Summary
Samenvatting Volledige tentamenstof JEA
- Course
- Institution
- Book
Alle literatuur uit Jeugdrecht Begrepen, Verdiepende artikelen, Kader-aantekeningen, aantekeningen Verdiepende colleges en opdrachten uitgewerkt met antwoorden.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
isavdmoer
Reviews received
Content preview
Juridisch Ethische Aspecten Isa van der MoerKader 1. Afstamming & Gezag
Afstamming en gezag zijn relevant voor elke pedagoog.
Casus
- Meisje heeft moeite met letters
- Moeite met herkennen van letters, koppelen van klanken aan letters ging moeilijk en ook het leren lezen
was lastig. Er ontstond een achterstand t.o.v. leeftijdsgenoten - moeite met lezen.
o Opvallend: discrepantie tussen leesniveau en intelligentie.
o Misschien dat onderzoek nodig is om eventueel dyslexie vast te stellen?
Om als pedagoog onderzoek te mogen doen:
- Toestemming is nodig – vaak van ouders
o Maar niet in elke situatie zijn ouders bevoegd om deze beslissing te maken.
Wie zijn de ouders? Zijn de ouders beslissingsbevoegd?
Of wie is er beslissingsbevoegd?
Wie mag de beslissingen maken als het gaat om het kind?
Afstamming/gezag houdt verband met de vraag wie wettelijk gezien de ouder van het kind is, en wie het
zeggenschap heeft over het kind.
Afstamming
Wie zijn er juridisch/wettelijk gezien de ouders van het kind?
- In de meeste gevallen zijn dit de biologische ouders;
- Soms ook niet:
o Adoptie – biologische ouders doen afstand van het kind, de adoptieouders worden vervolgens
gezien als de juridische ouders van het kind.
o Zaaddonor – twee vrouwen kunnen samen de juridische ouders van het kind zijn, hoewel één
moeder dan niet de biologische ouder is.
Juridisch ouderschap ontstaat door:
- Geboorte van het kind
o Als een meerderjarige vrouw bevalt van een kind is zij automatisch juridisch ouder van dit
kind.
o Bij mannen is dit afhankelijk van de situatie – bij partnerschap moet de man het kind erkennen
(bij huwelijk niet).
- Erkenning
- Adoptie
Belangrijk om te kijken hoe afstamming ontstaat (hoe wordt iemand juridisch ouder?) en hoe zit dat in
verschillende/afwijkende situaties.
Afstamming heeft ook gevolgen, juridisch ouderschap heeft gevolgen voor:
- Jezelf: je hebt als juridisch ouders rechten/plichten (bv. onderhoudsplicht)
- Naam, nationaliteit, erfrecht
o Je kind krijgt jouw achternaam als je juridisch ouder bent.
Afstamming leidt NIET vanzelfsprekend tot zeggenschap.
- Als je juridisch ouder bent van een kind, betekent dit niet vanzelfsprekend dat je allerlei beslissingen
kunt maken over het kind:
o Dat kan alleen als hij ook gezag uitoefent;
Denk bv. aan afkeer tegen inenting van je kind.
- In de praktijk wordt gezag dus als heel belangrijk gezien:
o Pas bij gezag, als je zeggenschap hebt over het kind, kun je beslissingen nemen.
Gezag gaat over meer…
- Beslissingsbevoegdheid
o Je moet dit altijd weten als pedagoog – welke ouder/persoon oefent gezag uit én moet
toestemming geven voor bepaalde handelingen.
- “Minderjarigen staan onder het wettelijke vereiste gezag”
o Alle minderjarigen moeten onder gezag staan
- Burgerlijk wetboek: “Recht en plicht van ouders om kinderen te verzorgen en op te voeden”
o Je hebt als ouder het recht (en plicht) om je kind te verzorgen.
1
,Juridisch Ethische Aspecten Isa van der Moer
o Zorg voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en veiligheid van het kind
o Bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid.
Ouders hebben een grote mate van vrijheid in de opvoeding van hun kind…
- Inentingen, medische beslissingen…
- Scholen, wel/geen kinderopvang, verhuizen/vakantie
- Welke sport/hobby’s geef je mee aan je kind?
Er zijn beperkingen!
- Grenzen aan de vrijheid die ouders hebben:
o Leerplicht kind MOET naar school
- Overheid beschermt kinderen bij misbruik tegen gezag:
o “… geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende behandeling
toepassen”
Gezag kan beperkt of beëindigd worden Kinderbeschermingsmaatregelen.
Hoe ontstaat gezag?
Gezag door niet-ouders
- Kan net als bij afstamming verschillen per situatie
- Meestal wordt gezag uitgeoefend door de ouder(s) van het kind
- Als een niet-ouder het gezag uitoefenen (bij overlijden bv.) Voogdij
o Persoon
o Organisatie – gecertificeerde instelling
Als ouder misbruik maakt van gezag, kan het gezag over een kind terecht komen bij
een organisatie.
Een organisatie zorgt wel voor dat het kind opgevoed wordt door een ander;
Bij voogdij mag opvoeding wel gedelegeerd worden door bv. pleeggezin.
NIDOS = voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen stichting NIDOS voorziet
dan in gezag/voogdij.
Er is veelal verwarring over het verschil tussen voogdij en gezag. Feitelijk is er geen verschil, behalve dat gezag
wordt uitgeoefend door de ouder zelf en voogdij door een niet-ouder.
Gezag kan in feite alleen uitgeoefend worden door iemand die meerderjarig is.
- Een tienermoeder kan niet het gezag hebben over haar kind, enerzijds omdat zij zelf nog onder gezag
staat én anderzijds omdat zij minderjarig is.
Rol van een kind bij beslissingen?
- Bij sommige beslissingen is er sprake van gezamenlijke beslissingen – welke school
- Maar in hoeverre is dit juridisch ook geregeld dat een kind ook zeggenschap heeft?
o In de medische wereld zijn hier specifieke leeftijdsgrenzen waarbij een kind inspraak heeft bij
een beslissing;
Lijkt goed geregeld, maar kan tot hele moeilijke situaties leiden.
David 12 – mag zelf beslissen dat hij geen chemo wilt
Er spelen allerlei morele/ethische processen ook een rol!
o In de pedagogische praktijk hanteren we deze zelfde regel.
Leerdoelen
- Wat is afstamming en gezag?
- Hoe ‘ontstaat’ afstamming en gezag?
- Welke rechten en plichten komen voort ui afstamming en gezag?
- Wat is voogdij en hoe kan dit ontstaan?
- Wanneer is (ook) toestemming van kinderen vereist?
2
,Juridisch Ethische Aspecten Isa van der Moer
Jeugdrecht Begrepen
Hoofdstuk 2. De ouders van de Jeugdige
- Familierechtelijke relatie is een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit rechten en
plichten ontstaan.
- Afstamming: familierechtelijke relatie tussen jeugdige en ouders.
- Juridisch ouderschap resulteert in een levenslange band tussen ouders/kind.
Juridische moeder
- De moeder is de vrouw waaruit het kind geboren is:
o Zo is een draagmoeder (en niet de wensmoeder) de juridische ouder van het kind, en is het
complex om dit te veranderen. Draagmoederschap wordt niet erkend door wet.
Juridische vader
De man:
- Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd/ Die de jeugdige heeft erkend;
- Van wie door de rechter het vaderschap is vastgesteld;
- Die de jeugdige heeft geadopteerd.
Erkenning ( een kind kan maximaal twee juridische ouders hebben)
- Bij geregistreerd partnerschap wordt je ook gelijk juridisch vader.
- Erkenning is alleen mogelijk als het kind nog geen juridische vader heeft, dus
bij overlijden/scheiding blijft de eerst juridische vader staan.
- Het vaderschap kan ook ontkend worden in geval van huwelijk bij vreemdgaan bv.
- Erkennen kan ook door een niet biologische vader.
Er wordt een akte opgenomen bij de burgerlijke stand.
Tot 16j is toestemming moeder nodig, vanaf 16j alleen jeugdige, tussen 12-16 is
toestemming van beide nodig.
Zonder toestemming is erkenning mogelijk, via rechter.
- Erkenning is onmogelijk indien:
o Incest man mag helemaal geen huwelijk met moeder sluiten
o Man is <16 jaar (daarboven kan hij meerderjarig verklaard worden)
o Door een man onder curatele staat, tenzij toestemming
Onder curatele = beslissingsonbevoegd.
o Als jeugdige al twee ouders heeft
o Erkenning is GEEN gezag
- Erkenning kan ongedaan gemaakt worden bij wilsgebrek, misbruik van omstandigheden, dwaling
(man/vrouw wisten beide niet dat kind niet van hun was) en bedrog.
- Gerechtelijke vaststelling kan gebeuren door kind/moeder. Is NIET hetzelfde als vaderschapsactie,
welke slechts gericht is op de vader een bijdrage laten leveren aan het onderhoud van het kind.
- Duo-ouderschap is mogelijk bij twee moeders. Twee moeders kunnen kind erkennen. Er moet wel
gebruik gemaakt zijn van een officiële spermabank (identiteit donor is anoniem).
Gevolgen van het (juridische) ouderschap
- Juridische ouders hebben veelal gezag of kunnen de rechter hierom vragen
o Gezag: ouders mogen hun kind opvoeden en hebben zeggenschap over hem.
o Als een ouder geen gezag heeft, dan wel recht op omgang: elkaar zien.
- Juridische ouders zijn onderhoudsplichtig: verplicht om kosten van verzorging/opvoeding te dragen,
tot 21e. Indien kind trouwt, vervalt onderhoudsplicht.
o Geldt ook voor verwekker/stiefouder.
- Familienaam: kind krijgt achternaam van juridische ouders
- Nationaliteit: kind krijgt nationaliteit ouders en wordt wettelijk erfgenaam.
- Positie in juridische procedures – rechtszaak aanstellen of juist belanghebbende zijn.
Positie van de eicel- of spermadonor
- Door Wet Donorgegevens moeten de gegevens van donor bekend zijn – gemeld worden. Een jeugdige
van 12j kan zich tot de Stichting wenden als hij informatie wilt over de donor.
o Vanaf 16j kan identiteit uitgevraagd worden – toestemming donor nodig.
Bij weigering moeten belangen tegen elkaar afgewogen worden.
Bij overleden donor moeten de belangen ook altijd afgewogen worden.
o Bekendmaking van identiteit heeft geen juridische verplichtingen.
3
, Juridisch Ethische Aspecten Isa van der Moer
Hoofdstuk 3. Het gezag over de jeugdige
Gezag = wie heeft er zeggenschap over de jeugdige, veelal door juridische ouders. Gezag bestaat uit:
1) Opvoeden en verzorgen
2) Beheer van het eventuele vermogen van de jeugdige
3) Verrichten van juridische handelingen namens de jeugdige (overeenkomst, hulpverlening, proces).
- Bij afstamming gaat het over de levenslange juridische banden als gevolg van de ouder-kindrelatie,
terwijl gezag gaat om zeggenschap (inhoud van opvoedingsrelatie) welke eindigt als jeugdige 18 is.
- Alleen (alle) minderjarigen staat onder gezag:
o Gezag door ouder = ouderlijk gezag
o Gezag door een niet-ouder = voogdij
- Als er conflict ontstaat tussen kind en gezaghebbenden, kan er een curator aangesteld worden: hij
behartigt de belangen van het kind en voert zo nodig rechtszaak.
o Vaak een advocaat aangesteld via de rechter of ambtshalve
o Onder curatele stellen: de rechter geeft een meerderjarige weer de juridische positie van een
minderjarige.
Indien ouders onbevoegd raken om gezag over kind uit te oefenen.
Ouderlijk gezag = omvat de plicht en het recht van de ouder om zijn minderjarige kind te verzorgen en op te
voeden.
- Verzorging en opvoeding: de zorg en verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn én
het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid.
- Geen geestelijk en lichamelijk geweld.
- Indien andere ouder: relatie tussen zichzelf én kind en andere ouder bevorderen.
- Gelijkwaardige opvoeding/verzorging door beide ouders is van belang, ook na breuk in relatie.
- De jeugdige moet hierbij rekening houden met wat zijn opvoeders van hem vragen, en met de wensen
en verlangens van andere gezinsleden.
Ouderlijk gezag in verschillende gezinssituaties
Gehuwde ouders (+ geregistreerd partnerschap)
- Direct na de geboorte gezaghebbende (= automatisch)
Moeder en informele partner
- Moeder oefent alleen het gezag uit twee stappen nodig om partner ook gezaghebbende te maken:
o Partner van moeder moet kind erkennen partner wordt ‘vader’ of duo-ouder
o Moeder en partner schrijven digitaal hun gezamenlijk gezag in (Centraal Gezagsregister)
Gezag na verbroken relatie
- Na beëindigen relatie blijven ouders samen gezag uitoefenen;
- Verzoek voor eenhoofdig gezag is mogelijk, via rechter, alleen in belang van het kind.
Conflict in uitoefening van gezamenlijk gezag
- Meningsverschil bij de opvoeding van het kind kan voorgelegd worden aan de rechter;
o Bv. bij discussie over bij wie het kind mag wonen, onenigheid over opleiding e.d.
o Eerst bemiddeling, daarna pas rechtszaak.
Een van de ouders is overleden
- Na overlijden zet de langstlevende gezaghebbende ouder het gezag automatisch alleen voort;
o Mits de overlevende ouder geen gezag heeft er heeft dan niemand meer gezag over kind.
Alleen een moeder
- Meerderjarige vrouw krijgt automatisch gezag over haar kind.
Nieuw wetvoorstel (Rutte III) waardoor naast de twee gezaghebbende ouders, nog maximaal twee andere
personen deelgezag kunnen krijgen. Bedoeld voor een ander persoon die belangrijke rol in opvoeding verzorgt.
- Deelgezag: de bevoegdheid om met gezaghebbenden beslissingen te nemen over dagelijkse verzorging.
o Er verandert niks aan de bevoegdheden/verplichtingen van gezaghebbende ouder.
o Deelgezaghebbende hebben recht op informatie en consultatie van gezaghebbenden.
o Bij onenigheid is mening van gezaghebbende ouder doorslaggevend.
Gezag en voogdij
- Als er geen ouder is, of zij het gezag niet mogen uitoefenen, dan oefent een voogd het gezag uit.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isavdmoer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
54879 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now