Koningen heren en denkers
Het streven van vorsten naar absolute macht
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de
Nederlandse Republiek
De wetenschappelijke revolutie
Absolutisme
- Begin 17e eeuw wilden Franse koningen meer macht. Dit deden ze door de Staten-Generaal niet
meer bijeen te roepen (1614-1789), meer ambtenaren te benoemen en belastingen rechtstreeks te
heffen.
- Lodewijk XIV krijgt de macht in 1661 en zet de centralisatie door → absolutisme (= een
regeringsvorm waarin de koning alle macht heeft en zelf boven de wet staat)
- Politiek: koning nam alle beslissingen, stelde zelf ambtenaren aan, kondigde nieuwe wetten aan
en voerde censuur in.
- Militair: Sterk, goed betaald leger, waarin de adel minder macht had (vertrouwenspersoon werd
aangewezen en adel kreeg geen hoge posities in leger)
- Economisch: mercantilisme (= economische leer volgens welke de staat de eigen economie kan
stimuleren door de export te bevorderen en de import te beperken)
- Religieus: Lodewijk was zelf katholiek en werd ook door veel katholieke kardinalen en
bisschoppen gesteund. Grote groep was ook protestant, maar deze moesten vluchten na de
herroeping van het Edict van Nantes (1685). (droit divin: goddelijk recht op grond waarvan de koning
met absolute macht regeert)
Rusland: ontwikkelde zich tot een absolute monarchie. Van 1613 tot 1917 behoorde de macht tot
een familie. Zeggenschap van de adel en geestelijkheid waren afgeschaft, tsaren hadden de macht.
Deze vonden de handel en het leger erg belangrijk. (orthodoxe kerk)
Pruisen: staat van het Duitse Rijk die uitgroeit tot een grootmacht. Frederik Willem (1640-1688)
zorgde voor een sterk leger en ambtenarenapparaat. Frederik Willem I (1713-1740) zorgde voor
vernieuwde belastingstelsel (leger en ambtenaren betalen). (geloofsvrijheid)
Republiek der Nederlanden: geen vorst, bestuurt door gewesten.
Engeland: Engelse parlement bereid juist de macht uit. Burgerij en lage adel hielpen juist de
economie → koning kan er niet meer om heen, hoge adel steunt koning juist → burgeroorlog (1642-
1649) → onthoofding koning Karel I → 250 jaar later probeert de katholieke koning Jacobus II
Engeland, Ierland en Schotland een staat te maken → parlement zoekt hulp bij stadhouder Willem III
→ verjaagt de koning en kroont zichzelf (1688)
Thomas Hobbes: natuurrecht (= het geheel van regels over goed en kwaad die ieder mens kan
doorgronden vanuit zijn geweten; het natuurrecht zou uitgaan boven de geschreven wetten en elk
mens het recht geven op vrijheid en gelijkwaardigheid, ook al voorzien bestaande wetten daar niet
in) (rond 1650)
John Locke: regering is geen absolute soeverein, maar regeert slechts op basis van vertrouwen van
het volk. Wanneer vertrouwen geschaad raakt kan het volk een andere regering kiezen. (rond 1688)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JamieBo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.