Maatschappijleer hoofdstuk 5
5.1 wat is een verzorgingsstaat?
Nederland is een verzorgingsstaat. Dat betekent dat de overheid zich actief bemoeit
met de welvaart en het welzijn van zijn inwoners.
Welvaart ons inkomen en hoeverre we in ons levensonderhoud kunnen voorzien
Welzijn in hoeverre we ons geestelijk en lichamelijk goed voelen
Solidariteit als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar
te delen
Nederland is een sociale rechtsstaat. Dit betekent dat burgers sociale grondrechten
hebben, zoals:
- Voldoende werkgelegenheid
- Volksgezondheid
- Goed onderwijs
Het is de taak van de overheid om hier zorg voor te dragen. Maar deze rechten zijn
niet afdwingbaar bij de rechter.
Bij sociale grondrechten horen ook plichten:
- Sollicitatieplicht
- Het betalen van belasting en premies
- Leerplicht
De drie terreinen waar de overheid het meeste geld aan uitgeeft zijn:
- Onderwijs
- Gezondheidszorg
- Sociale zekerheid
Socialezekerheidsstelsel alle uitkeringen die mensen verzekeren van een
inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
Ook bedrijven dragen bij aan de welvaart en het welzijn van mensen dit doen ze
door:
- Goede arbeidsvoorwaarden
- Goede arbeidsomstandigheden
- Maatregelen om het milieu te beschermen
Vrije markt de plaats waar de prijs van goederen en diensten tot stand komt door
vraag en aanbod.
5.2 ontwikkeling van de verzorgingsstaat
Nachtwakersstaat een staat waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor
veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van de rechtsorde.
, Vakbonden organisaties die de gezamenlijke en individuele belangen van
werknemers behartigen.
Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw kwamen de eerste sociale weten:
- De armenwet (1854)
- De wet tegen kinderarbeid (1874): het Kinderwetje van Van Houten
- De veiligheidswet (1895)
- De leerplichtwet (1901)
- De arbeidswet (1919)
Na WOII ontstond een gemengde markteconomie waarin niet meer alles aan de vrije
markt werd overgelaten en de overheid voorwaarden en regels stelt.
Vergrijzing wanneer het aandeel van de ouderen in de totale bevolking toeneemt.
Ontgroening wanneer het aandeel van de jongeren in de totale bevolking afneemt.
Participatiesamenleving een samenleving waarin mensen meer
verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven en omgeving
Sociaaldemocraten zijn voor een gemengde economie waarin het bedrijfsleven en de
overheid samenwerken en sociale ongelijkheid wordt verminderd.
Liberalen zijn van oudsher voor een vrijemarkteconomie en een terughoudende rol
van de overheid.
Christendemocraten pleiten voor een sterk maatschappelijk middenveld en een
overheid die een aanvullende rol vervult.
Mantelzorg de hulp die vanuit de directe omgeving door familie en vrienden aan
iemand wordt gegeven.
5.3 onderwijs
In 1901 werd de leerplichtwet ingevoerd.
Startkwalificatie een diploma op minimaal mbo 2, havo- of vwo-niveau
Leerplichtambtenaar, onderwijsinspectie, eindtermen
Drie belangrijke doelen van de overheid op het gebied van onderwijs zijn:
- Zorgen voor een goed opgeleide beroepsbevolking
- Ongelijkheid terugdringen
- Iedereen de kans geven zijn of haar talenten te ontwikkelen
Sociale ongelijkheid een ongelijke verdeling in de maatschappij van kennis,
inkomen, status en (politieke) macht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller resakeizer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.71. You're not tied to anything after your purchase.