resulteert in een zeer strikte en
dogmatische leer).
3
, Wahhabisme zou in de geschiedenis een zeer marginale leer zijn geweest, mocht Abd al-
Wahhab niet in een politieke alliantie zijn getreden met het huis van Saud in 1745.
Uiteindelijk wist Abd al-Aziz Ibn Saud de Arabische stammen te verenigen tot Saoedi-Arabië
en werd Wahhabisme de staatsdoctrine. Tot 1970 bleef Wahhabisme beperkt tot Saoedi-
Arabië, maar vanaf de olie boom van 1973 gaat Saoedi-Arabië trachten Wahhabi-doctrine te
exporteren en politieke ideologieën die kunnen de staat schaden te counteren. Dit gaan ze
doen door financiëren van enorm veel moskees, religieuze scholen etc. -> ook in het zicht
van tegen de Shjiitische revolutie in Iran.
Door de olie boom van 1973, de sovjet invasie in Afghanistan (ontstaan van Taliban die veel
verschuldigd is aan de Saoedi’s) en steun van de Verenigde Staten, kreeg wahhabisme veel
mogelijkheid tot verspreiding.
“Islamisme” of “Politieke Islam” (Synoniemen van elkaar)
Islamisme als term bestaat slechts vanaf 1970 en refereert naar de bewegingen en
ideologieën die aan de hand van Islamitische referenties een politieke agenda articuleert.
Typisch aan hun project is telkens een comprehensieve kritiek op de bestaande orde en dat
het dit wilt veranderen. Ze zien voor alle uitdagingen (cultureel, sociaal etc) een oplossing in
Islam door iets als een “Islamitische economie” etc.
Islamisme en moderniteit
Een definiërende karaktristiek is hun tweezijdige relatie met het westen. Aan de ene kant
hebben ze een kritiek op het westen en hun bedorven politieke en culturele invloed. Aan de
andere kant is het een modern fenomeen: ze focussen zich rond het profiel van hun leiders
en gaan behoefte hebben aan Westerse technologie. Vooral deze laatste twee kenmerken
zijn noemenswaardig:
Ten eerste zijn het kader en de ideologie van Islamitische bewegingen een product van het
modern, seculier onderwijssysteem. Het is namelijk ontstaan uit jonge universitairen (geen
clerici) die claimen de juiste interpretatie te hebben. Ze komen allemaal wel eerder uit
moderne wetenschappen dan theologie of humane wetenschappen. Voorbeelden hiervan
zijn Iran: Ali Shariati en Soedan: Hassan al-Turabi. Deze jongere volwassenen waren
gefrustreerd door de discrepantie tussen hun hoge onderwijsprestaties, maar hun lage
sociale status en weinige uitgroeikansen. Naast de leiders, komt het voetvolk ook uit
verstedelijkte massa uit de laagste klassen en de krimpende middenklasse.
Gematigde islamitische bewegingen gaan eerder bestaan uit zakenmensen en beroepen uit
een moderne sector. De nieuwe, geschoolde middenklasse gaat dus eerder neigen naar
politieke islam dan een pad van secularisatie en verwestersing.
Ten tweede is het verwonderlijk hoe hard ze afhankelijk zijn van Westerse technologie voor
hun doelen te verwezenlijken. Ze gebruiken feitelijk Westerse technologie en uitvindingen
om westers invloed tegen te gaan. We zien zelf een stijgende trend doorheen laatste
decennia van successen: De videotapes die werden verspreid van Khomeini in ballingschap
werden in 1978 een essentieel onderdeel van de revolutie. CDLR (Islamitische oppositie
tegen Saoedi-Arabië) gebruikte ook fax, videotapes en het internet tegen het Saoedi-regime
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BV9844. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.22. You're not tied to anything after your purchase.