Summary
Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire democratie H1 t/m H7
- Course
- Level
maatschappijleer samenvatting over het hoofdstuk Parlementaire democratie hoofdstuk 1 t/m 7
[Show more]
Seller
Follow
silkevoosterum
Content preview
PARLEMENTAIRE DEMOCRATIEHOOFDSTUK 1 : WAT IS DEMOCRATIE?
1.1 Wereld bedekt met staten
Soeverein is een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitvoering heeft.
Thomas Hobbes betoogde dat burgers er belang bij hebben om alle macht bij één soeverein
te leggen. Het alternatief volgens Hobbes is een oorlog van allen tegen allen, waarin mensen
elkaar bedriegen en nooit lang kunnen genieten van de vruchten van hun inspanningen.
1.2 Het belang van de politiek
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat gebonden zijn. Die
keuzes worden in algemeen geldende wetten vastgelegd. Wetten worden uitgevoerd door
‘dienaren van de macht’ zoals ministers, ambtenaren, politie en leger.
De meeste onderwerpen waarmee de politiek zich mee bezighoudt zijn van algemeen belang
want iedereen krijgt er nu of later mee te maken.
Meestal kost het nemen van een politieke beslissing veel tijd. Dit creëert een dilemma:
- Of er wordt gekozen voor efficiënt besturen (doelmatig en snel)
- Of er wordt gekozen voor maximale participatie van burgers (democratische
besluitvorming, zorgvuldige afwegingen van verschillende belangen)
1.3 Democratie
In een democratie gaat het over de macht verdelen.
Directe democratie – directe zeggenschap van het volk – komt in een zuivere vorm
nauwelijks meer voor. Het is meer iets van vroeger.
In veel landen zien we indirecte of representatieve democratie met als basiskenmerk dat het
volk vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij
verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
Voordelen;
- Sneller (kleinere groepen komen sneller tot besluit).
- Volksvertegenwoordigers hebben de tijd zich verdiepen in ingewikkelde onderwerpen
dan gewone burgers.
Andere kenmerken van een democratie:
- De politieke macht is verdeeld over meerdere personen en instituties (trias politica),
- Er moet een onafhankelijke rechtstaat zijn,
- Er is individuele vrijheid,
- Er gelden politieke grondrechten,
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden,
- Er bestaat persvrijheid.
, Binnen landen met een representatieve democratie maken we onderscheid tussen twee
stelsels:
Parlementair stelsel Presidentieel stelsel
Het rechtstreeks verkozen parlement is het Niet alleen het parlement maar ook de
hoogste machtsorgaan. Het parlement president wordt gekozen door het volk. De
controleert het kabinet. president staat aan het hoofd van de
regering en kan naar eigen keuze ministers
benoemen en ontslaan.
Niet-gekozen staatshoofd met sterkt Gekozen staatshoofd met veel
beperkte macht. (wanneer zo’n staatshoofd bevoegdheden. Staatshoofd mist echter wel
koning is, spreken we van constitutionele het ontbindingsrecht
monarchie: staatsvorm waarin de taken en
bevoegdheden van het staatshoofd in de
grondwet zijn vastgelegd)
In de 19e eeuw werd Nederland een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid voor een democratie
zijn:
- Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven.
- Alle Nederlanders boven de 18 hebben stemrecht en het recht om verkozen te
worden.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
- De overheid laat de media vrij, maar moet er ook voor zorgen dat de media over de
juiste informatie kunnen beschikken.
1.4 Dictatuur
Het basiskenmerk van elke dictatuur is dat de drie machten – wetgevende, uitvoerende en
rechterlijke macht – niet van elkaar gescheiden zijn, maar in de handen van een kleine groep
mensen. Burgers hebben dus nauwelijks invloed op de politiek en kunnen geen rechten
opeisen. Een dictatuur kan daarom nooit een rechtstaat zijn.
Kenmerken:
- Parlement bestaat uit sympathisanten van de machthebbers en gaan met alles
akkoord.
- Er is slechts beperkte individuele vrijheid.
- Er is nauwelijks politieke vrijheid.
- Er is dikwijls overheidsgeweld.
- Er is geen onafhankelijke rechtsspraak.
- De massamedia en ook kunstuitingen staan onder censuur van de overheid.
We maken onderscheid tussen drie verschillende dictaturen:
Ideologische dictatuur Religieuze dictatuur Militaire dictatuur
(theocratie)
Communistische partij heeft De godsdienst is verheven Het leger is aan de macht
alle macht. tot staatsideologie. Het
parlement moet goedkeuring
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller silkevoosterum. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.83. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now