Pedagogie: inleiding
1 Voor een goed begrip: wat verstaan we onder
opvoeding
1.1 een begripsverkenning, kenmerken
Wat verstaan we onder opvoeding ? En wat valt er onder het begrip ‘opvoeding’?
Verschillende auteurs met uitgangspunten en specifieke blik op opvoeding. De definitie van de
specifieke auteur -> uitzoomen van het micro- naar het macroniveau, het grotere plaatje
kindbeeld = een beeld van wat een kind is, welke eigenschappen hieraan mogen
worden toegekend en wat er van hieruit te doen staat in opvoeding
1.2 Diekstra F.W. René
A. Inleiding
Hoe meer ouders weten en begrijpen van opvoeding, hoe beter hun kinderen zich ontwikkelen.
Opvoeding sterke invloed op ontwikkeling vh kind -> niet alles bepalend
‘Weten dat’ en ‘begrijpen waarom’ is geen garantie voor ‘zich gedragen als’ ->
het beste ook doen
Alle oorzaken van ontwikkelingsproblemen bij jongere kinderen psychische
problemen bij een of beide ouders ‘the most important single factor’ is
(depressie besmet de baby)
‘still-face-experimenten’ -> depressieve gelaat , huilerige reacties van de baby als
gevolg
Belang meer kennis en begrip, dan nog de meest gunstige keuze maken, kwestie van houding en van
gedrag en daarmee van oefening, van leren.
Meeste ouders weten dat ze broers en zussen ruzies best niet zelf laten uitvechten, leren ze niet
onderhandelen! Leren door voorbeelden van volwassenen. Zelf ook later onderhandelen
B. Moet opvoeden geleerd worden?
Opvoeden een normatief proces waarin waarden en normen een belangrijke rol spelen -> hoe
ingevuld hangt af van de volwassenen verlangen van zichzelf en anderen.
Opvatting 1-> intuïtie, dan niet geleerd worden
Opvatting 2 -> weten wat ze van hun kinderen op een bepaalde leeftijd wel en niet kunnen
verwachten en wanneer ze het best bepaalde vermogens of mogelijkheden van hun kind
kunnen stimuleren -> geleerd
Weinig onderzoek
Net iets meer dan de helft vd ouders opvoeden inderdaad ziet als iets wat
geleerd moet worden (weinig!) -> 2/3 ‘voor opvoeding geen algemene regels’
Vooral kwestie van liefde en intuïtie
Een evolutionair bepaalde patronen vormen niet een garantie voor een goede
opvoeding en ontwikkeling van kinderen
, a. Of is liefde toch genoeg?
Evolutie heeft ons met enorm aanpassingsvermogen uitgerust, via trail-and-error -> wat beter werkt
Duurt lang eer dat we door hebben dat er iets veranderd is tegenover onze voorouders
Onderzoek duizend ouders (Diekstra et al.)
Juist of onjuist? Niet alleen roken tijdens zwangerschap is schadelijk voor de ongeboren
baby, ook verblijf in rokigere ruimtes -> meeroken
Maar de helft had het correct
groot belang dat ouders correct geïnformeerd zijn!
DUS liefde en intuïtie kunnen tekortschieten en zelfs ronduit falen als ze niet vergezeld gaan van
kennis van opvoeding en ontwikkeling
b. Wat kinderen nog meer nodig hebben
Het aan hun kind leren van zelfbeheersing, doen moeders met veel kennis beter dan moeders met
weinig kennis. -> ook voor andere opvoeders!
Mate waarin kind van vier à vijf jaar zichzelf goed kan beheersen of controleren, voorspelt
hoe succesvol het als jongere en jongvolwassene later is & hoe goed het nee weet te zeggen
tegen verleidingen (drugs,..)
c. Een ouderlijke leerplicht
Wat betreft opvoeding een schisma in onze samenleving
Plicht afwijst bijna de helft -> betekend niet dat ze het niet belangrijk vinden en geen belangstelling
hebben voor info over opvoeding en ontwikkeling
Vaardigheden als ouder overschat = parental selfefficacy belief (zelfredzaamheid
als ouder)
d. Een gemeenschappelijke leerplicht?
Essentiële vragen
Als samenleving plicht zorgen dat ouders up-to-date info over ondersteuning bij de
ontwikkeling van opvoeding v hun kinderen?
Plicht ouders zich te informeren?
Info beschikbaar en toegankelijk zijn?
C. Is opvoeding coproductie?
“ it takes a village to raise a child” (Hillary) -> heel de gemeenschap om hun welzijn moet geven,
kinderen aan zoveel invloed bloot (ook dingen die ouders nauwelijks kunnen filteren en sturen)
Zelfs noodzakelijk is opvoeding zo veel mogelijk als coproductie op te vatten en
uit te voeren
, Zelfs toevallige voorbijganger : verhaal wandelaar wilt door het rood oversteken,
doet het uiteindelijk niet. Aan ouder met kind leren dat je niet moogt oversteken
wanneer rood. Zou slecht voorbeeld zijn!!
D. Naar de ‘eenvoudigste’ definitie van opvoeding
Iedereen weet wat die term is? Misverstand! Veel verwarring
Ook verschillen van mening wie nu el en wie niet als opvoeder moet w
beschouwd
Opvoeding is iedere invloed die mensen, bedoeld of onbedoeld, uitoefenen op de
ontwikkeling van kinderen
Implicaties:
Ironische, zowel ouders die vinden dat je opvoeding moet leren als die ouders die dit niet
vinden in zekere zin door gelijk gesteld -> opvoeden voor een deel maakbaar, stuurbaar, en
voor een deel niet
Opvoeden is mensenwerk, bv: aardbeving is geen opvoeder -> de manier waarop mensen
kinderen opvangen en helpen om de gevolgen daarvan zo goed mogelijk te verwerken,
is dat wel
Bedoelde en onbedoelde beïnvloeding vd ontwikkeling van kinderen is, gebeurd
voortdurend.
Gewenste en ongewenste invloed hebben op het denken, de gevoelens en het gedrag v
kinderen
a. Waarvoor is opvoeding bedoeld?
Vaak misverstanden -> aan de wetenschap of deskundigen te bepalen is waartoe kinderen
moeten w opgevoed -> klopt NIET
Enkel vaststellen ‘wat is’! -> niet ‘wat moet’, waarschijnlijkheden bekijken
Welke doelen gewenst zijn hangen af van de ouders, gemeenschap, …
Veel verschillen in mening over de opvoeding
Verschil in inkomen -> hoog inkomen nadruk op: autonomie en assertiviteit
lagere opleiding en: conformiteit, aanpassen aan de eisen vd samenleving
E. Kinderrechten
Omstandigheden die voor alle kinderen gunstig of juist ongunstig zijn en waartegen ze, in het laatste
geval, beschermd moeten w
De Verenigde Naties -> Internationaal Verdrag inzake de Rechten vh Kind
Op bepaalde punten ook heel concrete aanwijzingen geeft
Recht hebben in een harmonisch gezin op te groeien, tot zelfredzame volwassenen
Het recht gehoord te worden in allerlei kwesties die ook hen raken, mening moet ook
meegewogen w
Ook in keuze en uitvoering v bepaalde hulpverleningsmethoden of interventies
Professionals niet in staat zijn de tekst van enig artikel uit het verdrag weer te geven
EERST: een wezenlijke bijdrage te leveren aan de kwaliteit vd kindertijd
Beschermd en verzorgd moeten worden, overwegend plezier in het leven, geholpen w
hun mogelijkheden en talenten te ontdekken en te ontwikkelen
TWEE: ook bijdragen aan de kwaliteit van de volwassenheid
Welke vaardigheden precies? Wat verschil het maakt voor hun levensloop of ze die wel of
niet in hun bagage hebben
Beroepsspeciefiek, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, sociaal bewustzijn
Succesvoller, gezonder en gelukkiger door zulke vaardigheden
Alle volwassenen dragen ook een innerlijk kind in zich. Op het ene moment meer dan het
andere, hun functioneren als volwassene kan beïnvloeden
Hoe gezonder en gelukkiger de kindertijd isgeweest, hoe gezonder en gelukkiger je inner
child is -> gunstigere invloed op volwassenheid (en omgekeerd)
Overblijfselen uit de kindertijd
DUS belang vd bevordering vd kwaliteit vd kindertijd niet overschat kan w!
2. Kinderen hebben recht op goed geïnformeerde opvoeders
Ontwikkeling zo optimaal mogelijk is -> via de meest recente inzichten
Recht op deskundige opvoeders, zo goed mogelijk voorbereiden en informeren
‘een doorgaande systematische voorlichting aan ouders, kinderen en beroepskrachten
en vrijwilligers op het terrein van kinder-en jeugdzorg’
Jeugdzorg -> adviseren en hulp bieden aan ouders en andere betrokken opvoeders
3. Wat weten we van wat ouders weten en begrijpen?
Onderzoek => What grown-ups understand about child development ( Kennis en begrip v
ontwikkeling en opvoeding van kinderen in de leeftijd nul tot zes jaar)
=>andere over leeftijd van nul tot 14 jaar
=>in Den Haag = naar een canon van opvoeding – Diekstra (0-17j )
4. Wat ouders wel/niet weten
Na onderzoek -> ouders nog wel enige opleiding gebruiken
Voorbeelden misverstanden:
Wanneer stemming aanvoelt ? al vanaf een maand al inzoomen op stemming, al vanaf 4
maand in een depressie kunnen raken
ervaring geweld ? al vanaf 6 maand ongunstige langetermijngevolgen hebben
kan jong kindje nog niet bederven door te veel vast te pakken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leengoovaerts1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.