9.1 Jong geleerd, oud gedaan
Welke vormen van ruilen over tijd kunnen we in gezinnen aantreffen?
De financiële levenscyclus geeft een eerste indruk van het spaar- en leengedrag in
gezinnen. Aanvankelijk worden schulden opgebouwd door bijvoorbeeld te gaan
studeren en een woning te kopen. Later worden die schulden afgelost, zodat een
positief vermogen kan worden opgebouwd. Op latere leeftijd kan dat vermogen weer
afnemen omdat het pensioen lager is dan het laatstgenoten loon.
Een investering met geleend geld is altijd een vorm van intertemporele ruil. Er wordt
inkomen naar voren gehaald met het oog op kapitaalvorming. Kapitaal heeft
meerdere betekenissen: geldkapitaal, fysiek kapitaal, sociaal kapitaal.
Sparen → je stelt je consumptie uit.
Lenen → je vervroegt je consumptie.
De prijs die je hiervoor betaald (de prijs voor de tijd) is de rente.
Stroomgrootheden → geldstromen (meet je per tijdseenheid)
Voorraadgrootheden → momentopnamen (meet je op een bepaald tijdstip)
De stroomgrootheden leiden vaak tot voorraadgrootheden.
Menselijk kapitaal → de kennis en vaardigheden die je kunt inzetten om goederen
en diensten te produceren (opleiding).
Verdiencapaciteit → de mogelijkheid om een inkomen uit arbeid te verdienen.
Een verhoging van het menselijke kapitaal zorgt voor een verhoging van het
verdiencapaciteit.
9.2 Sparen en lenen
Op welke manier beïnvloeden sparen en lenen onze huidige en toekomstige
bestedingsmogelijkheden?
Zowel bij sparen als bij lenen heb je te maken met het verschijnsel rente of interest.
Enkelvoudige rente → je ontvangt alleen de rente over het bedrag dat je zelf op de
spaarrekening hebt gezet, dus niet over eerder verkregen rente.
Samengestelde rente → je ontvangt zowel rente over het bedrag dat je zelf gestort
hebt als over de eerder verkregen rente.
Nominale rente → de rente die met de geldgever overeen is gekomen
Reële rente → de nominale rente gecorrigeerd door de verandering in het
gemiddelde prijspeil.
↪ Index reële rente = ( index nominale rente / index gemiddeld prijspeil ) / 100%
, Rente bestaat als beloning voor het uitstellen van consumptie en als beloning voor
het risico van geld uitlenen (banken).
Een intertemporele budgetlijn geeft alle combinaties van maximale huidige en
toekomstige consumtie weer, gegevn de mogenlijkheden van sparen en lenen. De
twee uiterste zijn hierbij maximaal sparen en maximaal lenen.
Als je maximaal spaart kun je het toekomstige inkomen berekenen met
↪ toekomstige inkomen + huidige inkomen * (1 + r)
Als je maximaal leent kun je je contant gemaakte inkomen berekenen met
↪ huidige inkomen + toekomstige inkomen / (1 + r)
9.3 Kopen of huren?
Welke motieven spelen een rol als het gaat om het kopen of het huren van een
woning?
De huurmarkt bestaat uit sociale huurwoningen en vrije sectorwoningen. Sociale
huurwoningen worden door woningbouwcorporaties voor een lager bedrag
aangeboden. Hierdoor is er een tekort op deze woningen. Bij vrije sector woningen
bepaalt de markt de prijs, dit ligt vaak hoger dan bij een sociale huurwoning.
Huurders van een sociale huurwoning mogen niet boven een bepaald bedrag
verdienen en hebben vaak aanspraken op huurtoeslag.
Intertemporele ruil doet zich vooral voor op de markt voor koopwoningen en wel in
het bijzonder als er een hypothecaire lening wordt opgenomen. Het huishoudbudget
wordt lange tijd beïnvloed door de noodzakelijke aflossingen en rentebetalingen.
Twee soorten hypotheken zijn in verband met de mogelijkheid van
hypotheekrenteaftrek vooral van belang, de lineaire en de annuïteitenhypotheek. Bij
een lineaire lening wordt elke periode hetzelfde bedrag afgelost. Daarom wordt ook
het bedrag aan te betalen rente steeds kleiner. Het totaalbedrag dat er per periode
wordt afgelost neemt dus telkens af. Bij een annuïteitenlening wordt elke periode
eenzelfde bedrag betaald, bestaande uit rente en aflossingen. Hierin betaal je eerst
heel veel rente en weinig aflossing. De hoeveelheid rente in de annuïteit wordt
steeds minder. De rente die je betaalt kan soms afgetrokken worden van het
belastbaar inkomen, dit levert voordelen op voor de inkomstenbelasting.
9.4 De oudedagsvoorziening
Op welke manieren kunnen we voorzien in een inkomen na het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd?
Door een veranderende bevolkingsopbouw stoppen we steeds later met werken. Het
inkomen na de pensioengerechtigde leeftijd bestaat uit drie pijlers: de AOW, het
bedrijfspensioen en eigen besparingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ikrambenhaddi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.11. You're not tied to anything after your purchase.