Biologie hoofdstuk 9
Paragraaf 1 (Het werkt!)
In de romp liggen de meeste organen, het bestaat uit de borstholte en buikholte die gesplitst
worden door het middenrif, dit is een dik gespierd vlies.
Organen bestaan uit cellen, de kleinste bouwstenen van je lichaam.
Weefsel= groep cellen met dezelfde bouw en functie.
Orgaanstelsel= organen die samenwerken aan dezelfde grotere taak.
Verteringsstelsel:
Maakt voedsel zo klein dat het bloed de voedingsstoffen uit het voedsel op kan nemen.
Ademhalingsstelsel:
Longen nemen vanuit de lucht zuurstof op in het bloed en geven vanuit het bloed
koolstofdioxide af aan de lucht.
Bloedvatenstelsel:
Vervoert voedingsstoffen, zuurstof en andere stoffen.
Hart pompt bloed door bloedvaten naar alle organen.
Uitscheidingsstelsel:
Zorgt dat je lichaam afvalstoffen kwijtraakt.
Lever, longen en huid verwijderen ook afvalstoffen uit het bloed.
Zenuwstelsel:
Zorgt dat alle organen goed werken.
Zorgt dat je organen en je orgaanstelsels goed kunnen samenwerken.
Waaruit cellen bestaan:
Celmembraan
Regelt welke stoffen de cel in of uit gaan.
Onderhoudt het contact met de omgeving via receptoren.
Cytoplasma
Bestaat uit water met opgeloste stoffen.
Bevat organellen, zoals:
Celkern regelt dat de cel zijn vorm krijgt en zijn taken uitvoert. Dit gebeurt
door eiwitten, de recepten voor deze eiwitten zitten in het DNA.
Ribosomen Zij maken de eiwitten, een deel daarvan komt terecht in
transportkanalen en gaat richting celmembraan. Het andere deel blijft in het
cytoplasma.
, Mitochondriën Dit zijn de energiecentrales van de cel, hier vindt de
verbranding van glucose plaats. Cellen die veel energie gebruiken hebben
veel mitochondriën.
glucose + zuurstof energie + koolstofdioxide + water
Paragraaf 9.2 (Je eet)
In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen (koolhydraten (zetmeel en suikers), eiwitten, mineralen,
water, vetten en vitamines.
Water, mineralen en vitamines worden direct in het bloed opgenomen, eiwitten, vetten en de
meeste koolhydraten zijn te groot. Ze moeten eerst kleingemaakt (verteerd) worden.
In je verteringsstelsel zitten organen die verteringssappen maken, bijvoorbeeld speeksel. In
verteringssappen zitten enzymen.
Hoe enzymen werken:
Voor elke soort voedingsstof is er een apart enzym met een speciale vorm.
Enzym gaat zo te werk:
1. Het enzym bindt zich aan de voedingsstof.
2. Het enzym knipt de voedingsstof in tweeën.
3. Het enzym laat los en kan daarna opnieuw dezelfde soort voedingsstof afbreken.
Temperaturen waarbij enzymen werken:
Minimumtemperatuur enzymen werken langzaam.
Optimumtemperatuur enzymen werken het beste, in je lichaam meestal 37°C.
Maximumtemperatuur enzymen werken langzaam.
Boven maximumtemperatuur enzym is helemaal stuk en werkt niet meer.
Enzymen zijn ook gevoelig voor zuurgraad. Als een enzym in een zure of minder zure omgeving komt,
veranderen de vorm en werking van het enzym.
Je huig en strotklepje zorgen ervoor dat je eten niet in je neusholte of luchtpijp komt. Als je eet of
praat tijdens het lachen kan dit nog steeds gebeuren, dan verslik je je.
In je slokdarm wordt het eten voortgeduwd door peristaltische bewegingen (kringspieren en
lengtespieren trekken samen).
4 plekken waar vertering plaatsvindt:
Mondholte
Door kauwen maak je het voedsel kleiner.
Eerst stap van zetmeelvertering enzymen in speeksel.
Speeksel wordt gemaakt in de speekselklieren.
Maag
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellevandergucht. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.