Rechtsbedeling
1 Situering
Situering van het begrip ‘Rechtsbedeling‘
o Het ‘recht op een eerlijk proces’ is een mensenrecht dat onder andere opgenomen is in
artikel 6 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden
(EVRM).
o Wordt ook wel recht op behoorlijke rechtsbedeling genoemd
o Dat veronderstelt de uitbouw van onafhankelijke en onpartijdige rechtbanken waar
burgers naar toe kunnen wanneer ze een juridisch geschil hebben.
o Burgers hebben daarbij het recht om zich te laten bijstaan door een advocaat (recht op
juridische bijstand)
o Situering
o Situering van het begrip ‘Rechtsbedeling‘
o Vaak leiden juridische geschillen evenwel niet tot een procedure voor de rechtbank
wegens te duur, te lang, te omslachtig...
o Geschillen worden daarom vaak beslecht buiten de rechtbank. Dat kan op verschillende
manieren. We noemen dit ‘alternatieve geschillenregeling’
o Belangrijk in heel dit verhaal is ook de vraag in welke mate mensen op de hoogte zijn van
hun rechten. En waar ze terecht kunnen wanneer ze juridische informatie wensen. We
noemen dit ‘rechtshulp’
o Deze presentatie gaat achtereenvolgens in op
Rechtshulp
Alternatieve geschillenregeling
Geschillenregeling voor de rechtbank
,1. Advocatuur
Advocaten doen meer dan burgers vertegenwoordigen voor de rechtbank
Taken van een advocaat
o Cliënten informeren
o Advies te verstrekken
o Helpen om geschillen buiten de rechtbank te beslechten (onderhandelen, bemiddelen...)
o Vertegenwoordigen bij procedures (pleitmonopolie, behalve…)
In elk gerechtelijk arrondissement gratis juridische eerstelijnsbijstand, bemand door advocaten
Vindt plaats in justitiehuizen, OCMW’s, Sociaal huis....
Beantwoordt eenvoudige juridische vragen over uiteenlopende onderwerpen:
o huur
o faillissement ...
o familiale zaken (adoptie, ouderlijk gezag, echtscheiding, uitkering levensonderhoud...)
o consumentenproblemen
o uitvoering straffen (bv. werkstraf, elektronisch toezicht, voorwaardelijke vrijlating)
o ...
Juridisch advies eerstelijnsbijstand kan bestaan uit
o Antwoord op eenvoudige juridische vragen
Moet ik antwoorden op deze brief?
Welke dienst kan mij verder helpen?
Moet ik aanwezig zijn op de zitting?
Is het de moeite een advocaat te raadplegen?
Kan ik nog iets ondernemen
o Informatie over bevoegde diensten
o Verwijzing naar bevoegde diensten indien nodig
Juridische eerstelijnsbijstand wordt georganiseerd door de Commissie voor juridische bijstand
(CJB)
Samenstelling
o Vertegenwoordigers van de balie (advocaten)
o Vertegenwoordigers van het Geïntegreerd Breed Onthaal (OCMW, CAW, Sociale
Diensten Ziekenfondsen)
o Vertegenwoordigers van organisaties die werken met de meest kwetsbare doelgroepen
Taken
o Organiseert zitdagen eerstelijnsbijstand
o Bevordert overleg tussen organisaties voor juridische bijstand
o Verspreidt informatie over juridische bijstand
2. OCMW
Artikel 1. OCMW -wet
“Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de
mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.
Er worden openbare centra voor maatschappelijk welzijn opgericht die, onder de door deze wet
bepaalde voorwaarden, tot opdracht hebben deze dienstverlening te verzekeren.”
Art. 60§2 OCMW-wet
“Het centrum verstrekt alle nuttige raadgevingen en inlichtingen en doet stappen om de betrokkenen
alle rechten en voordelen te verlenen waarop zij krachtens de Belgische of de buitenlandse wetten
aanspraak kunnen maken”.
Meeste OCMW ’s hebben dienst rechtshulp
o Stafmodel of baliemodel
o OCMW ‘s zitten in CJB
, 3. Vakbonden
Vakbonden voorzien rechtshulp voor hun leden
Juridisch advies op vlak van arbeidsrecht – sociale zekerheidsrecht
o Ontslag
o Kinderbijslag
o Werkloosheid
o …
Kunnen pleiten voor de arbeidsrechtbank (uitzonderlijk ook ondernemingsrechtbank,
beslagrechter)
Uitzondering op pleitmonopolie advocaten
4. Mutualiteiten/ziekenfondsen
Meeste ziekenfondsen voorzien rechtsbijstand voor hun leden
Juridisch advies op vlak van sociaal /medisch recht
o Ziekteverzekering
o Pensioenen
o Verhoogde kinderbijslag
o Ziekenhuisfacturen
o Medische fouten
o …
Soms ook procesfinanciering
Vaak via “Dienst maatschappelijk werk van ziekenfonds”
5. Verbruikersorganisaties
Test aankoop is bekendste
Geeft tijdschriften uit met consumenten- en juridische informatie
o Test-aankoop
o Budget & recht
o Test gezondheid
Geven advies aan leden en bieden rechtsbijstand
Nemen vaak deel aan arbitrages en geschillencommissies (zie verder)
Mogelijk om “class actions” (groepsvordering) te voeren namens consumenten
o Dieselgate - Volkswagen
o NMBS
o Groupon (zie fragment volgen de slide (https://youtu.be/QybbFt0eVbA)
6. Wetswinkels - huurdersbonden
Wetswinkels ontstaan jaren ‘70 door studenten rechten
Gaven / geven gratis advies op juridisch vlak
Zie: www.dewetswinkel.be
Vaak omgevormd tot huurdersbonden die huuradvies geven
Huurdersbonden tegenhanger eigenaarssyndicaten: collectieve belangenbehartiging
7. Kinderrechtswinkels
Sinds 2017 is de naam kinderrechtswinkel gewijzigd naar tZitemzo
Taken van tZitemzo zijn:
o Individueel info- en advies verstrekken °Maatschappelijke actie voeren
o Collectief informatie verstrekken ° Daadwerkelijke rechtsbijstand bieden
Op het web: https://www.tzitemzo.be/
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leengoovaerts1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.