Biologie samenvatting Biologie voor jou hoofdstuk 4 Evolutie Biologie voor jou VWO 4B (release 2019).
Een duidelijke samenvatting vol afbeeldingen om de stof te verduidelijken.
Hoofdstuk 4 Evolutie
Paragraaf 4.1 Ontwikkeling van het leven
Geschiedenis van het leven op aarde (binas 94A)
Ontstaan van organische stoffen
3 miljard jaar geleden bevatte de atmosfeer geen zuurstof
- oeratmosfeer ontstond uit: stikstofgas, waterdamp, koolstofmonoxide, koolstofdioxide,
waterstofgas, ammoniak, methaan en waterstofsulfide.
Dit mengsel komt nu nog vrij bij vulkaanuitbarstingen
Door toevoer van energie kunnen deze gassen ioniseren
- energie: elektrische ontlading, uv-straling, botsing met meteorieten
- door ioniseren ontstaan koolstof, waterstof, stikstof en zuurstof.
Op deze manier ontstond uit de oeratmosfeer uit anorganische stoffen de eerste organische stoffen
1
,Biologie - Hoofdstuk 4 - Evolutie (4V)
Anorganische stoffen
- komen voor in levenloze natuur maar ook in organismen
- stoffen zijn opgebouwd uit kleine eenvoudig gebouwde moleculen
(vb. CO,CO2,H2O, NaCL, O2)
Organische stoffen
- zijn Meestal afkomstig van organismen
- hebben relatief grote, ingewikkeld gebouwde moleculen.
- Bevatten altijd een of meer atomen koolstof (C), waterstof (H) en vaak ook zuurstof (O).
→ kunnen ook stikstof (N), fosfor (P), en zwavel (S) bevatten.
(vb glucose C6H12O3)
Miller-Urey-experiment
Nabootsen van het ontstaan van organische stoffen uit anorganische stoffen in het lab
- in 1951; mengsel van ammoniak, methaan, waterstofgas en waterdamp + elektriciteit
→ er ontstonden onder andere aminozuren en nucleotiden
Uit zulke stoffen kunnen organismen belangrijke organische stoffen vormen
- eiwitten, DNA, koolhydraatketens en vetten
Ontstaan van levende cellen
De eerste organische stoffen kwamen terecht in oerzeeën
- door verdamping uit binnenzeeën vond indikking plaats
→ organische oersoep ontstond
In deze oersoep verenigden kleine organische moleculen zich tot grotere moleculen
- rangschikten zich in druppeltjes (protobionten)
→ hieruit ontstonden de eerste cellen
De vorming van cellen uit organische stoffen is een voorbeeld van zelforganisatie
- bij zelforganisatie ontstaan eenheden met nieuwe eigenschappen op een hoger organisatieniveau
→ celdifferentiatie, apoptose
Protobionten kunnen ook zijn ontstaan bij blacksmokers op bodem van oceaan
- vulkanische schoorstenen
Een derde theorie is dat de bouwstenen voor leven afkomstig zijn uit de ruimte
Van de alle eerste levensvormen zijn geen fossielen; geen harde delen in de eencelligen
- oudste fossielen zijn 3,5 miljard jaar oud
Fossielen ouder dan 1,4 jaar → prokaryote organismen
Prokaryoten
-eencellige organismen zonder celkern of andere zichtbare organellen.
- bezitten een kringvormig DNA-molecuul dat los in cytoplasma ligt.
2
, Biologie - Hoofdstuk 4 - Evolutie (4V)
Eerste prokaryote organismen waren anaeroob en hetrotroof
- konden niet tegen zuurstof
- verkregen hun energie uit de opname en afbraak van organische stoffen uit de oersoep
Hetrotrofe organismen kunnen geen organische stoffen maken uit anorganische stoffen
- uit organische stoffen maken ze hun eigen organische stoffen
- voor hun opbouw hebben ze ook anorganische stoffen nodig
Autotrofe organismen
- 2,8 miljard jaar geleden eerste bacteriën die in staat waren tot fotosynthese; cyanobacteriën
- hebben uit hun omgeving alleen anorganische stoffen nodig
→ maken organische stoffen
Kortom de hoeveelheid organische stof op aarde nam toe
- anaerobe levensvormen sterven uit ivm de zuurstof
- eerste aerobe heterotrofe bacteriën ontstonden
→ eencelligen gebruiken de zuurstof om opgenomen energierijke organische stoffen af te breken
Ontstaan van Eukaryoten
Eukaryoten: cellen met een celkern, dubbele membranen en organellen
Ontwikkeling heeft plaatsgevonden volgens de endosymbiosetheorie (binas 94C)
- eukaryoten ontstonden uit relatief grote prokaryoten
- door instulping van het celmembraan rondom het DNA ontstond een kernmembraan,
de celkern en het ER.
→ ingesloten aerobe, heterotrofe bacteriën ontwikkelden zich tot mitochondriën
→ ingesloten autotrofe cyanobacteriën ontwikkelden zich tot chloroplasten
Mitochondriën en chloroplasten zijn ooit vrij levende bacteriën geweest:
- beiden kringvormig DNA-molecuul en dubbel membraan
- celdeling verloopt op dezelfde manier als bij prokaryoten
- cytoplasma van mens en dier kan zelf geen chloroplasten of mitochondriën maken
- DNA lijkt in samenstelling meer op het DNA van de nu levende bacterie
Indeling in domeinen
De ontwikkeling van levensvormen heeft geleid tot een enorme biodiversiteit
- taxonomen beschrijven, ordenen en benoemen groepen organismen.
- systematici onderzoeken en beschrijven de verwantschap van organismen op basis van
gemeenschappelijke afstamming.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lastminuteleren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.
