Summary
Samenvatting hoofdstuk 16 - Personen- en familierecht, ISBN: 9789462908000 Personen- En Familierecht
- Course
- Institution
- Book
Een samenvatting van hoofdstuk 16 'Personen- en familierecht'
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
cheyennecaumon
Content preview
Hoofdstuk 16 Partneralimentatie§16.1 Inleiding
De regels voor alimentatie zijn op verschillende plaatsen in het Burgerlijk Wetboek geregeld. Titel 17
van Boek BW over levensonderhoud bevat de grondslag voor de onderhoudsplichten tussen
familieleden en daarnaast algemene regels voor alle plichten tot levensonderhoud.
Formele relaties (huwelijk en gp) hebben veel rechtsgevolgen. Een van die rechtsgevolgen is de plicht
financieel voor elkaar te zorgen. Deze plicht kan na de echtscheiding voortduren. Het betreft een
wettelijke onderhoudsplicht van de echtgenoot die voldoende financiële middelen heeft bij te dragen
aan de kosten van levensonderhoud van de andere ex-genoot die daarvoor zelf onvoldoende
middelen heeft. De onderhoudsverplichting tussen ex-genoten wordt partneralimentatie genoemd.
De onderhoudsplicht tussen ex-echtgenoten is in de wet geregeld in de titels 9 en 17 van Boek 1 BW.
§16.2 Kenmerken en beginselen
In het alimentatierecht is een aantal beginselen van belang, vooral waar het om partneralimentatie
gaat. In de eerste plaats is het alimentatierecht een uitzondering op het algemene beginsel dat
iedere meerderjarige wordt geacht in zijn eigen levensonderhoud te voorzien.
Partneralimentatierecht heeft dus een subsidiair karakter: pas als een persoon zelf niet in staat is en
ook redelijkerwijs niet in staat kan worden geacht om in zijn eigen levensonderhoud te voorzien,
komt het alimentatierecht om de hoek kijken. In de tweede plaats in een belangrijk uitgangspunt de
partijautonomie. Het BW biedt een wettelijk kader waarbinnen partijen veel vrijheid hebben zelf
afspraken te maken. Het partneralimentatierecht is grotendeels van aanvullend recht, waarvan
partijen mogen afwijken. In de derde plaats is typerend voor het alimentatierecht: het
veranderlijkheidsbeginsel. Als de feitelijke situatie van de ouderhoudsgerechtigde of -plichtige wijzigt,
kan dat van invloed zijn op de te betalen onderhoudsbijdrage, ook al is eerder een bedrag
afgesproken of door de rechter vastgesteld. In de vierde plaats is het beschermingsbeginsel van
belang, dat uitgaat van de gedachte dat de partner die onvoldoende financiële middelen heeft na
een echtscheiding dient te worden beschermd door ten laste van de andere (ex-)echtgenoot een
financiële bijdrage toe te kennen.
§16.3 Belangrijke ontwikkelingen
Het huidige partneralimentatierecht is ingevoerd in 1971. In het oude alimentatierecht van vóór
1971 speelde schuld een zeer belangrijke rol. Vanwege het onvoltooide emancipatieproces zijn in
Nederland vooral vrouwen na een echtscheiding economisch afhankelijk. Een van de belangrijkste
oorzaken hiervan is dat vrouwen meer tijd besteden aan zorgtaken die moeten worden verricht in
het belang van het gezin. Tegelijkertijd is in de loop van de jaren de maatschappij veranderd: meer
vrouwen werken en vrouwen werken meer dan eerst, dat heeft recentelijk geleid tot herziening van
de partneralimentatiewetgeving. In de nieuwe wet is vooral de duur van partneralimentatie
gewijzigd en aanzienlijk verkort.
§16.4 Verhouding tot andere rechtsgebieden
In de eerste plaats is er een duidelijk verband met de wetgeving rondom huwelijk en geregistreerd
partnerschap. Het partneralimentatierecht is slechts verbonden aan de beëindiging van formele
relaties. Niet alleen na een echtscheiding, maar ook na de beëindiging van het geregistreerd
partnerschap en na scheiding van tafel en bed kan een onderhoudsverplichting tussen de voormalige
partners ontstaan.
, Traditioneel gezien wordt een onderscheid gemaakt tussen het huwelijksvermogensrecht en het
alimentatierecht. Alimentatie heeft rechtsgevolgen in het belastingrecht. In de inkomstenbelasting
telt ontvangen partneralimentatie als inkomen, terwijl betaalde alimentatie aftrekbaar is.
Alimentatie hangt tot slot ook samen met het socialezekerheidsrecht. Het beginsel dat iedere burger
in zijn eigen levensonderhoud dient te voorzien, kent twee uitzonderingen. De eerste is de
partneralimentatieplicht, die geregeld is in het privaatrecht. De tweede uitzondering doet zich voor
in publiekrechtelijke sfeer waar de overheid in bepaalde gevallen een uitkering verstrekt aan burgers
die niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien.
§16.5 Internationaal recht
Op mensenrechtelijk niveau zijn er geen bepalingen die specifiek van belang zijn voor
partneralimentatie. Rechtspraak van het EHRM over partneralimentatie is niet bekend.
§16.6 Recht op partneralimentatie
De onderhoudsplicht tussen ex-echtgenoten kent twee rechtvaardigingen, of grondslagen. Deze zijn
voortdurende solidariteit en de huwelijksgerelateerde vermindering van de verdiencapaciteit. Het
belangrijkste verschil tussen beide grondslagen is dus dat slechts bij de huwelijksgerelateerde
vermindering van de verdiencapaciteit, de ex-echtgenoot niet in het eigen levensonderhoud kan
voorzien als direct gevolg van het huwelijk.
De (ex-)echtgenoten kunnen onderling afspraken maken over partneralimentatie. het staat (ex-)
echtgenoten ingevolge artikel 1:158 BW vrij om met elkaar overeen te komen of en, zo ja, tot welk
bedrag en hoe lang de één tegenover de ander verplicht is een onderhoudsuitkering te verstrekken.
Dergelijke overeenkomsten kunnen zowel vóór als na de echtscheidingsbeschikking worden gesloten.
Partijen kunnen in de overeenkomst een beding opnemen waarin wordt afgezien van
levensonderhoud, ook al bestaat daar recht op volgens de wettelijke maatstaven. Dit wordt het
zogenoemde ‘nihilbeding’ genoemd. Alimentatieovereenkomsten kunnen door de echtelieden
slechts tijdens het huwelijk worden aangegaan met het oog op een voorgenomen echtscheiding. Een
partij kan in de echtscheidingsprocedure verzoeken om de gemaakte afspraken op te nemen in de
echtscheidingsbeschikking (art. 819 Rv). In dat geval heeft de alimentatiegerechtigde een
executoriale titel in handen, mochten de afspraken niet worden nagekomen.
Wanneer het ex-echtgenoten niet lukt afspraken te make over partneralimentatie, kan de rechter op
verzoek een onderhoudsverplichting tussen partijen vaststellen. De voorwaarde voor de toekenning
van partneralimentatie door de rechter is te vinden in artikel 1:156 lid 1 BW. Dit houdt in dat een ex-
echtgenoot recht op partneralimentatie heeft als deze behoeftig is. De rechter kan zich daarbij in
hoge mate laten leiden door de billijkheid en rekening houden met alle financiële, maar ook niet-
financiële, omstandigheden van het geval.
De behoefte van de alimentatiegerechtigde wordt globaal als volgt bepaald. Allereerst worden de
behoeften van de verzoeker berekend. Tot de minimumbehoeften worden gerekend de strikt
noodzakelijke lasten. Deze lasten omvatten een bedrag gelijk aan de bijstandsnorm. Met de welstand
tijdens het huwelijk wordt rekening gehouden, omdat het uitgangspunt bij de vaststelling van
partneralimentatie is dat de partijen zo veel als mogelijk in dezelfde (financiële) staat moeten blijven
als gedurende het huwelijk het geval was.
Nadat de rechter de behoeften heeft vastgesteld, gaat deze na welke middelen een verzoekende ex-
echtgenoot tot haar beschikking heeft om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Als eerst
onderzoekt de rechter welke werkelijke inkomsten de verzoeker heeft. Ten tweede kan de rechter
rekening houden met de in redelijkheid te verwerven inkomsten. De gescheiden echtgenoot heeft
namelijk de verplichting om de nodige inspanningen te verrichten om een betaalde werkkring te
vinden of uit te breiden, zodat ze in haar eigen levensonderhoud kan gaan voorzien.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cheyennecaumon. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now