Hand-opdrachtenboek 4a Biologie voor Jou 2e Fase Vwo
Biologie samenvatting Biologie voor jou hoofdstuk 3 Genetica. Biologie voor jou VWO 4A (release 2019).
Een duidelijke samenvatting vol afbeeldingen om de stof te verduidelijken.
Hoofdstuk 3 Genetica
Paragraaf 3.1 Fenotype en genotype
elk mens is Uniek
- eigenschappen die ons tot ons maken staan op chromosomen
chromosomen in zaadcel bevat informatie over erfelijke eigenschappen van de vader
chromosomen in de eicel bevat informatie over erfelijke eigenschappen van de moeder
Fenotype: alle waarneembare eigenschappen van een individu
- hoe het er uit ziet
genotype + omstandigheden = fenotype
Genotype: de informatie voor alle erfelijke eigenschappen van dat individu
- hoe het in het DNA staat
Chromosomen zijn langgerekte dunne ‘draden’ die zijn opgebouwd uit DNA in de celkern
- alleen te zien tijdens celdeling
- elk mens heeft 23 chromosoom paren en dus 46 chromosomen
Karyogram
Rangschikking van de chromosomen
- van groot naar klein
eerste 22 paren lijken op elkaar; autosomen
(gelijk in lengte en vorm; homologe chromosomen)
23ste paar is anders; geslachtschromosomen
Gen: deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een of meer erfelijke eigenschappen
Chromosoom bevat een zeer lang molecuul van de stof DNA en veel eiwitmoleculen
- DNA molecuul bestaat uit twee ketens die in een dubbele spiraal om elkaar heen gewonden liggen
DNA
- is opgebouwd uit 4 verschillende bouwstenen; nucleotiden
bestaat uit een stikstofbase, fosfaatgroep en desoxyribose (suiker)
desoxyribose
- er zijn 4 verschillende soorten stikstofbasen
A = adenine
T = thymine A-T en C-G basenparing
C = cytosine
G = guanine
Alle DNA moleculen in een cel noem je het genoom van een organisme
Een chromosoom bevat een groot aantal genen
bijv haarkleur bestaat uit honderden nucleotiden
- volgorde van de nucleotiden; DNA-sequentie
In deze volgorde kunnen variaties voorkomen; allel
- bepaalde volgorde voor bepaalde eigenschap
1
, Biologie - Hoofdstuk 3 - Genetica (4V)
Genen kunnen worden aan en uitgezet
- gen die aanstaan komen tot uiting; genexpressie
- gen die uit staat; inactivatie
Het fenotype veranderd als je je eigen haar (blond) naar bruin verft
- info in de chromosomen veranderd niet maar fenotype veranderd wel; modificatie
De invloed van het milieu op mensen begint al in de baarmoeder
- wanneer een afwijking, aandoening of ziekte in de baarmoeder ontstaat; aangeboren afwijking
- Als deze genetisch via de ouders word doorgegeven; erfelijke ziekte
Paragraaf 3.2 Genenparen
De plaats van een gen in een chromosoom noem je een locus
- homologe chromosomen komen naast lengte en vorm ook overeen in loci
bevatten dus ook genen voor dezelfde erfelijke eigenschappen
Autosomaal -> gen ligt op een van de 22 paar ‘normale’ chromosomen = autosomen
X-chromosomaal (geslachtsgebonden) -> gen ligt op X-chromosoom
Dominant -> eigenschap komt altijd tot uiting in fenotype
recessief -> eigenschappen komen alleen tot uiting bij twee recessieve allelen
Homozygoot dominant twee dominante allelen
Homozygoot recessief twee recessieve allelen
Heterozygoot dominant en recessief allel
drager van recessieve eigenschap
Onvolledig dominant
- dominant en recessief allel
- recessieve allel komt toch een beetje tot uiting in het fenotype
bijv homozygoot bruine ogen hebben donkerdere ogen dan heterozygoot dominante ogen.
Intermediair
- fenotype is een mengvorm van beide allelen
- geen van beide allelen is recessief; beiden dominant
dus beide allelen voor de bloemkleur komt enigszins tot uiting
rood + wit = roze
Codominantie
- in fenotype komen beide allelen volledig tot uiting
- geen van beiden is recessief; beiden dominant
rood + wit = rode en witte bladeren
In de genetica geef je genen aan met letters
- dominant allel = hoofdletter
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lastminuteleren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
