Mensenrechten/grondrechten
1. Inleiding
2. Wat zijn mensenrechten ?
Definitie mensenrechten / grondrechten
Categorieën van mensenrechten
3. Basisbegrippen
Directe werking
Stand-Still
Horizontale en verticale werking
Absolute en relatieve rechten
…
4. Bronnen van mensenrechten
Overzicht van bronnen van mensenrechten
Bespreking van belangrijkste bronnen van mensenrechten
5. Afdwingbaarheid van mensenrechten
6. Mensenrechten en SDG’s
1 Inleiding
Waarom hechten we belang aan mensenrechten in de opleiding?
o Uit de visietekst van de opleiding SRW:
Jeugdprofessionals werken actief mee aan een duurzame, inclusieve en rechtvaardige
samenleving en ageren tegen maatschappelijk onrecht. Hun handelen is geïnspireerd
door mensenrechten in het algemeen en kinderrechten in het bijzonder. Ze profileren
zich als wereldburgers die worden bewogen door wat er in de wereld gebeurt.
o Belangrijk om het kader van mensenrechten te kennen om er naar te kunnen handelen.
o Is meer dan een juridisch verhaal. Maar een juridische basiskennis is wel vereist
2 Wat zijn mensenrechten ?
Definities
o Handboek RWW: “Grondrechten of mensenrechten zijn rechten die ertoe strekken
burgers een vrij en menswaardig bestaan te waarborgen”
o Liga voor de mensenrechten: “Mensenrechten zijn rechten die ieder mens toekomen
louter omdat hij of zij mens is. Ze gelden voor iedereen, los van afkomst, geloof, geslacht,
huidskleur, overtuiging,... Het zijn minimale voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om
op een vrije en menswaardige manier te kunnen leven. Ze zijn bedoeld om het individu te
beschermen tegen mogelijk machtsmisbruik van de overheid.”
o Handboek mensenrechten: “Mensenrechten kunnen gedefinieerd worden als
fundamentele waarden die niet mogen worden aangetast – noch door de staat, noch
door andere individuen- en die aan mensen, ongeacht geslacht, huidskleur, ras,
godsdienstige overtuiging en rijkdom omwille van hun menselijke waardigheid (“human
dignity”) rechten toekennen. Deze menselijke waardigheid heeft tot gevolg dat
mensenrechten niet worden toegewezen, maar dat men ze als mens eenvoudigweg
bezit.”
, Mensenrechten of grondrechten?
o Onderscheid dat soms gemaakt wordt naargelang de bron:
o Mensenrechten: fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in internationale
verdragen
o Grondrechten: fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in grondwet
o Vaak worden beide begrippen door elkaar gebruikt en spreekt men ook van
grondrechten voor fundamentele rechten en vrijheden die door internationale verdragen
opgenomen zijn
o Wij gebruiken beide termen
Vier categorieën van mensenrechten
1 Burgerlijke rechten (1ste generatie mensenrechten)
2 Politieke rechten (1ste generatie mensenrechten)
3 Economische, sociale en culturele rechten (2 de generatie mensenrechten)
4 Collectieve en solidariteitsrechten rechten (3 de generatie mensenrechten)
Bemerking bij indeling
o generaties mensenrechten zijn even belangrijk én zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden. Er is geen hiërarchie tussen de generaties mensenrechten
o Mensenrechten zijn ondeelbaar, onderling afhankelijk en met elkaar vervlochten
o Indeling is vatbaar voor kritiek en wordt als achterhaald beschouwd
o Omwille van praktische didactische redenen gebruiken we de indeling nog wel
1. Burgerlijke rechten
Beschermen burgers tegen ongeoorloofd optreden van de overheid
Voorbeelden:
o Recht op leven
o Verbod op foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of straffen
o Recht op persoonlijke vrijheid
o Recht op eerbiediging van het privéleven
o Recht op een eerlijk proces
o Gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel
o …
2. Politieke rechten
Geven burgers het recht om deel te nemen aan het bestuur van hun land
Voorbeelden:
o Recht om deel te nemen aan vrije en geheime verkiezingen
o Vrijheid van vereniging
o Vrijheid van vergadering
o Vrijheid van meningsuiting
o …
3. Sociale, economische en culturele rechten
Verplichten de overheid ertoe ervoor te zorgen dat mensen een waardig bestaan kunnen
leiden en zich ten volle kunnen ontwikkelen. Dat veronderstelt een actief optreden van de
overheid
Voorbeelden
o Recht op een menswaardig inkomen
o Recht op arbeid, recht op maatschappelijke zekerheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leengoovaerts1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.