Rechtsgeschiedenis: hoorcollege 1
Het Romeinse recht in de oudheid: koninkrijk en republiek
Eerste 2 hoorcolleges de Romeinen!
Er was eerst een koninkrijk (8e eeuw- 509 v.C.), daarna een republiek en vervolgens een keizerrijk
I. Anno urbis conditae
Legende:
753 v.C. Romulus en Remus: Ze zijn de kinderen van de Silvaanse maagd in de armen van de
God Mars, deze is de vader van deze twee kinderen. De herder zal de kinderen opvoeden.
Wanneer ze oud en wijs zijn zullen ze de stad Rome stichten.
Wetenschappelijk:
7e eeuw: Etrusken. Dit is een volk dat leefde ten noorden van Rome en ze voerde handel met
het zuiden. Dit volk zou het de stad Rome hebben gesticht met het oog op de handel. Dit is
een hypothese onder de historici om de oorsprong van Rome te verklaren.
Francesco Totti wordt de achtste koning van Rome genoemd
II. Omnium Rerum Principia Parva Sunt
Meest betrouwbare verklaring ontstaan Rome. Dit is een
constructie hoe Rome ontstaan zou zijn. Volgens de
archeologie zou Rome ontstaan zijn door een samenstelling
van agrarische dorpen (latijnse en salijnse stammen), die op
een moment gaan samenwerken en stedelijk worden. Uit
archeologische vondsten blijkt dat deze transitie zich zou
hebben voorgedaan tijdens de 8e eeuw.
Hieruit ontstonden enorm veel onzekerheden en
tegengestelde meningen
III. Het Romeinse koninkrijk (Rome)
Sociaal
Kleinschalig!: 1000-5000 inwoners
Latijnen en Sabijnen (autochtonen bevolking): deze 2 groepen zijn onderverdeeld in clans en
stammen
Noemt men ook wel Gentes of geslachten onder leiding van clanleider
Clanleiders = alleenheerser
gelijkheid clanleden: alle eigendommen worden als collectief beschouwd maar de gelijkheid
gaat afnemen omdat de clanleiders een einde make aan het collectief eigendom
ontstaan standenmaatschappij: patriciërs (bestaan uit clanleiders en hun directe
kleine familie – romeinse adel) en plebejers (de rest van de bevolking)
,Bestuur
Koning stond aan het hoofd van de stad Rome
De Koning wordt verkozen door een comitia curiata, dit is een volksvergadering van alle
volwassen vrije mannen van Rome. Later wordt dit erfelijk (Etruskische Tarquinii)
De Koningen bezaten het imperium, hiermee hadden ze het hoogste gezag.
Ze waren een opperrechter (juridische macht): verantwoordelijk fas en ius
ze waren ook opperpriester (religieuze macht)
Ook waren ze een opperbevelhebber. (militaire macht)
Hoofdvraag: Is de Koning de wetgever? (Leges regia – wetten van de koning) Heel veel
boeken en schrijvers spreken elkaar tegen
MAAR WIJ gaan er vanuit dat hij dit niet heeft. Hij moest zorgen voor een status quo
Senaat Comitia Curiata Priesters
Daarnaast heb je ook de Volksvergadering quaestor parracidii
Senaat. Deze kwamen terug koning kiezen rechtspraak bij zwaar
op de clanleiders, deze (belangrijkste misdrijf, worden ze
hadden zich verenigd in een taak, maar aangesteld om een
senex, een raad van oude verdwijnt onderzoek in te
wijze mannen, die de Koning wanneer richten
zal bijstaan en advies zal koningschap
geven. erfelijk wordt)
Ze produceren dus
senatusconsulta, ze
produceren adviezen en
geen wetten!
Recht
Rechtsbronnen: officieel erkend bronnen door een overheid, waarmee je je rechten kan
afdwingen
Kenbronnen: dit zijn bronnen die ons helpen om het recht in een bepaalde periode op een
bepaalde plaats te erkennen (zoals: De Galleilische oorlogen, boeken,.. )
Romeinse recht
- Mos maiorum (dit is het gewoonterecht).
Mos = gewoonte | maiorum = voorvaders
Dit zijn de zeden en gebruiken die men van de voorouders heeft overgeërfd. Deze zijn
overgedragen naar elke traditie en ieder individu blijft deze gebruiken
Bestaat uit:
Fas: dit regelt de verhouding tussen goden en mensen
Ius: dit zijn de zeden en gewoonten die de relaties tussen de burgers
onderling regelden
Ius civile: personaliteitsbeginsel
(cives): dit is het burgerlijk recht van
Rome. Enkel de burgers konden hier
beroep op doen, niet de
vreemdelingen
Exclusief gewoonterecht
, IV. Einde van het koninkrijk
Servius Tullius
Tullia Minor (geen ambitieuze vrouw) x Lucius Targuinius Superbus (ambitieuze man)
Tullia Major (ambitieuze vrouw) x Arruns (geen ambitieuze man)
Male Parta Male Dilabuntur
Tullia Major x Lucius Tarquinius Superbus
o Krijgen een kind: Sextus Tarquinius
o Schrikbewind
o 509 v.C.: Lucius Tarquinius Collatinus x Lucretia
Lucius Tarquinius Collatinus en Lucius Junius Brutus: eerste consules van Romeinse
Republiek koning wordt verbannen
V. Republiek anno 509
We begeven ons in het donkerrode gedeelte. Hierbij is de republiek van start gegaan, we
krijgen een nieuwe bestuurlijke organisatie
VI. Start van de res republica
2 Consuls
Vervanging koning
Verkozen door comitia centuriata
Imperium overgenomen van koning: dus opperbevelhebber, opperrechter,…
Senaat
Bestaat uit patriciërs en gewezen magistraten
Comitia centuriata Priesters: Prontifex maximus
Verkiezen consuls + hoogste Zij worden opperpriesters
magistraten
Ingedeeld in 193 centurie
Verdeeld in 5 bezitsklassen en 1
bezitloze klassen
Volledig in handel patriciërs
Comitia tributa
Wetten (leges) uitvaardigen + lagere
magistraten kiezen
35 stammen
Kunnen wetten maken, moeten wel
goedgekeurd worden door senaat
Bij zware omstandigheden kan een dictatuur gemaakt worden
Sulla 82-79V.C.
Julius caesar 46-44V.C.
, VII. 494-471V.C.
2 consuls
Volkstribunen
2 voorzitters van
volkenraad
Vetorecht
Sacrosanctus Senaat
Onschendbaar
Ambtstermijn = 1jr.
Altijd steun van
plebejers nodig
Volksaedielen
Evenementen
organiseren
Tempels onderhouden
Concilium plebis Comitia Priesters
Volkenraad
Maakt wetten
- Plebiscieten
- Enkel voor plebejers
VIII. 367V.C.: Leges liciniae sextial
2 Consuls Praetor
Open Collega minor
voor Kleine collega van plebejers
plebejer s Imperium: rechtspraak
Wordt opperrechter
337V.V.: ook voor plebejers
Volkstribunen + senaat
Volksaedielen
Concilium plebis Comitia Priesters Censor Quaestor aerarii
IX. 287V.C.: Lex Hortensia
De wetten van de volkenraad tellen ook voor patriciërs zonder toestemming van de
senaat
X. 241V.C.: Cursus Honorum
Perfecte loopbaan voor Romeinse politici
1. Censor: ex consuls, naamlijsten senaat, toelaten en verwijderen van senaat
2. Consul: politieke en militaire leiders, handhaven moreel
3. Praetor: verantwoordelijk voor rechtspraak
4. Aediel: zorgt voor gebouwen, watervoorzieningen, spelen organiseren
5. Quaestor: verantwoordelijk voor schatkist en rekeningen van de staat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudent4123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.