Summary
Samenvatting Media-archeologie van beeldstrategieën
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van cursus media-archeologie van beeldstrategieën
[Show more]
Seller
Follow
lienvincent
Content preview
Samenvatting Media-archeologie enbeeldstrategieën
Les 1: De picturale wende
Media-archeologie van beeldstrategieën is een gespecialiseerd vak en focust op ‘the
pictorial turn’ of picturale wende in 20e eeuw. Term = evolutie van beeldtaal naar
beeldstrategie, onderzoeken van taal van het beeld en verruiming begrip (hoe werkt het?)
Evolutie in jaren ’90 en denkers Mitchell, Boehm, Jay,…
Daarnaast media-archeologie: geschiedenis van verschillende media
Denkers: Erkki Huhtamo, Siegfried Zielinkski, Jonathan Cary, Jussi Parikka
Gekenmerkt door interdisciplinariteit en vorm van interartistieke verbondenheid, veel
aandacht voor technologische vernieuwingen, impact van apparatus en gevolgen daarvan op
artistieke praktijk van kunstenaars.
Vb: Social media bepaalt kijk op de wereld en hangt samen met politieke aspecten +
smartphones dragen bij tot democratisering van het beeld wat invloed heeft op de statuut
van een beeld
De picturale/beeldende wende:
- William J.T. Mitchell – ‘the pictorial turn’ in Picture Theory. Essays on Verbal and Visual
Representation, Chicago, 1994.
- Gottfried Boehm – ‘ikonische Wendung’ in Was ist ein Bild?, München, 1994.
De wending door auteurs genoemd, impliceert veranderingen met betrekking tot productie
en onderzoek naar beelden: technische mogelijkheden veruimen door uitvindingen van
beeldmedia vanaf midden 19e eeuw
Veranderingen:
- Productie van beeld en onderzoek (zie zin boven)
- Uitvinding fotografie speelt sleutelrol = beelden met esthetische waarde creëren waardoor
waarde van fotografische beeld ter discussie staat
Door groei aantal beelden en verspreiding ervan (in kunstreproducties) wordt ons denken
gekleurd vb. Napalm-meisje, niet enkel artistieke maar ook journalistieke beelden
- Van kunstgeschiedenis naar mediatheorie en culturele studies (naast Panofsky): beeld als
onderzoeksonderwerp
- Technische mogelijkheden: uitvindingen
- Iconologische methode van Panofsky = wat betekent een beeld: distributie en circulatie van
beeld wordt onder de loep genomen vakgebied wordt interdisciplinair (meer
kunsttheorie, antropologie, waarnemingspsychologie,…)
- Verruimen van klassieke representationele, mimetische beeldtheorieën:
het kijkerschap/toeschouwerschap (spectatorship) wordt mee in rekening gebracht
Van wat betekent het naar hoe werken beelden?
Het beeld zelf als betekenisdrager w contextueel gezien (staat nooit op zich, wisselwerking)
visualiteit, apparatuur, instituten, discursiviteit, lichamen en figurabiliteit
Van beeldtaal naar beeldstrategie
Evolutie apparaat, apparatus en kijkerschap
,Media-archeologie:
Cover van Media Archaeology: prent op boek oudere man zit ten midden van aantal media,
grammofoon, verwijzingen naar opera/muziek, camera’s, projector,… hij wordt verbonden, zit ten
midden van media van de toekomst volgens zijn periode in tijd verbondenheid met alle media
Hoop op de ultieme, ziet er heel tragisch uit
Fenomeen van de topoi = steeds terugkerende elementen ih beeld
Afbeelding Stephan Porombka: ziet afstand tussen media maar tegelijk
= recurente onderwerpen, beelden, …
Duidelijke overeenkomst van rechtopstaande rechthoek boek en “ “ gsm/scherm
= framing = recurent schema
Archeologie:
1. Michel Foucault, bel inspiratiebron
Niet alleen bezig houden met genealogy: (wat brengt wat voort), maar uit archeologie (veld
verkennen en op zoek gaan naar resonanties)
2. Thomas Elsaesser: Kennissysteem
Archaeology of cinema: historische elementen van film
Filmgeschiedenis: lineair en teleologisch
- 1889: de massaproductie van celluloidfilm door de Kodakfirma van George Eastman
- kinetoscoop van Edison en Dickson
- 1893: ‘Black Maria’ als eerste filmstudio
- 1895: de projectie-kinetoscoop / cinématographe van de gebroeders Lumière
Vb. La sortie des ouvriers de l’usine Lumière (22 maart 1895)
Illusies en beelden:
- Het duimboekje
- Thaumatroop (cirkeltje die draait)
- Phenakistiscoopschijven (1832) van Joseph Plateau met de ontwerptekening van de schijf
met de danser van Ackerman (1833)
- Anorthoscoopschijven door J.P.
- Zoötroop (Horner) krijgt kijkgaten
- Praxinoscoop (Reynaud) projecteren
- Optisch theater (Reynaud) met spiegels
- Cinematograaf – Lumière
- Julien Marie
Wolfgang Ernst: Digital Memory and the Archive
Media-archeologie
Siegfried Zielinski: Deep Time of the Media
An-archaeology, variantology (hoe media variëren), deep time (hoe medium al van vroeger werkt)
Als geschiedenis bekijkt, kan als media-archeoloog beginnen graven naar verborgen paden
= ontdekker zoektocht
(Elsaesser): an unruly/traveling discipline, zoektocht omwille non-lineaire, non-teleologische, op zoek
van manieren van ontdekken
,Humboldt University:
- F. Kittler gromofoon, film, typewriter: Writing Science
- W. Ernst digital memory en archive
Universiteit van Amsterdam:
- T. Elsaesser, M. Wedel, W. Strauven (nakomelingen Elsaesser)
Media-archeologie kwam op in jaren ’90 nog steeds zeer bezig
Conceptuele voorlopers
Walter Benjamin
Aby Warburg
Ernst Robert Curtius
Marshal McLuhan
Michel Foucault (archeology of knowledge)
Aby Warburg: Mnemosyne (= atlas)
Late jaren ’20: obsedeert door grote panelen in werkkamer met allemaal foto’s: rangschikken van
foto’s, andere combinaties te zoeken, zeer verschillende beelden met elkaar combineren, visuele
interpretatie stimuleren aantal stijlen, onderwerpen, poses komen terug ter inspiratie van
geschriften
= Nachleben: het leven erna, overleven van visuele motieven doorheen de tijd en genres
= Atlas: in kaart brengen om visuele interpretaties te stimuleren
= Topoi
= Pathosformeln: expressieve poses, hoe resoneert met klassieke oudheid
G. Didi-Huberman: over de atlas een visuele matrix
Media-archeologie en verbeelding:
Eric Kluitenberg: Imaginary Media meer verbeelding = zeer bevrijdend, meer gelijkwaardigheid
tussen theoretici en kunstenaars
(voorloper A. Warburg)
Media-archeologische kunstpraktijken
Verschillende voorbeelden:
- Ken Jacobs: Nervous Magic Lantern performances (magische lantaarn)
- Zoe Beloff: Lost stereoscopische performance
- David Blair: Finding The Telepathic Cinema of Manchuria (dansende letters)
- Julien Maire: oude media opnieuw inzet vb. Flip Dots Mirrors, Perpendicular Cinema (media
combineren met projectors)
Les 2: Beeldstrategieën van de portretfotografie en het
fotoalbum
1. Media-archeologie van de portretfotografie
verruimt geschiedenis van film en media, kijken naar breder culturele veld en hoe beelden op
gelijkaardige manier functioneren
Charles Baudelaire
Artikel: “Le public moderne et la photographie” (1859)
Zet zich af tegen positivisme, naturalisme, exacte wetenschappen
, Belangrijk exponent uit symbolisme, verbeelding moet vrijplaats zijn, kunstenaar als genie, kunst kan
essentie van leven vatten
Fulmineert tegen representatieve schilderkunst die natuur zo getrouw mogelijk wil
weergeven/nabootsen natuur kan nt nabootsen
Parrallel in fotografie, kan nog beter werkelijkheid weergeven (gaat voor Baudelaire niet: hoe kan nu
ultieme kunst zijn)
Spanningsveld tussen technologische uitvinding en kunstenaarschap
Perspectief:
Theorie van het perspectief met één verdwijnpunt
Leone Battista Alberti 1435 het raam naar de buitenwereld: overtuigt als iets via perspectief
tekent, in staat bent om daarnaar te kijken zoals door raam kijkt (werkelijkheid is driedimensionaal:
diepte, op papier is tweedimentioneel = geen venster, techniek/truc om driedimentionale wereld
weer te geven = code dat mens leest alsof venster is)
Beeld in de schilderkunst:
1. Middeleeuwen: zien dat andere kijk/beeldstrategieën zichtbaar zijn
Geen perspectivistische voorstelling, uniforme (Goddelijke) verlichting, orale traditie
Invloed van de tastzin (hoe aanvoelt), grootte volgens plaats in de godsdienstige hiërarchie
1. Crypte Sint-Baafskathedraal: bogen in crypte nemen nederige houding aan invloed op
pelgrim: verschil beelden ten opzichte van schilderij die aan de muur hangt om
bekeken/beschouwt te worden = positionering beeld is nt op ooghoogte (architecturaal de
bedoeling dat beeld intimideert); beeld beschouwen binnen perspectiefwerking, beeld staat
in relatie tot netwerk in verschillende elementen (architecturale werking) = beeld is
verbonden in narratieve context; lichamelijk beeld (imbodied expierence, ervaring)
perspectief is een code meer ervaring dan rationeel beeld
(Gekend perspectief: hoe verder persoon zich bevindt, hoe verder w afgebeeld)
2. De uitdrijving van de duivels uit Arezzo: fresco in basiliek van Assisi, architectuele ruimte en
lichtinval belangrijk, ervaring van binnengaan in basiliek: vertaalt zich in beeld,
goddelijk/religieus tafereel, vertrokken uit lichamelijke ervaring, fresco wordt in zijn
architecturale context gezien
2. Renaissance:
Perspectivistisch opgebouwd vanuit een centraal vluchtpunt, rationele orde, schilderij los van de
architecturale context, betekenis van ruimtelijke diepte
1. Het zicht op de Ideale Stad van Piero della Francesca: ideale stad, rationele controle
2. De Flagellatie van “: belangrijk beeld waarbij perspectief werkte, veel verbazing (beeld van
Jezusfiguur, w klein afgebeeld waarbij normaal groots zou moeten zijn)
Het rationele begrijpen van de stad en overzichtelijkheid staan centraal door perspectief,
orde speelt zich in De Flagellatie op de achtergrond af, in middeleeuwen was er geen
perspectief en was dit type beeld onmogelijk
3. De 17de en eerste helft 18e eeuw:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lienvincent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now