Summary
Samenvatting Psychodiagnostiek en assessment
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het boek Psychodiagnostiek en Assessment van H. Verhoeven. Plus een stuk neurodiagnostiek en diagnostiek bij allochtonen
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
22 reviews
By: thanssen44 • 4 year ago
By: isabellaaykaz • 5 year ago
By: piencageling • 5 year ago
By: Jackiestudent • 3 year ago
By: Wenkia • 6 year ago
By: Lisa1990 • 6 year ago
By: levonnerommens • 6 year ago
Seller
Follow
jessicaandric
Reviews received
Available practice questions
TM BLZ 8 PSYCHODIAGNOGSITKE
Flashcards
10 Flashcards
$3.75
0 sales
Flashcards
10 Flashcards
$3.75
0 sales
Some examples from this set of practice questions
1.
Wat is diagnostiek
Answer: het inschatten van mensen
2.
wat is correlatiecoefficient
Answer: getal tussen 0 en 1 dat de sterkte van de relatie tussen 2 variabelen aangeeft
3.
verstandige fouten
Answer: aftestgrens
4.
wat is beschikbaarheidsheuritstiek
Answer: we laten ons bang maken door schijnbaar bijzondere maar statisch gezien feitelijk irrelevante informatie
5.
contrary evidence
Answer: wanneer je een mening hebt gevormd en dan gaat kijken of er bewijzen zijn
Content preview
Psychodiagnostiek en assessment (Henk Verhoeven)H 1: Diagnostiek, inschatten van mensen
Diagnostiek gaat over het inschatten van mensen. Inschattingen maken doen we bewust en
onbewust. Men heeft echter niet altijd automatisch de goede inschatting gemaakt, hierbij bestaan veel
voorkomende fouten en vuilkuilen, deze komen later terug. Om foute te voorkomen is een
gestructureerde aanpak van belang.
Besliskunde
Op een bepaalde manier is iedereen psycholoog, iedereen heeft namelijk ideeën hoe anderen in
elkaar steken. In het algemeen zijn de meeste hier vrij goed in en kunnen hierop anticiperen.
Naast psychologen, zij er nog andere personen die voortdurend voorspellingen moeten doen.
Namelijk:
Psycholoog
Schoolhoofd
Arts
Weerman
Beleggingsadviseur
Marketeer
Personeelschef
Rechter
Echtgenoot
Autokoper
Test en criterium: elk voorspellingsproces heeft twee variabelen, namelijk een beoordelingsmoment
nu en een beoordelingsmoment in de toekomst. In de psychodiagnostiek heet dit test en criterium. De
mate waarin deze twee beoordelingen overeen komen zegt wat over de kwaliteit van je voorspellingen
en je beoordelingsvermogen.
Predictieve validiteit: wanneer je vaker voorspellingen doet is het mogelijk om aan de hand van de
juistheid van jou voorspellingen in het verleden, een uitspraak te doen van jouw bekwaamheid in de
vaardigheid van het voorspellen.
Op basis van de twee beoordelingsmomenten worden in de besliskunde vier soorten beslissingen
onderscheiden.
3 1
FN VP
Ja False negative Valid positive
Dag na de
voorspelling
: 4 2
Regent het?
VN FP
Nee Valid negative False positive
Nee Ja
Voorspelling: Gaat het morgen regenen?
1. Valid positive: de weerman heeft voorspeld dat het gaat regenen (positive) en het regent ook
daadwerkelijk (valid).
2. False positive: de weerman heeft voorspeld dat het gaat regenen (positive) echter bleek dit niet te
kloppen (false).
3. False Negative: de weerman voorspelde dat het niet zou gaan regenen (negative), echter regende
het de dag erna wel (false).
1
,4. Valid negative: de voorspelling was dat het niet zou gaan regenen (negative) en dit bleek waar te
zijn (valid).
Correlaties
Zoals voorspellingen van de ja/nee soort zijn is een percentage een goede maat om de voorspellende
kracht van een weerman uit te drukken. Lastiger is het om het vermogen van de weerman te
voorspellen. Hiervoor hebben we een fijnere maat voor nodig
Correlatiecoëfficiënt: vanwege vergelijkbare situaties, is de correlatiecoëfficiënt ontwikkeld. Dit is een
getal tussen de 0 en 1.00 dat de sterkte van de relatie tussen twee variabelen aangeeft.
In de natuurkunde bestaan er perfecte relaties. Wanneer we een ijzeren staaf warm maken, zet deze
uit. Als we honderden metingen houden en de temperatuur en de lengte van de ijzeren staaf noteren,
kunnen we een grafiek uitzetten.
Relatie tussen temperatuur en uitzetting van de ijzeren staaf
De stippen staan (hierboven) op 1 strakke lijn. Op deze manier kunnen volgende metingen
gemakkelijk voorspeld worden. In menswetenschappen zullen deze perfecte relaties nooit voorkomen.
Zo wordt er bijvoorbeeld gesteld dat langere mensen zwaarder zijn. Hoe sterk deze relatie is kan
worden uitgedrukt in een coëfficiënt. Onderzoekers hebben hiervoor metingen gedaan, dit is hieronder
te zien. Hier is een puntenwolk ontstaan.
Lengte en gewicht van mensen
Het is geen willekeuring puntenwolk, maar er zit een patroon in. Doormiddel van statische technieken
kan er in het midden een lijn getrokken worden. Daarnaast kan er een eclips om getekend worden die
aangeeft hoe plat of juist bol de verzameling is. De plat- of bolheid kunnen we in een getal uitdrukken,
dit is namelijk de correlatiecoëfficiënt. Wanneer de coëfficiënt de 1.00 naderd is de eclips zeer plat.
Hoe boller de eclips, hoe lager de correlatiecoëfficiënt. Bij 0.00 is er geen relatie en bij 0,5 is die
behoorlijk, echte kunnen we maar van 1 variabelen een inschatting maken wanneer de ander bekend
is.
Eclips van de puntenwolk (lengte en gewicht)
2
,De correlatie tussen lengte en gewicht 0.80, vrij hoog dus. Via het gewicht van iemand is niet exact te
voorspellen wat zijn lengte is, echter kunnen we wel een nauwkeurige inschatting maken. In de
wetenschap is de coëfficiënt een belangrijk getal.
Fouten in ons beoordelingsvermogen
De sociale psychologie laat valkuilen zien in ons vermogen om tot inschattingen en voorspellingen te
komen. De meest voorkomende fouten zijn:
1. Verstandige fouten
2. Overschatten van specifieke kansen
3. Beschikbaarheidsheuristiek
4. Regressie vaan het gemiddelde
5. Eerste en laatste indruk
6. Voorbarige reductie van cognitieve dissonantie
1. Verstandige fouten
Een aantal beoordelingsfouten kunnen als verstandig
worden gezien, omdat ze helpen om problemen te
voorkomen.
Aftestgrens: is de verticale lijn.
Wanneer er een gruwelijke moord is gepleegd, roept
het publiek dat rechters strenger moeten straffen en
niet snel vrij mogen worden gesproken. Het grote
publiek wil iemand die schuldig is ook echt gestraft
wordt.
Wat over het hoofd wordt gezien is dat het verminderen van het aantal mensen dat schuldig is maar
toch wordt vrijgesproken (FN), het aantal mensen dat onschuldig is en toch wordt veroordeeld (FP)
evenredig toeneemt. Bij een discussie of de aftestgrens naar links moet worden verschoven, dienen
met beide beoordelingsfouten rekening te worden gehouden (ethische discussie).
2. Overschatting van specifieke kansen
De kans dat een bepaalde gebeurtenis voor zal voordoen of de kans dat iemand over een bepaalde
eigenschap beschikt, wordt wel eens verkeerd ingeschat. Een beoordelingsfout die men vaak maakt is
dat mensen vaak af gaan op hetgeen wat intuïtief logisch klinkt en een ander belangrijk onderdeel
vergeten, namelijk de base-rate.
3. Beschikbaarheidsheuristiek
Uit onderzoek blijkt dat we gebeurtenissen veel zwaarder laten wegen dat dingen die niet gebeurt zijn.
We laten ons door schijnbaar bijzondere, maar statisch gezien feitelijk irrelevante informatie. Van
hetgeen wat we gemakkelijk uit ons geheugen kunnen terughalen wordt verwacht dat deze ook vaker
voorkomen.
4. Regressie naar het gemiddelde
Net als je gezondheid, zal je je soms extreem slecht voelen en andere keren extreem goed/fit. Dit
betekend na 1 van deze extremen zal je hoogstwaarschijnlijk weer terug gaan naar het gemiddelde.
Wanneer een dokter een medicijn ontwikkeld en deze geeft aan zieke mensen, zal een deel hiervan
zich hierna beter voelen. Dit betekend echter niet dat het medicijn perse werkt. Hierbij zou spontaan
herstel van toepassing kunnen zijn.
Extreme of bijzondere scoren zullen hierbij nog meet opvallen, en mogelijk vertekeningen geven.
3
,5. Eerste en laatste indruk
Dit verschijnsel heeft te maken met de beschikbaarheidsheuristiek. Zaken die in het midden afspelen
zulle we het snelst vergeten. Dit doordat je aan het begin nog fris bent en het einde het meest recent
heeft afgespeeld.
6. Voorbarige reductie van cognitieve dissonantie
Volgens de cognitieve dissonantiereductietheorie wordt men gemotiveerd door een streven van
overeenkomsten van ideeën en acties. We hebben moeite met botsende ideeën. Dissonantie
reduceren we door onze acties of onze overtuigingen te veranderen.
Horn- en halo-effecten: we zoeken naar een logisch samenhangend beeld. Bij het halo-effect gaan we
bij positieve zaken die we van iemand hebben gezien, ervan uit dat deze positieve zaken bij deze
persoon ook terugkomen in andere aspecten van zijn leven. Het tegenovergestelde geldt voor het
horn-effect. Wanneer iemand verslaafd aan drugs is geweest, kan ervan uitgegaan worden dat deze
persoon ook onbetrouwbaar zal zijn in zijn werk.
Remedies tegen beoordelingsfouten
Psychodiagnostiek is een poging om menselijke fouten tegen te houden. Er is naar specifieke
manieren gezocht om het beoordelingsproces te verbeteren.
Contrary evidence: Dit betekend dat wanneer je een mening hebt gevormd, gaat kijken of er
bewijzen zijn die jou mening tegenspreken. Heb je dit gedaan en wijzen deze resultaten aan dat jouw
mening klopt dan heet dit falsificatie.
H 2: Kenmerken van en kwaliteitseisen aan diagnostische instrumenten.
Drie soorten diagnostische instrumenten
In de praktijk maken we bij voorkeur gebruik van een combinatie van de volgende drie diagnostische
instrumenten:
1. Het interview
2. De psychologische test
3. Gedragsobservaties
Deze gouden drie instrumenten komen in allerlei vormen voor. Hoewel psychologie fenomenen
objectief, exact en meetbaar proberen te maken, blijft psychologie geen exacte wetenschap. Geen van
de instrumenten zullen dus een perfecte voorspelling kunnen maken. Er is dus sprake van een
onvermijdelijke foutmarge.
Wat maakt een test een goede test?
Er is een verschil tussen professionele testen en testje om iemand de amuseren. COTAN is een
kwaliteitskeurmerk voor testen die wordt afgegeven door de NIP. Er zijn een aantal belangrijke
verschillen bij professionele testen, namelijk:
1. Wetenschappelijke achtergrond: hierop gebaseerd worden testen vormgegeven.
2. Homogeniteit: schalen zijn zuiver en meten een bepaalde structuur.
3. Betrouwbaarheid en validiteit: hier moet onderzoek naar zijn gedaan.
4. Standaardisatie: de wijze van afname is precies omschreven.
5. Normgroep: testscores kunnen vergeleken worden met een voldoende grote en
representatieve normgroepen.
6. Onderzoek naar meetpretenties: er is onderzoek hiernaar gedaan en in welke mate de test dit
waar kan maken.
Een TP’er is de testgebruiker. De testconstructeur is een academisch psycholoog.
Het wetenschappelijke fundament van diagnostische instrumenten
Theorieën die een leek en een (tp) psycholoog gebruiken hoeven niet ver uit elkaar te liggen. Net al
wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke ideeën, echter ligt het verschil in de manier waarop de
ideeën tot stand zijn gekomen en hoe ze verder evalueren.
Opvattingen van een psycholoog zijn vaak tijdelijke hypotheses die voortdurend onderdeel zijn van
discussie. Opvattingen worden daarnaast niet zomaar verzonnen, maar zijn gebaseerd op uitkomsten
van experimenten en zij onderworpen aan een kritische discussie in wetenschappelijke fora.
Gebruik zuivere, homogene constructen
4
, Factoranalyse: is een data-reductietechniek, een methode om via een statische benadering patronen
en samenhang in grote en complexe hoeveelheden informatie te ontdekken.
Wanneer de correlatie hoog genoeg is hebben we voldoenden aan 1 deel van de informatie om een
inschatting te maken van de onbekende informatie. In dit geval betekend dat, dat er een hoge
correlatiecoëfficiënt tussen de onderlinge variabelen is. Een verzameling hoge correlatiecoëfficiënten
is een factor.
Homogeen/zuiver: De schalen van een vragenlijst zijn homogeen, wanneer deze bij voorkeur op
gaan over 1 gemeenschappelijke factor. De factoranalyse kan aantonen uit welke verschillende
factoren een schaal ‘echt’ bestaat.
Een factor analytischprogramma correleert in feite alle ingevulde items onderling met elkaar. Het
programma kan aangeven dat het twee factoren heeft ontdekt, waarbij voorheen dit een factor was.
Het programma geeft geen uitsluitsel over de naam van de lading, dit is aan ons om een term te
bedenken die de lading het beste dekt.
De beperkingen van de menselijke geest worden in hoog tempo bijgestreefd door geavanceerde
computers die zeer groten factoranalyses aankunnen. Hierbij spreken we van big data.
Met behulp van de factoranalyse vinden we factoren, een factor bestaat uit items die onderling
allemaal hoog met elkaar correleren, en dus hetzelfde meten.
Betrouwbaarheid
Betrouwbaarheid en validiteit worden nog wel eens door elkaar gehaald. Je kunt zeggen dat
betrouwbaarheid een intern kenmerk is van een test of meetmethode, terwijl validiteit betrekking heeft
op externe zaken, buiten de methode zelf. Betrouwbaarheid is over het algemeen noodzakelijk, maar
is niet voldoende voor validiteit. De mate van betrouwbaarheid geeft aan wat de plafond van validiteit
van een instrument kan zijn. Validiteit is uiteindelijk het belangrijkste en bepaalt de waarde van het
meetinstrument.
Afwezigheid van ruis: Betrouwbaarheid heeft betrekking op de afwezigheid van storende factoren die
het meetproces vertroebelen. Er zijn factoren die een zuiver meetproces kunnen vertroebelen,
namelijk:
Het handschrift van de respondent niet kunnen lezen
De weegschaal is niet nauwkeurig vanwege vochtschade
De condities per meting zijn verschillend
Omdat iemand ziek is geweest kan hij zich minder goed concentreren (bij een IQ-test)
Betrouwbaarheid van metingen (ruis inschatten): betrouwbaarheid is de afwezigheid van ruis,
soms kan ruis worden aangewezen op deze manier worden geëlimineerd. Echter in andere gevallen is
dit heel lastig of onmogelijk. Er zijn methoden verzonnen om ruis te omzeilen, deze methode vraagt in
feite waar de ruis vandaan komt. Hierbij wordt alleen gevraagd naar; of er ruis is en hoe groot de
invloed hiervan is. De exacte aard van de ruis wordt achter wege gelaten.
Normaalverdeling
M
1 SD
Een normale verdeling is een verdelingsvorm waar meerdere metingen in worden verdeeld. Twee
belangrijke kenmerken zijn hierin het gemiddelde (M=mean) en standaarddeviatie (SD). Bij een
eenmalige meting weten we nooit of dat de meting het gemiddelde is. Vandaar dat bij een eenmalige
meting rekening moet worden gehouden met een foutmarge. In de handleiding staat per test hoe
scores moeten worden gelezen, hierin wordt vermeld welke foutmarges aanwezig kunnen zijn.
Betrouwbaarheid van instrumenten
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jessicaandric. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now