Alle hoofdstukken zijn heel uitgebreid samengevat
Volledig handboek uitgeschreven
Normaal gezien is het openboek examen met laptop --> heel gemakkelijk dus om iets in te typen in zoekbalk
1. Inleiding: Welzijn in Vlaanderen (pagina 1-5)
o Welzijn = een zekere mate van materiële en immateriële tevredenheid
o Macro (samenleving):
- Levensstandaard en tevredenheid van een bevolking
- Economische welvaart: de mate waarin de bevolking zich in zijn behoeftes bevredigd
voelt
o Micro (persoonlijk vlak):
- Dagelijks leven: kwaliteit van leven
o Vlaanderen, België = welvarende regio
- Heel wat mensen hebben werk en gaan op vakantie
- Gezinnen kunnen hun kinderen in relatief veilige omstandigheden grootbrengen
- De huisvesting is voor de meesten redelijk goed
- Onze welvaartsstaat voorziet bovendien een zeker vangnet voor personen die door
omstandigheden niet meer in staat zijn om zelf voldoende in hun levensonderhoud te
voorzien
Toch betekent dit niet dat het met het welzijn van iedereen even goed gesteld is
- Nog steeds wordt meer dan 10% van de Vlamingen als arm beschouwd
- Heel wat mensen kampen met psychische moeilijkheden
- Vlaanderen kent 1 van de hoogste zelfmoordcijfers ter wereld
- Met de coronacrisis werd pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar sommige groepen zijn
voor gezondheidrisico’s, bv. de vele overlijdens in de woonzorgcentra
- De coronacrisis bracht ook op pijnlijke wijze grote ongelijkheden in de
samenleving aan het licht: thuisonderwijs bleek minder evident voor kinderen in
kansarme gezinnen, door gebrek aan materiaal zoals computers of tablets, of
vanwege krappe huisvesting. Ook het interfamiliaal geweld nam toe tijdens de
lockdown
o Een tekort aan welzijn hoeft niet noodzakelijk samen te hangen met armoede, zware
problemen of grote tegenslagen → iedereen heeft het wel eens moeilijk om zich staande te
houden, of zich constant en op alle vlakken 100% gelukkig te voelen
- Het opvoeden van kinderen is geen evidente zaak, financiële problemen zorgen voor
stress, de ziekte van een familielid baart zorgen,…
o “Welvaartsstaat”: Elke mens heeft recht op een menswaardig bestaan = grondrecht →
verantwoordelijkheid van de staat, de staat garandeert!
o SOCIALE BESCHERMING (voor iedereen)
- Uitgebouwde sociale zekerheid bestaande uit 3 pijlers:
1. Ziekteverzekering
2. Pensioenen
3. Werkloosheidsuitkering
Kinderbijslag → nu: Groeipakket is tijdens de 6de staatshervorming (2014) UIT de sociale
zekerheid gehaald, en van het federale (Belgische) niveau naar het niveau van de
gemeenschappen (Vlaamse/Franstalige/Duitstalige) overgeheveld. Dit wordt dus NIET meer
betaald vanuit de ‘pot’ van de sociale bijdragen op het loon. Vlaanderen betaalt die nu vanuit
de algemene middelen (dwz de belastingen).
- Sociale bijstand (leefloon,..)
,o De overheden in België hebben – aanvullend op de sociale zekerheid – een uitgebreid pakket
aan maatregelen en diensten uitgewerkt die het maatschappelijk en individueel welzijn
moeten garanderen en verhogen → een uitgebouwd WELZIJNSBELEID
o Welzijnsbeleid: een beleid van de overheid met als doel het welzijn van de mensen te
verhogen
- Waarom? Beleidskeuze van de politici
- Doel: alle inwoners hebben het goed + extra aandacht voor wie het moeilijk heeft
o Het welzijnsbeleid bereikt een groot aandeel van de bevolking direct of indirect
- Wellicht is de meerderheid van de jongeren ooit naar een onthaalouder of naar de
kinderopvang geweest
- Wellicht kent iedereen wel iemand in de familie- of kennissenkring met een fysieke of
mentale handicap
- Velen onder ons hebben grootouders die in een serviceflat of in een wzc wonen
o Het welzijnsbeleid is er voor een relatief kleine groep in de samenleving, en fungeert als een
vorm van sociaal beleid gericht op bepaalde kansengroepen
- Zorgbehoevende ouderen, kansarmen, mensen met een beperking,…
o Welzijnsbeleid: belangrijk beleidsdomein → iedereen mee geconfronteerd (direct/indirect)
- In levensloop (cfr sectoraal beleid):
▪ Kinderopvang nodig
▪ Ziek worden
▪ Werk kwijt raken/geen werk vinden
▪ Een beperking hebben
▪ Gezin/werk-evenwicht verliezen
▪ Misdrijf plegen
▪ Geen stabiel gezin
▪ Moeten vluchten
▪ …
- Extra kwetsbare groepen (cfr categoriaal beleid):
▪ Kinderen en jongeren
▪ Ouderen
▪ Alleenstaanden/alleenstaande moeders
▪ Werklozen
▪ Lager geschoolden/Ongeschoolden
▪ Anderstaligen
▪ Mensen zonder verblijfplaats/papieren
▪ Mensen met een beperking
▪ …
o Welzijnsbeleid: belangrijk beleidsdomein → 30% van Vlaams budget (sinds 6de
staatshervorming)
,o Middelen welzijnsbeleid komen uit:
- Algemene middelen (belastingen)
- Sociale bescherming: sociale zekerheid (= VSB) én sociale bijstand
o Het aantal organisaties in de welzijnssector, en het aantal mensen dat deze organisaties
tewerkstellen
- Qua organisaties: enkele duizenden
- Qua personeel: enkele tienduizenden betrekkingen (artsen, verpleegkundigen, directies,
maatschappelijk werkers, ondersteunend personeel,…)
o Gelet op de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen die zich zal voordoen, kan
bovendien verwacht worden dat de welzijnssector nog aan belang zal toenemen
- Toenemende vergrijzing, als combinatie tussen arbeid en gezin nog moeilijker wordt, als
amoede blijft stijgen,…
o De complexiteit van het beleidsdomein welzijn in Vlaanderen → een complexiteit die
veroorzaakt wordt door 3 basiskenmerken:
1. Veel verschillende doelgroepen
2. De betrokkenheid van verschillende overheden
3. Een heterogeniteit aan soorten organisaties die welzijnsdiensten leveren
1. Verschillende doelgroepen: het welzijnsbeleid bediend een veelheid aan doelgroepen die
een variatie aan noden en behoeften hebben
- Veel doelgroepen & sectoren:
▪ Gezinsbeleid: Gezinnen wensen voldoende en kwalitatieve opvang voor hun
kinderen,…
▪ Jeugdhulp: Jongeren met problemen moeten worden begeleid en/of opgevangen
▪ Beleid personen met handicap: Personen met een handicap hebben nood en
materiële en logistieke hulp, kwalitatieve opvang, aangepast wonen,…
▪ Ouderenzorg: Ouderen hebben nood aan een aangepaste woning, toegankelijke
basisvoorzieningen,…
▪ Armoedebeleid: Kansarmen worden vaak uitgesloten van deelname opvielen
domeinen
▪ Algemeen welzijnswerk
▪ Samenlevingsopbouw
▪ Alleenstaande ouders hebben problemen met de opvang van hun kinderen, worden
vaak geconfronteerd met een moeilijk combineerbaar werk-thuissituatie en vinden
steeds moeilijker een betaalbare woning
▪ Mishandelde kinderen of vrouwen moeten worden opgevangen
Het spreekt voor zich dat deze brede variatie aan doelgroepen en noden een
zeer uitgebreid en gediversieerd beleid nodig heeft
, 2. In België is er een veelheid aan overheden en overheidsdiensten betrokken bij het
welzijnsbeleid
- Veel overheden:
▪ Gemeente (lokale overheden)
▪ (Provincie)
▪ Vlaamse Gemeenschap
▪ Belgische federale overheid
▪ Europese Unie (EU)
- Niet alleen de Vlaamse overheid is actief in het welzijnsdomein, maar ook de federale
overheid en de lokale overheden zetten heel wat middelen in, en ondersteunen en/of
organiseren welzijnsdiensten en -voorzieningen
- De bevoegdheid en de rol van elke overheid verschilt naargelang van het beleidsveld:
vaak zijn overheden naast elkaar werkzaam op hetzelfde beleidsveld, soms werken ze
intens samen om de welzijnsdiensten te organiseren → dergelijke overlappende
bevoegdheden en gedeelde initiatieven maken het voor welzijnscliënten en
dienstverlenende organisaties niet altijd gemakkelijk om te weten tot welke overheid ze
zich moeten wenden, of wat ze van welke overheid mogen verwachten
- Het ambtelijk apparaat van elke overheid zit behoorlijk ingewikkeld in elkaar: de
aspecten van de Vlaamse bevoegdheid rond welzijn zitten versnipperd over diverse
ministers, Diensten en departementen, en er zijn ook tal van overheidsagentschappen
actief in de beleidsuitvoering
3. Er is een veelheid aan (semi) publieke en private organisaties die het welzijnsbeleid mee
uitvoeren door diensten aan te bieden en zorg te verlenen
- Veel organisaties /actoren
Een actor = iemand die actief is op het welzijnsveld, dit kan zijn een organisatie,
overheidsdienst,…)
- Er zijn weinig landen die zo’n gevarieerd pallet aan dienstverlenende organisaties
kennen die – al dan niet in opdracht van de overheid – het maatschappelijk en
individueel welzijn trachten te bevorderen
- Deze vele organisaties moeten natuurlijk worden aangestuurd door de overheid, zeker
wanneer ze met overheidsmiddelen gefinancieerd worden
- Deze organisaties moeten soms onderling samenwerken, ookal werken ze niet altijd op
hetzelfde schaal niveau, kunnen ze soms een andere juridische vorm, opereren ze vaak
een ander beleidsveld, of behoren ze tot een verschillende ideologische strekking
Het spreekt voor zich dat deze constellatie niet altijd even bevorderlijk is voor
de transparantie en de efficiëntie van het welzijnslandschap
Deze complexiteit kan soms een vlotte en gecoördineerde dienstverlening aan
de burgers in de weg staan
o Onder andere om deze 3 redenen is de welzijnssector in Vlaanderen een ingewikkeld
kluwen, waarbij het zelf voor de geïnteresseerde burger of voor de dienstverleners uit het
werkveld niet altijd gemakkelijk is om door de bomen nog het bos te zien
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Լիզա. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.
