Een duidelijke samenvatting van Feniks tijdvak 1 t/m 9. Boven elke paragraaf zijn de kenmerkende aspecten genoteerd. Belangrijke begrippen zijn verwerkt in de samenvatting en zijn dikgedrukt. De belangrijkste oorzaken en gevolgen zijn in de samenvatting verwerkt en duidelijk aangegeven door middel ...
1.1 Wat is een ander woord voor de landbouwrevolutie?
Answer: De neolithische revolutie.
2.
1.1 Noem drie belangrijke gevolgen van de landbouwrevolutie.
Answer: - Men gaat sedentair leven / op één plek leven / niet meer rondtrekken.
- Men woonde niet meer in hutten, maar in stevigere huizen.
- Men leefde in grotere groepen.
- Er werden andere werktuigen gebruikt.
3.
1.2 Leg beknopt uit hoe stadstaten zijn ontstaan.
Answer: Door irrigatielandbouw werd er water naar de akkers gebracht. Er werd meer geoogst en er was meer voedsel voor de bevolking. Er was minder honger, dus de bevolking groeide. Er ontstonden langzaam kleine stadstaten.
4.
1.2 Noem vier kenmerken van de eerste stadstaten.
Answer: - Er ontstonden specialisaties / er ontstonden verschillende beroepen.
- Een stadstaat was hiërarchisch opgebouwd.
- Er was een godsdienstig centrum aanwezig.
- Er werd schrift gebruikt.
5.
1.2 Leg uit waardoor het schrift is ontstaan en hoe dit schrift werd gebruikt.
Answer: Het schrift is ontstaan omdat het in deze stadstaten moeilijk was om alle afspraken mondeling door te geven. Er werden met het schrift wetten opgesteld, handelsafspraken gemaakt en belastingopbrengsten geregistreerd.
6.
1.3 Op welke vier pijlers is de macht van heersers in het oude Egypte gebaseerd?
Answer: Griekenland bestond uit kleine stadstaten: poleis. Enkelvoud = polis
8.
2.1 Noem vier manieren van regeren in Griekse poleis en leg per polis uit wie de macht heeft.
Answer: - Monarchie: de macht is in handen van de koning
- Aristocratie: de macht is in handen van edelen
- Tirannie: een alleenheerser heeft de macht gegrepen
- Democratie: de macht ligt bij burgers door te stemmen. Let op: alleen Griekse mannen mochten stemmen.
9.
2.1 Leg uit wat het Hellenisme is.
Answer: Het verspreiden van de Griekse cultuur.
10.
2.2 Leg uit wat het wetenschappelijk denken in de Griekse stadstaat inhoudt.
Answer: Niet alles werd meer door mythen verklaard: er werd meer wetenschappelijk nagedacht (door filosofen)
, 1.1 Van jager-verzamelaars naar boeren
1. De levenswijze van jagers-verzamelaars
2. Het ontstaan van de landbouw en landbouwsamenlevingen.
Eerste mensen: 5 miljoen jaar geleden
Eerste moderne mens: 250.000 jaar geleden in Oost-Afrika (Homo Sapiens)
43.000 jaar geleden naar Europa
- Hier leefde al de Neanderthaler
De homo sapiens…
- Ontwikkelden taal
- Konden collectief leren
- Ontwikkelden het vermogen om op symbolische wijze te denken
De eerste moderne mensen leefden als nomaden in kleine groepen en waren voortdurend
opzoek naar voedsel (planten, zaden, bessen, noten, vlees)
Jagers-verzamelaars splitsten zich op als carrying capicity te klein was.
Er was meer kennis over granen, het werd warmer en de bevolking groeide er ontstonden
dorpen en in de Vruchtbare Halve Maan werd landbouw ontdekt. Het werd kouder jagen
en verzamelen leverde onvoldoende op. We spreken van de landbouwrevolutie/ neolithische
revolutie.
Gevolgen landbouwrevolutie:
1. Men gaat sedentair leven (op één plek)
2. Stevigere huizen en men leefde in grotere groepen
3. Andere werktuigen
1.2 Dorpen en stadstaten
2. Het onstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
3. Het onstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen Vruchtbare Halve Maan
De kennis over landbouw verspreidde zich langzaam
3000 v. Chr. nieuwe landbouwnederzettingen (boeren Trechterbekercultuur)
Zij bouwden hunebedden
7000 v.Chr. = overal rond Vruchtbare Halve Maan waren dorpen ontstaan
5000 v.Chr. = bevolking nam zo erg toe dat boeren naar rivieren gingen (hier viel minder
regen)
- Lieten via kanalen het water naar hun akkers brengen
Boeren moesten goed samenwerken; hieruit koningschap ontstaan
Irrigatielandbouw bevolking groeide ontstaan stadstaten
- Meerderheid was boer, maar er ontstonden specialisaties: beroepen
- Hiërarchisch opgebouwd (slaven-boeren-ambachtslieden-priesters-koning)
- Aanwezigheid godsdienstig centrum (polytheïsme)
- Gebruik van het schrift
Schrift: moeilijk alle afspraken mondeling door te geven
- Handelsafspraken, opstellen wetten, registreren belastingopbrengsten
,1.3 De eerste staten
2. Het onstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
3. Het onstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Wanneer stadstaten samenwerken: staat
4000. v.Chr. = boven en beneden Egypte
2950 v.Chr. = Egypte een staat onder leiding van Narmer (farao)
Macht van heersers was gebaseerd op vier pijlers:
1) Ambtenaren
2) Belastingsysteem
3) Goddelijke legitimering
4) Propaganda
Religie speelde grote rol: men geloofde in leven na de dood lichamen werden goed
bewaard en gemummificeerd.
,2.1 Politiek en burgerschap in de Griekse wereld
4. De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
Griekenland bestond in de Oudheid uit poleis (polis).
- Voerden vaak oorlog
- Bewoners voelden zich wel onderdeel van Griekse beschaving
Griekse cultuur verspreidde zich snel:
- Bevolkingsgroei en voedseltekorten bevolking trok weg om koloniën te stichten
- Grieken kwamen veel in contact met andere volken: culturele kruisbestuiving vond
plaats
Manier van regeren verschilde per polis:
1. Monarchie: macht in handen van koning
2. Aristocratie: macht in handen van edelen
3. Tirannie: alleenheerser grijpt macht
4. Democratie: macht ligt bij de burgers door te stemmen
Alleen Griekse mannen mochten stemmen
Moesten aanwezig zijn in volksvergadering: directe democratie
Belangrijke functies door loting verdeeld
Na de Perzische oorlogen moesten poleis zich in de hegemonie van Athene en Sparta als
bondgenoten schikken. veel poleis werden meegesleept in oorlogen
Alexander de Grote veroverde veel gebied: cultuur verspreidde zich ver buiten Griekenland:
Hellenisme
2.2 Wetenschappelijk denken
4. De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
Athene was in de vierde en vijfde eeuw v. Chr. het brandpunt van de Griekse beschaving: veel
filosofen in de stad: Sokrates, Plato en Aristoteles
Eerst oorzaak verschijnselen bij goden gezocht en in mythen verpakt, in de zesde eeuw v.
Chr. werd meer wetenschappelijk nagedacht (door filosofen)
600 v. Chr: artsenscholen ontstonden
- Aan het hoofd stond Hippokrates
- Vier lichaamsvochten: bloed, slijm, gele gal, zwarte gal
Sommige filosofen richtten meer op het karakter van de mens. Ook filosofeerden ze over of er
een algemene waarheid is.
Na Alexanders veroveringen verspreidde het wetenschappelijk denken over hellenistische
gebieden. De bloei van de medische wetenschap kwam vooral voort uit experimenten.
2.3 Het imperium Romanum
5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa
verspreidde.
, 7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur in Noordwest-
Europa.
Volgens een mythe was Rome gesticht door Romulus en Remus, zonen van oorlogsgod Mars.
509 v.Chr. laatste koning verjaagd Rome was republiek
- Honger naar macht en status
- Voordelen gebiedsuitbreiding: slaven, landbouwgrond, belastinginkomsten
Romeinen veroverden in de eeuwen daarna een groot rijk
Romeinen waren mild voor overwonnen volken die maatschappij accepteerden, maar
agressief tegen opstandige volken.
Toen Rome Noord-Afrika en Spanje ook had veroverd was er sprake van een heel imperium.
Machtigste politieke orgaan: senaat, bestond uit leden van vooraanstaande families,
patriciërs. Plebejers (rest van het Romeinse volk) hadden nauwelijks politieke invloed.
Vanaf 287 v.Chr. waren patriciërs en plebejers formeel gelijk, maar invloed patriciërs bleef
het grootst.
Nieuwe tegenstelling: optimates (rijke plebejers en patriciërs) en populares (kozen voor
onderwerpen die goed lagen bij volk)
Soldaten vochten niet alleen voor Romeinse republiek, maar vooral voor eigen generaal voor
de beloning generaals werden machtiger dan senaat
49 v.Chr. conflict tussen twee generaals burgeroorlog Julius Caesar won Julius
Caesar vermoord
Geadopteerde zoon van Caesar won burgeroorlogen: erenaam Augustus. twee eeuwen
welvaart en rust
Keizer Trajanus: Romeinse Rijk op z’n grootst
- Groot rijk met culturele eenwording
- Wel lokale verschillen:
Oosten: landbouwstedelijke samenleving, Romeinen namen veel van Griekse
cultuur over
Westen: landbouwsamenleving, stichtten Romeinen zelf steden
Germanen namen veel verschijnselen Romeinse cultuur over: romanisering. Versterkt door:
- Romeinen namen Germanen in dienst als soldaten, werden beloond bij goed gedrag
met Romeins burgerrecht
Romeinen lieten soms overwonnen volken besturen, want die leiders waren zeer gemotiveerd.
Om aanvallen tegen te houden legden Romeinen de limes aan: verdedigingssysteem van
legerkampen en wachttorens.
- Germanen vielen vaker binnen
- Romeinse legeraanvoerders grepen vaker macht
- Hogere afkoopsommen minder zilver in munten geld minder waard
Westen van het rijk verzwakte
2.4 Grieks-Romeinse cultuur
6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller famkenobel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.
