Samenvatting artikelen jaar 21/22 juridische aspecten
19 views 0 purchase
Course
Juridische Aspecten Van Bedrijfskunde
Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Alle artikelen van jaar 21/22 zijn hierin samengevat. Betreft:
Week 1 Staats- & bestuursrecht
In: Ars Aequi, mei 2020
Paul Bovend’Eert - De gedragscode van de Eerste Kamer
Wat te doen met lobbypraktijken?
In: Ars Aequi, februari 2020
F. Janssens & A. Nieuwenhuis - Smaad, e...
Samenvatting artikelen juridische aspecten van BDK
WEEK 1
Artikel 1: De gedragscode van de Eerste Kamer - Paul Bovend’Eert
De meeste Eerste Kamerleden hebben naast hun parlementaire functie een of meer andere functies
bij de overheid, in het bedrijfsleven of bij maatschappelijke organisaties. Deze combinatie van
functies kan risicovol zijn met het oog op (de schijn van) belangenverstrengeling.
‘De meerwaarde van de Eerste Kamer is juist gelegen in het feit dat Eerste Kamerleden doorgaans
elders hun hoofdfunctie hebben (of hebben gehad) en hun maatschappelijke ervaring en specifieke
expertise kunnen benutten bij de beoordeling van wetsvoorstellen en andere dossiers’. De keerzijde
is het risico tot belangenverstrengeling Een dergelijke belangenverstrengeling dreigt in het
bijzonder wanneer Eerste Kamerleden in andere functies lobbyactiviteiten ontplooien naast hun
Kamerlidmaatschap. Lobbyisten zijn mensen die in opdracht van commerciële of maatschappelijke
organisaties specifieke belangen behartigen door contacten te leggen met leden van het parlement,
ministers en ambtenaren teneinde het overheidsbeleid te beïnvloeden.
In dit artikel wordt nagegaan of deze lobbypraktijken verenigbaar zijn met de uitoefening van het
Eerste Kamerlidmaatschap.
De nieuwe gedragscode is als volgt
Artikel 1: ieder Eerste Kamerlid in overeenstemming met beginselen van integriteit en
betrouwbaarheid handelt. De verantwoording streeft naar een wijze van transparantie die de
samenleving mag verwachten van een volksvertegenwoordiger.
Artikel 2: bepaalt dat ieder lid zich rekenschap geeft van de belangen die hij anders dan als lid van de
Kamer heeft en ervoor waakt dat deze belangen niet leiden tot het op oneigenlijke wijze uitoefenen
van zijn functie. . Pas wanneer een hoogst persoonlijk, specifiek eigen belang aan de orde is bij de
behandeling van een onderwerp, ontstaat het risico van belangenverstrengeling. Een lid dat het
woord voert moet bovendien kenbaar maken wat de belangen zijn, zodat deze elkaar niet raken
Artikel 3: bepaalt dat leden bij hun contacten met derden waken voor oneigenlijke beïnvloeding. Zij
moeten transparantie betrachten over deze contacten. Eerste Kamerleden mogen geen verlengstuk
zijn van groepen of organisaties.
Artikel 4 t/m 6: , regelen de verplichting voor de Eerste Kamerleden om in een register geschenken
van meer dan 50 euro, ontvangen als lid, op te geven, de verplichting om buitenlandse reizen op
kosten van derden op te geven, en de verplichting om functies naast het lidmaatschap en relevante
belangen openbaar te maken.
Het behartigen van specifieke belangen tegen betaling als lobbyist naast het behartigen van het
algemeen belang als lid van het parlement is niet te verenigen. Het riekt naar corruptie.
Conclusie lobbyactiviteiten in nevenfuncties zijn niet verenigbaar zijn met het Eerste
Kamerlidmaatschap. Deze activiteiten zijn in strijd met de Gedragscode integriteit Eerste Kamer.
,Artikel 2: F. Janssens & A. Nieuwenhuis: Smaad, eenvoudige belediging en het maatschappelijk
debat
Dit artikel gaat over welke ruimte het belang van het maatschappelijk debat laat voor
strafbaarstelling van smaad en belediging.
Smaad is het moedwillig zwartmaken van een ander en een zwaarder delict dan belediging.
Gaat over de afweging tussen het belang van het recht op vrijheid van meningsuiting aan de ene kant
en aan de andere kant het recht van degene over wie de uitlatingen gaan.
Het Europees hof voor de rechten van de mens (EHRM) stelt dat vrijheid bepaalde verplichtingen met
zich meedraagt, waaruit beperkingen kunnen voortvloeien.
Indien een beledigende opmerking niet een zodanig ernstige aantasting van iemands reputatie vormt
dat zij nadeel oplevert voor de ‘personal enjoyment of the right to respect for private life’ dan is er
geen botsing tussen de vrijheid van meningsuiting en het recht op respect voor het privéleven.
Aantal factoren die spelen bij het onderzoek of de beperking noodzakelijk in een democratische
samenleving was:
- Maatschappelijk debat: Het Hof geeft de vrijheid van meningsuiting een extra gewicht in
geval van politieke uitlatingen, bijvoorbeeld wanneer kritiek geleverd wordt op de overheid.
Uitlatingen die niet als bijdragen aan het publiek debat zijn aan te merken, zijn onder meer
reclame.
- Bekendheid persoon: Politieke gezagdragers zullen de meeste kritiek op hun functioneren
moeten dulden; stevige taal en spot hoeven niet te worden geschuwd. Zij hebben bewust
gekozen voor deze aandacht. Rechters vormen een aparte categorie. Negatieve uitlatingen
over rechters kunnen het vertrouwen in de rechtspraak aantasten. Daarbij komt dat rechters
zich minder goed kunnen verweren in het maatschappelijk debat dan andere gezagdragers
- Inhoud, vorm en consequenties: Zien de gewraakte uitlatingen duidelijk op de privésfeer, dan
komt de vrijheid van meningsuiting minder gewicht toe. Berichtgeving over een acteur
wegens het in bezit hebben van cocaïne, is bijvoorbeeld minder ernstig dan een
beschuldiging – zonder voldoende onderbouwing – van antisemitisme. Een kop mag de
aandacht van de lezer trekken, maar bijvoorbeeld niet ten onrechte suggereren dat een
politieke gezagdrager een verbond was aangegaan met twee zware criminelen.
- Feiten, waardeoordelen en bewijs: er is meer ruimte voor waardeoordelen dan voor feitelijke
berichtgeving. Voor vergaande waardeoordelen wordt enige feitelijke onderbouwing vereist.
Een waardeoordeel is bijv. het kwalificeren van bepaald gedrag, bijvoorbeeld met de term
‘maffiamethoden’. Het is van belang welke stappen ter verificatie zijn ondernomen
- Strafrecht- civiel recht: de aard van de beperking is relevant. Sommige strafrechtelijke
sancties zijn proportioneel, wanneer iemand bijv ongefundeerd wordt beschuldigd van
verkrachting. Alleen al de mogelijkheid dat journalisten wegens smaad tot een
gevangenisstraf worden veroordeeld, kan een ‘chilling effect’ op hun werk hebben
Delictsomschrijving smaad en eenvoudige belediging
Het verbod van smaad en eenvoudige belediging beschermt tegen de aanranding van de eer en
goede naam van een persoon. Bijv door iemand in een ongunstig daglicht te plaatsen. Het is alleen
strafbaar wanneer het in het openbaar gedaan is of naar de persoon is toegezonden (publiekelijk
, vernederen). Bij het beledigen van politieagenten is het de vraag of er niet regelmatig met een kanon
op een mug wordt geschoten, wanneer iemand bijvoorbeeld emotioneel op een bekeuring reageert,
komt deze persoon al snel in aanmerking met een misdrijf.
Smaad en het maatschappelijk debat
Er is geen sprake van smaad indien de dader te goeder trouw heeft kunnen aannemen dat het te last
gelegde waar was en dat het algemeen belang de telastlegging eiste. Gaat hier om wat een redelijk
persoon in de positie van de dader voor waar zou kunnen aannemen, en waarvan hij zou kunnen
aannemen dat het algemeen belang de telastlegging eiste.
Eenvoudige belediging en het maatschappelijk debat
is een gedraging die er niet toe strekt een oordeel te geven over de behartiging van een openbaar
belang en niet erop gericht is ook in een ander opzicht zwaarder te grieven dan uit die strekking
voortvloeit. Als iets op de persoon gericht is qua aanval, dan ontbreekt het openbaar belang. Ook
kritiek op anderen dan gezagdragers kan deel uitmaken van het maatschappelijk debat.
De in dit artikel gestelde vraag – in hoeverre laat het belang van het maatschappelijk debat ruimte
voor vervolging wegens smaad en belediging – valt daarmee als volgt te beantwoorden. Deze ruimte
is aanwezig, voor zover een beperking van de vrijheid van meningsuiting na een afweging aan de
hand van een reeks factoren als proportioneel is aan te merken
Artikel 3: J. Valk; Het gewoonterecht anno 2021
Gewoonterecht is ‘de door partijen overeengekomen rechtsgevolgen’, ‘de wet’ en ‘de eisen van
redelijkheid en billijkheid’ als bronnen van rechtsgevolgen van overeenkomsten.
In dit artikel wordt er naar oorzaken gezocht die aangeven waarom het gewoonterecht zo in belang
is afgenomen.
Wat is het gewoonterecht? de gewoontewet, geldt naast de wet, als zelfstandige rechtsbron. Er is
sprake van gewoonterecht als voldaan wordt aan 2 eisen:
- Binnen een bepaalde kring (landelijk, plaatselijk) een bepaalde gedragslijn algemeen zijn en
bij herhaling worden gevolgd.
- Binnen deze kring dient iedereen zich aan deze gedragslijn te houden
Het is lastig om een gewoonterecht in het recht vast te stellen, omdat het gaat over een gedragslijn
die binnen een specifieke kring wordt gehanteerd. Dit is lastig voor een rechter vast te stellen omdat
dit moeilijk is om op de hoogte van te zijn.
Waarom is het gewoonterecht in belang afgenomen?
1. Toenemende codificatie Naarmate de wetgever een onderwerp meer gedetailleerd heeft
geregeld, zal gewoonterecht in de praktijk een minder grote rol spelen. Dit komt omdat er
dan geen bindende gebruiken meer op na worden gehouden.
2. Opkomst gedetailleerde contracten en algemene voorwaarden tegenwoordig wordt het
gewoonterecht als aanvullende bron gebruikt.
3. Opkomst concurrerende open normen van ongeschreven recht hebben de rol van het
gewoonterecht overgenomen. Er wordt meer gebruik gemaakt van redelijkheid en billijkheid,
dan van het gewoonterecht. Het eerste is namelijk een flexibeler begrip
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meikejonkers1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.
