Summary
5 VWO : samenvatting hoofdstuk DNA , biologie voor jou
- Course
- Level
Samenvatting hoofdstuk DNA
[Show more]
Seller
Follow
509399
Content preview
Samenvatting hoofdstuk DNAParagraaf 1
Genoom → het geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme
- DNA zit in kern DNA, mtDNA en chloroplast DNA
- Alle cellen van een organisme hebben zelfde genoom
- DNA: bepaalt functie van cel en levert instructies waarmee ribosomen verschillen ei
witten kunnen synthetiseren
- Eukaryoten : genoom bevat het DNA in alle chromosomen in de celkern (kernDNA)
en het DNA in mitochondriën (mtDNA) en chloroplasten.
- Prokaryoten : genoot bevat DNA dat los in het cytoplasma van de cel voorkomt, zij
hebben een circulair DNA-molecuul. Sommige Prokaryoten bezitten plasmiden (korte
stukjes circulair DNA)
- mtDNA → overerving voornamelijk van moeder naar kind, waarom? Omdat
spermacel DNA aflevert aan eicel, waarbij heel weinig mitochondriën meegaan,
zitten wel veel mitochondriën van moeder in waardoor deze bijna allemaal meegaan
naar kind (maternale overerving)
o mtDNA wordt vaak gebruikt voor cladogrammen
- kern DNA → hierin zitten genen, bij mens 20000 genen ongeveer. Elk gen bestaat uit
1000 nucleotide. 10 tot de 9e nucleotide in totaal in mens. 20000 x 1000 is niet 10 tot
de 9e → meeste DNA is dus niet-coderend DNA (Junk-DNA → uniek per individu)
o Junk-DNA coderen niet voor eiwitten, maar:
▪ Codeert voor andere moleculen die regulerende functie hebben bij
synthese eiwitten
▪ Bestaat uit repetitief DNA: herhalingen van korte
nucleotidesequenties
▪ Bestaat uit genen die hun functie hebben verloren
Bouw DNA → DNA-molecuul is een nucleinezuur
- DNA bestaat uit twee ketens van nucleotiden
o Nucleotide : opgebouwd uit monosacharide desoxyribose, fosfaatgroep en
stikstofbase (adenine A, thymine T, cytosine C, en guanine G)
- Desoxyribose : heeft 5 c-atomen
o Aan de 5e : fosfaatgroep
o Aan de 1e : stikstofbase
- Uiteinden van nucleotiden worden aangegeven met 3’ en 5’
o 3’-uiteinde → OH groep aan derde C-atoom van desoxyribose.
o 5’-uiteinde → fosfaatgroep aan het vijfde C-atoom van desoxyribose
▪ DNA wordt altijd van 3 naar 5 gelezen en ook gekopieerd
- Basenparing : twee DNA-nucleotideketens met elkaar verbinden
o AT CG
o Basenparing komt tot stand door waterstofbruggen : dit zijn zwakke
bindingen
- Bij eukaryoten bestaat een chromosoom uit een lang DNA-molecuul met eiwitten.
, o Dubbelstrengs DNA is rond histonen (eiwitten) gewikkeld, aantal histonen
vormt samen met DNA een nucleosoom. Het DNA tussen twee
opeenvolgende nucleosomen heet het koppelings-DNA. Door afwisseling van
koppelings-DNA en nucleosomen krijgt DNA uiterlijk van kralenketting.
- Transcriptie → als DNA naar RNA gekopieerd wordt
- Translatie → van RNA naar eiwit
- Genexpressie → van gen naar eiwit
- DNA replicatie → in S-fase, voorafgaand voor mitose of meiose
DNA-sequentie → volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt. Dit
doen ze dmv dideoxynucleotide, deze maakt van OH een H waardoor de volgende
fosfaatgroep niet meer kan binden, dan stopt de DNA-replicatie. Dit doe je bij ddATP, ddTTP,
ddCTP en ddGTP. Hierdoor krijg je verschillende lengtes DNA fragmenten. Door een gel op
een bandje lees je de korte bandjes achter elkaar af en kan je aflezen wat de code is.
Paragraaf 2 (bekijk bioplek.org)
Replicatiestartpunt en replicatiebel.
- Kopieren van DNA (DNA-replicatie) gebeurt tijdens S-fase van celcyclus.
- Dit begint bij replicatiestartpunt. De waterstofbruggen worden verbroken door
enzym helicase, het worden dus aparte strengen → replicatiebel
- Eukaryoten → hebben meerdere replicatiepunten
Prokaryoten → een replicatiepunt
Constante en onderbroken replicatie
- Bij verbreking basenparing binden eitwitten (SSBP’s) aan de strengen, hierdoor gaan
ze niet meer aan elkaar.
- Replicatie begint met primer (= stukje DNA of RNA dat wordt gebruikt als startpunt
polymerase, gemaakt door enzym primase). Vanaf primer kan DNA-polymerase
dubbelstrengs DNA maken.
- 3’ – 5’ is afleesrichting
- 5’—3’ is bouwrichting
- Okazaki-fragmenten : als DNA-polymerase plaatsvindt en kleine stukjes DNA
synthetiseert door achterwaarts te doen. Dan koppelt DNA-ligase die fragmenten
aan elkaar.
- Het centromeer blijft aan elkaar door waterstofbruggen
Telomeren en veroudering
De RNA-primer aan het einde van het DNA wordt verwijderd, er is dan geen 3’-uiteinde
meer en er kan dus niet nog een stuk worden gerepliceerd. Het stuk van de leidende streng
wordt dus ook korter. Wordt duidelijker door plaatje in het boek.
Bij eukaryoten bevindt zich aan einde chromosomen telomeren (= niet-coderend DNA dat is
ingekapseld in beschermende eiwitten). Bij mensen bestaat dit uit repetitief DNA: herhaling
van nucleotidevolgorde 5’-TTAGGG-3’. Telomeren zijn niet eeuwig bruikbaar, bij elke deling
wordt telomeer korter: na 50 celdelingen kan hij niet meer gedeeld worden → apoptose
(geprogrammeerde celdood)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 509399. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76799 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now