PSYCHOLOGIE
1 Wat is psychologie?
Het belang van psychologie is gemakkelijk aan te tonen. Psychologie is zowel theoretisch als
praktisch van aard. De psychologie is in staat te beschrijven hoe we denken, voelen, doen, ... en
eventueel hoe dit veroorzaakt wordt. Met behulp van deze theoretische kennis kunnen we het
functioneren van mensen (wat ze doen, wat ze denken) beter begrijpen. Deze kennis helpt om
problemen op het spoor te komen en om personen te helpen om in een goede richting te
ontwikkelen. De ergotherapeut kan cliënten beter begrijpen en hen beter begeleiden.
Doelstellingen:
Argumenten kunnen geven om 3 onjuiste beweringen over psychologie te weerleggen
Verschillende bronnen van misvattingen kennen die leiden tot valse kennis
De definitie kennen van de wetenschappelijke psychologie
Het ontstaan van de psychologie als wetenschap kunnen situeren
De visie en de vormen van cross-culturele psychologie kunnen uitleggen
1.1 Misverstanden over psychologie
Goed om stil te staan bij kritiek die sommige mensen hebben t.a.v. psychologie. Wat is het nut?
We tonen de onjuistheid aan van 3 beweringen.
1.1.1 Psychologie en mensenkennis
Eerste fundamentele kritiek: psychologie is overbodig
Volgens sommigen: kennis uit de psychologie = mensenkennis fout, dit zou willen zeggen dat
iedereen met een goed inzicht in mensen zich psycholoog zou kunnen noemen.
Mensenkennis= soort levenswijsheid toegespitst op mensen, je begrijpt wat mensen doen en wat
hun beweegredenen zijn, je hebt een goed idee van hoe mensen zich normaliter gedragen, het
berust grotendeels op dagdagelijkse ervaringen
Anderen zeggen dan weer dat de psychologie kennis over mensen produceert dat niets toevoegt aan
hetgeen we al weten.
Nog anderen beweren dat de psychologie open deuren intrapt. Zo gelooft men bv. niet dat resultaten
uit een onderzoek nieuwe dingen aantonen. “Je moet gewoon je gezond verstand gebruiken.”
Gezond verstand en goede mensenkennis common sense
MAAR ≠ psychologie
Studies tonen aan dat common sense opvattingen soms compleet naast de waarheid zitten
onderzoek van Stanley Milgram
De Amerikaanse psycholoog Milgram voerde aan de Yale universiteit in de jaren 1961-1963 experimenten uit die veel
stof deden opwaaien. Met zijn onderzoek ging hij na of mannen, uit een breed scala van beroepen met verschillende
opleidingsniveaus, bereid waren om een autoriteitsfiguur te gehoorzamen die hen opdroeg handelingen te verrichten
die in strijd waren met hun persoonlijk geweten. Ze werden namelijk gevraagd om elektrische schokken, waarvan
sommigen met een dodelijke afloop, toe te dienen aan anderen.
Uit het experiment bleek onverwacht dat een zeer groot deel van de proefpersonen de instructies volledig zou opvolgen,
,zij het met tegenzin. De common sense opvatting dat je een ander geen pijn doet of doodt, als daar geen enkele reden
toe is, werd door dit onderzoek weerlegt.
Gevaar van common sense: het is niet omdat iets waar lijkt, dat het noodzakelijk zo is. Onze intuïtie
kan tot foute conclusies leiden belang psychologie!
1.1.2 Psychologie en goed kunnen omgaan met mensen
Tweede fundamentele kritiek: Een opleiding psychologie heeft geen zin
“Psychologie kun je niet leren op de schoolbanken. Een goed psycholoog is iemand die van nature
vlot is in contacten en direct aanvoelt wat er in andere mensen omgaat. Als je dat niet kunt ben je
geen goede psycholoog!”
niet in overeenkomst met de realiteit
De opleiding psychologie leert hoe complex ons gedrag en ons functioneren in elkaar zitten.
stevigere basis in het werken met mensen
men overstijgt het niveau van levenservaring en intuïtie
De reden waarom sommige psychologen niet voor vol worden aanzien is omdat men gelooft dat
kennis over het functioneren van mensen geen moeilijke kennis is, het gaat over makkelijk te
begrijpen onderwerpen waarvoor je geen universitaire studies nodig hebt. Je bent een expert als je
door ervaring weet hoe mensen in elkaar zitten.
1.1.3 Psychologie en het bedrijven van wetenschap
Derde fundamentele kritiek: psychologie is geen wetenschap
Alex Berezow: “Je bedrijft alleen maar wetenschap wanneer je wiskundige modellen en
berekeningen gebruikt, formele logica hanteert en feiten kan toetsen aan de realiteit.”
Puur vormelijk bekeken doet de psychologie niet op een wezenlijk andere manier aan wetenschap
dan natuur- of scheikunde: dezelfde wetenschappelijke methode, observeren fenomenen in de
realiteit, werken met variabelen (meetbaar), hypothesen (juistheid). methodologie die zowel bij
de exacte wetenschappen wordt gebruikt als bij wetenschappelijke psychologie.
Psychologie = moeilijk te bestuderen studiegebied: de natuur blijft redelijk constant terwijl elke mens
verschilt van de andere, daarom zijn vaststellingen moeilijk te generaliseren.
Volgens wetenschapsblog Neuroskeptic moeten we ons niet afvragen of de psychologie een
wetenschap is, maar of de psychologie wel waar is. gaat over de “externe validiteit” van de
psychologie, over de vraag in hoeverre bevindingen in laboratoria ook werkelijk terug te vinden zijn
in de echte wereld. Uit onderzoek blijkt ook dat dit zo is, psychologie werkt niet enkel in het lab maar
ook daarbuiten (Anderson, Lindsay en Bushman)
1.2 Juiste tegenover valse kennis
Psychologie houdt zich bezig met het leven van alledag. Kennis uit dit vakgebied is dus interessant
voor iedereen. De meerdimensionale kinematica of de string-algebra kunnen dat niet beweren. In de
,populaire pers en media komt men dan ook allerhande psychologische beweringen tegen. Voor een
buitenstaander is het soms moeilijk om valse kennis van juiste kennis te onderscheiden.
1.2.1 Waarom geloven mensen valse kennis?
Moeilijk om in populaire literatuur en sociale media de juistheid van de inhoud te achterhalen.
Steeds terugkerende denkfouten en troebele drogredeneringen ondermijnen ons
inschattingsvermogen (Scott Lilienfield).
Fenomeen van herhaling in de massamedia speelt een grote rol: een foute bewering wordt dan tóch
“waar” als men het maar genoeg herhaald.
Voorbeelden:
Politieke framing: “Alles is de schuld van de sossen”
Het herhaaldelijk verkeerd voorstellen in films van personen met een psychische stoornis
zie filmpje leerpad
1.2.2 Twee bronnen van misvattingen
Misvattingen kunnen ontstaan doordat mensen fouten maken in hun denken en redeneren, of dat
mensen kritiekloos verkeerde redeneringen overnemen.
1. Een causaal verband afleiden uit een correlatie
Duidelijk aantoonbare observaties kunnen betrekking hebben op een verband tussen 2 variabelen.
Belangrijk om het juiste verband te leggen tussen 2 geobserveerde zaken. Aan de observaties op zich
moet niet getwijfeld worden, het verband dat gelegd wordt daarentegen moet juist omschreven
worden.
Er zijn 2 vormen van samenhang:
Het oorzakelijk verband, oorzakelijkheid, causaliteit
Het statistisch verband, correlatie
zie vb. p.9!
2. De post hoc, ergo propter hoc redenering
= erna, dus als gevolg ervan
Wanneer A voorafgaat aan B, heeft A het voorkomen van B veroorzaakt. Dus als B volgt op A, dan is
B het gevolg van A.
fout
Voorbeelden:
Na elke dag volgt een nacht. Toch is de dag niet de oorzaak van de nacht.
De dood volgt na het leven. Toch is het leven niet de oorzaak van de dood.
Sinds jij hier bent komen wonen, heeft het alleen maar geregend. Toch heeft jouw komst de
regen niet veroorzaakt.
we maken gemakkelijk denkfouten
, we zien foute redeneringen opduiken bij beweringen over menselijk gedrag, in de politiek maar
ook in de medische wetenschap (bv: methode van aderlating)
1.3 Definitie van de wetenschappelijke psychologie
zie filmpjes leerpad!
Onderzoeksgebied betreft het menselijk functioneren, nadruk op de innerlijke aspecten (de ziel, de
wil, het gevoel) en/of op uiterlijke aspecten (het waarneembare gedrag)
Psychologie is de wetenschap die het menselijk gedrag en mentale processen bestudeert.
Het gedrag: datgene dat observeerbaar is in een omgeving
uiterlijk aspect als studieobject
psychologie wordt wetenschap die zich met objectief vaststelbare feiten bezighoudt
In verband met het begin van psychologie als wetenschap:
Er werd al aan psychologie gedaan nog vóór er sprake was van een nieuwe wetenschap.
Onderzoekingen situeerden zich meestal binnen de filosofie en gingen vaak over moeilijk te
toetsen zaken zoals de ziel, de rede en de wil
Wilhelm Wundt (1832-1910): wilde functioneren van de mens en al zijn geledingen
(waarnemen, geheugen, denken,..) in kaart brengen. Dit was een radicaal andere manier dan
de vroegere filosofische manier. Wundt richtte samen met collega’s het eerste
psychologische laboratorium op aan de universiteit van Leipzig.
Psychologie van vandaag:
1) Beschrijven van observeerbaar gedrag
2) Achterhalen van oorzaken van het gedrag:
men probeert uit te vinden welke factoren van belang zijn bij het ontstaan of uitblijven van gedrag.
Deze factoren noemen we gedragsdeterminanten. Vaak werken bij een bepaald gedrag verschillende
deerminanten op elkaar in.
3) gevolgen van een bepaald gedrag
mogelijk om voorspellingen te doen over wat precies deze gevolgen zullen zijn
Niet enkel gedragingen behoren tot het domein van de psychologie. Er wordt ook gesproken over
mentale processen:
Bv: denkprocessen
Kunnen enkel bestudeerd worden als ze zichtbaar worden gemaakt, dus objectief
vaststelbaar. Zichtbaar maken van het menselijk functioneren is moeilijk maar niet
onmogelijk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FienVdw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.13. You're not tied to anything after your purchase.