In dit document vind je alles wat je nodig hebt voor het vak wetenschapsfilosofie. Gebruik het als hulpmiddel bij het tentamen om snel te kunnen zien wat in welke paragraaf van het boek staat. Ook de antwoorden op de weekvragen en de artikelen vind je in dit bestand om je nog extra te helpen.
College aantekeningen Wetenschapsfilosofie (WF) Philosophy of Social Science, ISBN: 9780415898256
VOLLEDIGE samenvatting Wetenschapsfilosofie 2021
All for this textbook (7)
Written for
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Bachelor Pedagogische Wetenschappen
Wetenschapsfilosofie (PABA3023)
All documents for this subject (9)
5
reviews
By: rickbuma • 1 year ago
By: isabellebech • 1 year ago
Translated by Google
In the end, I made my own summary; many important parts of the literature were missed. And there are a lot of grammatical errors in the text, which makes it difficult to read
By: coertvanmourik • 1 year ago
By: lidewijzilverberg • 2 year ago
By: paulienvanderschaar • 2 year ago
Seller
Follow
elinemonteban
Reviews received
Content preview
Wetenschapsfilosofie, korte samenvatting open boek
tentamen
In deze samenvatting vind je het volgende:
Alle hoofdstukken van Risjord (1, 2, 3, 5, 6, 7 & 8)
De artikelen (Hansson, Hacking, Nosek & Errington en Bartelink).
De videofragmenten
Weekvragen 1-5 (Weekvragen 6 ontbreekt dus!)
Gebruik deze samenvatting vooral als hulpmiddel bij het tentamen omdat je zo
een handig overzicht hebt wat je waar in het boek kunt vinden en je kunt wat
dingen makkelijk nalezen.
,Week 1: Wat is wetenschap en wat is
wetenschapsfilosofie?
Risjord H1: introductie
1.1 wat is de filosofie van sociale wetenschap?
Drie brede thema’s: normativiteit, naturalisme en reductionisme.
- Normativiteit: de plaats van waarden in sociaal wetenschappelijk vragen.
(objectiviteit/subjectiviteit, ethiek).
- Naturalisme: de relatie tussen de natuurlijke en sociale wetenschap. Moeten de sociale
wetenschappen functioneren als natuurlijke wetenschappen, of zijn er dimensies van de
menselijke maatschappij die een andere methode of manier van theoretisering vereisen?
- Reductionisme: de vraag hoe sociale structuren gerelateerd zijn aan de individuen die ze
maken.
De vragen in de filosofie van sociale wetenschappen gaan over onze plaats in het universum. Hoe is
de menselijke aard gerelateerd aan niet-menselijke aard?
De democratische vrede(eind 18e, begin 19e eeuw). Er was een groeiende populariteit van deelname
aan stemmen. In Frankrijk en de VS werd de beslissingsmacht in de handen gelegd van verkozen
mensen. Kant heeft een argument hierover over de rationele kant icm oorlog (oorlog is duur, dus is
het niet logisch te stemmen voor oorlog). à filosofische vraag is: zijn democratieën minder geneigd
tot oorlog? ( dus democratische vrede). Maar ook filosofische theorieën die het tegenovergestelde
redeneren: de oorzaak van oorlog ligt op sociaal niveau.
Azande Witchcraft. Een onderzoek van een ethische groep in Afrika. Er werd geloofd in heksen
(witches) die de kracht tot ongeluk hadden, bijvoorbeeld heksen waren verantwoordelijk voor ziekte
en dood. Daarna werd de verantwoordelijke heks gezocht door een orakel om wraakmagie toe te
passen om de heks te doden. Het gaat over primitieve rationaliteit.
Vrijheidsruiters en vrije ruiters. Voorbeeld Rosa Parks die niet op wou staan voor een blank person in
de bus. Je neiging is om het systeem niet uit te dagen, maar als je allemaal samen optreedt kunnen
wetten veranderen, de Civil Rights Movement (1950) had alleen succes omdat genoeg mensen zich
verdedigden tegen straffen. Het sociale dilemma rondom revoluties en sociale bewegingen: als je
vanuit een individu kijkt zijn er substantiële kosten om mee te doen, tegelijkertijd heeft iedereen er
voordeel van als het systeem verandert. Je rationele keuze is aan de kant zitten wachten en anderen
te laten opdraaien voor de kosten van deelname en te profiteren van de uitkomst, als de beweging
mislukt heb je immers niks verloren. Maar, als iedereen zo dacht was een sociale beweging of
revolutie nooit ontstaan. Dit is het vrije ruiters probleem. Klassiek liberale opvatting: mensen zijn
autonome kiezers die allemaal kijken naar hun eigen belang. Communitaristen zien mensen als
fundamenteel sociaal en gericht naar elkaar, je identificeren met een groep en hun normen is
integraal in mensen.
Filosofie in de sociale wetenschap. In de drie voorbeelden hiervoor komt naar voren hoe sociale
wetenschap en filosofie samenkomen. De filosofische taak is om de sociale wetenschapsinzet te
linken aan grotere filosofische literatuur. Net zoals er filosofie is in sociale theorieën, zo zijn er ook
sociale theorieën in de filosofie. Sociale wetenschap wordt in dit boek breed opgevat als alle
systematische empirische onderzoeken naar de activiteiten van mensen, met een speciale interesse
voor de dingen die we samen doen als deel van grotere sociale groepen.
,1.2 een tour door de filosofische wereld
Filosofie wordt vaak opgedeeld in domeinen: waarde theorie, epistemologie en metafysica.
- Waarde theorieën: vraagstukken over de bron en rechtvaardiging van waarden, regels en
normen.
- Epistemologie: menselijke kennis (hoe ontstaat kennis en hoe wordt kennis gerechtvaardigd).
- Metafysica: de fundamentele kenmerken van de wereld. Wat zijn oorzaken? Zijn mensen
vrij? Wat betekent het om rationeel te zijn?
Wat onderscheid filosofie van sociale wetenschap als en domein binnen de filosofie? Filosofische
vragen komen op bij het uitvoeren en verzamelen van sociale wetenschappen. Drie thema’s die
kenmerkend zijn voor de filosofie van sociale wetenschappen die in dit boek naar voren komen:
normativiteit, naturalisme en reductionisme.
Normativiteit
Problemen over normen, waarden en regels zijn er in de sociale wetenschappen op twee manieren.
De eerste is dat normen, waarden en regels van bepaalde maatschappijen een deel zijn van wat
wordt onderzocht. Ten tweede zijn er normen, waarden en regels die sociale wetenschappers
herkennen als een deel van hun eigen maatschappij. Hierbij komt een vraagstuk van objectiviteit
kijken, sociale wetenschap is niet waarde vrij. Er wordt gekeken naar verschillende zaken rondom
waarden en objectiviteit. Vragen over de rol van waarden in de sociale wetenschappen gaan over de
manier waarop we feit en waarde conceptualiseren.
Naturalisme
Dé onderscheidende vraag bij de filosofie van sociale wetenschap is of, en hoe, de sociale
wetenschap verschilt van de natuurlijke wetenschap. Naturalisme gaat over de relatie tussen de
sociale en natuurlijke wetenschap en visies hierover, naturalisten vinden dat sociale en natuurlijke
wetenschap op een bepaalde belangrijke manier op elkaar moeten lijken. Je hebt anti-naturalisten
(mensen die vinden dat sociale wetenschappen een onderscheidende methode zou moeten zijn).
Epistemologisch naturalisme kijkt naar zaken over theorie en methode (zoals het onderscheid tussen
kwalitatief en kwantitatief onderzoek). Metafysische naturalisten stellen dat mensen een deel zijn
van de natuurlijke wereld, en daarom begrepen moeten worden aan de hand van dezelfde oorzaken
als die van alle andere schepsels. De vraag is dus, zijn mensen onderdeel van de natuurlijke wereld of
staan zij daarbuiten. Epistemologisch naturalistische vraag: vereist het begrijpen van menselijk
gedrag speciale methoden? Causaliteit is zowel een epistemologische als metafysische vraag. Anti-
naturalisten zeggen dat menselijke acties niet causaal beschreven kunnen worden, want mensen
handelen met een reden en redenen zijn geen oorzaken. Ook de rol van rationaliteit en regels is een
thema van het naturalisme.
Reductionsime
Vragen over hiërarchie en de plek die sociale wetenschap daarbij inneemt. Kunnen sociale
wetenschappen gereduceerd worden tot psychologie die op zijn beurt door biologie wordt
gereduceerd? Hierbij is het belangrijk hoe reducering wordt begrepen. Sommige zeggen dat reductie
een relatie is tussen theorieën, theorieën op een niveau kunnen vervangen worden door theorieën
op een lager level (epistemologisch). De andere visie over reductie is dat eenheden, eigendommen,
processen en gebeurtenissen op het ene niveau niks anders zijn dan objecten op het andere niveau
(metafysica).
, Er is een overlap tussen naturalisme en reductionsme, maar dit is niet hetzelfde. Veel mensen die zijn
voor het reductionsme worden gemotiveerd door naturalistische overtuigingen. Want als er één
causaal verbonden wereld is waar mensen een deel van zijn, dan zouden sociale en psychologische
zaken gereduceerd kunnen worden tot fysieke zaken. Het is juist te zeggen dat alle reductionisten
naturalisten zijn, maar andersom niet. Het kan namelijk zijn dat je denkt dat de natuurlijke wereld
een variëteit bevat aan fundamentele dingen die niet allemaal te reduceren zijn naar een substraat.
Methodologisch individualisme reduceert sociaalniveau objecten naar individuele keuzes en acties. Is
een vorm van reductionisme
Anti-reductiositen (holisten) wijzen naar twee sociale fenomenen die onmogelijk lijken uit te leggen
of te analyseren in individuele termen: normativiteit en gezamenlijke acties.
Science and pseudo-science (Hansson, fall 2021)
Deze grens tussen science en pseudo-science is een deel van de grotere taak van het bepalen
welke opvattingen epistemologisch gegarandeerd zijn. De belangrijke criteria voor pseudo-
science worden beschreven en hun zwaktes komen aan het licht.
1. Het doel van de grensscheiding
Het doel is zowel theoretisch als praktisch. Theoretisch: de grens is een verhelderend perspectief dat
bijdraagt aan de wetenschapsfilosofie. Praktisch: het onderscheid is belangrijk om beslissingen te
leiden in zowel privé als openbaar leven. Het is belangrijk bij praktische toepassingen als het
klimaatbeleid, omgevingsbeleid, gezondheidszorg, expert getuigenissen in rechtszaken,
wetenschapsonderwijs en journalistiek. De scheiding ontstond al in de tijd van aristoteles.
2. De ‘wetenschap’ van pseudoscience
Pseudoscience wordt al gebruikt in de 18 e eeuw. De betekenis is controversieel. Het probleem
ontstaat eigenlijk rondom het concept science wat in een historisch proces is gevormd. Of we iets
wetenschappelijk noemen hangt af van het onderwerp en de epistemologische kwaliteiten.
Een definitie van wetenschap kan twee kanten op gaan. Het kan focussen op beschrijvende inhouden
en specificeren hoe de term eigenlijk is gebruikt. Maar, het kan ook focussen op het normatieve
element en de fundamentele betekenis van de term ophelderen. De laatste, normatieve, wordt
aangehouden in het boek. Wetenschap kan opgevat worden als een gemeenschap van kennis-
disciplines of als feit-vindende activiteiten.
3. Het ‘pseudo’ van pseudoscience
3.1 Alle non-science is geen pseudoscience. Non-science (religie, metafysica). Ook heeft
wetenschap de interne scheiding tussen goede en slechte wetenschap.
Onwetenschappelijk(unscience) is een smaller concept dan niet-wetenschappelijk (non-
science).
3.2 Er zijn twee criteria voor pseudo-science: 1, het is niet wetenschappelijk en 2, de
belangrijkste voorstanders proberen een impressie te creëren dat het wetenschappelijk is.
3.3 Probleem met de definities is dat het te breed is. Fraude in de wetenschap zou dan
bijvoorbeeld ook pseudoscience zijn omdat het aan beide criteria voldoet. Er is een
doctrinale(leer) compontent, sommige domeinen worden als pseudowetenschappelijk
beschouwd. Daarom het tweede criterium herschrijven: het is een deel van een niet-
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinemonteban. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
