Ziekte van Crohn en colitus ulcerosa
Beide afwijkingen zijn chonische darmontstekingen.
Bij de ziekte van Crohn zijn vaak stukken aangedaan, afgewisseld met normale darmdelen -> dit
beeld wordt wel skip lesions genoemd.
- De afwijking komt vooral in het laatste deel van het ileum voor, maar kan ontstekingen van
de slokdarm tot de anus veroorzaken.
Veel patiënten hebben de ziekte van Crohn zowel in de dunne darm als in de dikke darm.
Colitus ulcerosa (dikkedarmontsteking met zweren) is beperkt tot het slijmvlies van de dikke darm
en gewoonlijk is de endeldarm aangedaan.
Vaak blijft de ziekte beperkt tot rectum en sigmoïd, maar bij ernstige vormen is het hele
colonslijmvlies ontstoken.
Uit de zweertjes komt vaak bloed bij de ontlasting
Oorzaak:
Vermoedelijk gaat het om de afweerreacties op
micro-organismen. Maar welke combinatie van
genen en darmflora deze inflammatoire ziekten
veroorzaakt, is nog onbekend.
Roken is een risicofactor voor de ziekte van Crohn,
maar beschermt juist wat tegen colitus ulcerosa.
Verschijnselen:
Zowel bij de ziekte van Crohn als bij colitus ulcerosa
zijn darmkrampen, gewichtsverlies en diarree
gebruikelijk.
Gewichtsverlies kan komen door anorexie (gebrek
aan eetlust) en verstoorde resorptie.
Specifiek voor ziekte van Crohn:
Bij de ziekte van Crohn zijn vooral dunne
darmstukken uitgeschakeld, dus is ook de resorptie
van voedingstoffen verstoord.
Dit kan leiden tot -> steatorroe, volumineuze
ontlasting met een hoop vet. In een later stadium
kan juist obstipatie ontstaan door stricturen
(vernauwingen).
Perianale fistels = abnormale gangetjes die vlakbij de
anus uitmonden.
Bij uitgebreide aantasting van het ileum kan
onvoldoende vitamine B12 worden opgenomen, hoewel de maag wel intrinsic factor maakt.
Hoog MCV (mens corpuscular volume) -> extra informatie over de oorzaak van de bloedarmoede =
gemiddelde grote van rode bloedcellen
Specifiek voor colitis ulcerosa:
Bij deze dikke darmontsteking met zweertjes is er vaak diarree met slijm en bloed. Als het rectum
ook opgezwollen is kan dat tenesmi (pijnlijke aandrang om te poepen) veroorzaken.
,Door extra vochtverlies via de anus kan ook dehydratie ontstaan.
Een beruchte complicatie van colitis ulcerosa is een toxisch megacolon -> de hele dikke darm is dan
overvol met ontstekingsvocht en staat op knappen.
Problemen bij chronische darmontstekingen:
Door verminderde resorptie van calcium en vitamine-D is botafbraak vaak een probleem.
Slechte opname van vitamine-K kan leiden tot stollingsstoornissen.
Chronische ontstekingen in de dikke darm verhogen de kans op coloncarcinoom.
Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kunnen huidafwijkingen voorkomen; pijnlijke rode bobbels
op de ledematen en zwerende puisten.
Asymmetrische artritis -> gewrichtsontsteking
De kans op galstenen is verhoogd, omdat te veel galzuren verloren gaan. Het cholesterol in gal wordt
dan onvoldoende geëmulgeerd en vormt stenen.
Onderzoek:
Uit de anamnese wordt vaak duidelijk dat de pijnklachten en diarree chronisch zijn, in tegenstelling
tot allerlei acute darminfecties.
Bij inspectie kunnen vermagering door slechte resorptie en bleekzien door anemie opvallen.
Auscultatie van de buik helpt peritonitis vast te stellen (stille buik) of eventueel gootsteengeluiden
bij structuren.
Bij palpatie is geregeld rechtsonder de navel een pijnlijke massa te voelen.
Rectaal toucher -> is van belang om carcinoom op te sporen. Bloed op de handschoen kan wijzen op
colitis ulcerosa, maar ook op hemorroïden (aambeien).
Met bloedonderzoek kan anemie aangetoond worden (bloedarmoede).
Bij vitamine B12 tekort zijn er te weinig erytrocyten (rode bloedcellen), maar deze zijn wel groot
door extra hemoglobine.
Kenmerkend voor de ziekte van Crohn zijn stukken darm met een ronde keienaspect (kinderkopjes).
Tussen de aangedane delen zitten bij de ziekte van Crohn vaak normale stukken: skip lesions. In
latere stadia van de ziekte van Crohn zijn ook vaak stricturen (vernauwingen door littekenvorming)
zichtbaar.
Bij colitis ulcerosa is het slijmvlies korrelig en onregelmatig door zweertjes.
Endoscopie -> is er directe inspectie van het darmslijmvlies mogelijk en kan een biopt genomen
worden op afwijkende plekken.
Fecesonderzoek -> helpt met name allerlei darminfecties uit te sluiten.
Behandeling:
De therapie bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa bestaat vooral uit ontstekingsremmende
medicatie. Voedingsmaatregelen kunnen tekorten voorkomen of de darm rust geven.
Als ontstekingsremmers onvoldoende helpen of bij complicaties wordt geopereerd.
Ontstekingsremmende medicijnen bij inflammatoire darmziekten:
- 5-ASA-middelen hebben een lokaal effect vermoedelijk door remming van prostaglandine-
synthese. (prostaglandinen = hormoonachtige stoffen)
- Corticosteroïden, zoals budesonide en prednisolon werken ontstekingsremmend via een niet
geheel begrepen mechanisme. Het zijn een soort bijnierschorshormonen die de
afweerreactie verzwakken.
- Azathiopine vermindert celactiviteit door verstoring van het DNA en ciclosporine blokkeert
de vermeerdering van T-lymfocyten.
- Infliximab bevat immunoglobulinen tegen TNF, een stofje dat ontstekingen stimuleert.
, Voedingsmaatregelen kunnen uiteenlopen van wat extra vitaminen om tekorten te voorkomen tot
totale parenterale voeding bij een ernstig zieke darm.
Obstipatie
Bij de overwegend oude en weinig actieve ziekenhuisbevolking komt vaak obstipatie voor.
Obstipatie = verstopping.
Immobiliteit remt de peristaltiek in de toch al niet meer zo elastische darmwand, ook zijn patiënten
vaak te ziek of niet gewend om voldoende vezelrijke voeding (volkorenproducten, rauwkost en fruit)
te eten.
De geringe hoeveelheden voedselresten in colon en rectum worden dan steeds harder door
vochttontrekking. Irritatie door keiharde keutels irriteert vervolgens de dikke darm, wat leidt tot
krampen. Bij de pogingen tot ontlasten, perst de patiënt zo, dat aderen rond de anus gestuwd raken.
Zo ontstaan hemorroïden (aambeien), die soms een helder rood bloedspoor geven.
Ook kunnen door de harde ontlasting fissuren (scheurtjes) rondom de anus optreden, wat zoveel
pijn doet dat patiënt helemaal niet meer durft te poepen. -> zo kan een vicieuze cirkel optreden.
Angst voor pijn of bloedverlies bij de defecatie leidt tot meer vochtonttrekking dus nog hardere
ontlasting, wat weer hemorroïden en fissuren bevordert.
De oorzaak is gewoonlijk gebrek aan beweging en te weinig vocht en voedingsvezels.
Diabetes mellitus
Diabetes mellitus komt door het ontbreken van het
hormoon insuline (type I) of door het onvoldoende
effect van insuline (type II).
Zwangerschapsdiabetes is een tijdelijke verhoging
van de bloedglucose door hormonen, die de
insuline tegenwerken.
Insuline wordt na een koolhydraatrijke maaltijd
afgegeven door de eilandjes van Langerhans in de
pancreas. Als de bloedglucose stijgt, zorgt dit
hormoon voor opname in spiercellen, levercellen
en vetcellen.
Insuline stimuleert tevens de vorming van
glycogeen, vet en eiwit. Dit hormoon is een soort
portier die glucose-transport-eiwitten op de cel
opent, waarna de bouwactiviteiten binnenin
aanvangen.
Bij onbehandelde suikerziekte gaat door een absoluut (type I) of relatief (type II) insulinetekort
minder glucose cellen in. Zo ontstaat hyperglycemie (verhoogde bloedglucose), terwijl er juist een
tekort is in spieren, vet en lever.
Diabetes mellitus type I
Oorzaken:
Bij deze vorm van suikerziekte maakt de pancreas geen insuline meer.
Oorzaak van diabetes mellitus type I is meestal een auto-immuun-proces.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller PaulineJansen04. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.33. You're not tied to anything after your purchase.