Class notes
Hoorcollege 1-6 Inleiding Internationaal Publiekrecht, BA Rechtsgeleerdheid jaar 1
- Course
- Institution
Hoorcollege aantekeningen (week 1-6) van het vak Inleiding Internationaal Publiekrecht, Bachelor I Universiteit Leiden
[Show more]
Seller
Follow
annabelmelese
Content preview
Hoorcollege Inleiding InternationaalPubliekrecht Week 1
- Bevoegdheden van internationale organisaties en de rol van staten daarin
- Protesten
- Wanneer is een land / bevolking onafhankelijk?
- Brexit
Praktische zaken
Doel: het leren van de basisbeginselen van IPR
Week 1: internationaal publiekrecht als wereldrecht
Week 2: bronnen en subjecten
Week 3: handhaving en geschillenbeslechting
Week 4: verdragenrecht
Week 5: aansprakelijkheidsrecht
Week 6: rechtsmacht en immuniteiten
Week 7: vragenweek / herhaling
Vragenuurtje woensdag 17:15 tot 19:00
Casusopdracht inleveren voor aanvang van de werkgroep (verplicht)
Geschiedenis van het internationaal publiekrecht
‘’internationaal publiekrecht regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Het kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen (vooral Staten
en internationale organisaties) en biedt een juridisch kader waarbinnen zij deze bevoegdheden
uitoefenen’’
(Nollkaemper, para. 9)
‘iInternationaal publiekrecht beschermt publieke belangen, zoals veiligheid, welzijn, bescherming van
natuur en milieu etc’’
(Nollkaemper, para. 18)
Entiteiten die publiek uitoefenen (niet per se private bedrijven of personen, maar staten)
Publieke taken van entiteiten, als veiligheid etc (niet per se private belang om veel geld te
verdienen)
Vrede van Westfalen (1648)
Totstandkoming internationaal publiekrecht; einde 30-jarige oorlog tussen heilige room romeinse rijk
en protestante landen.
Door veel verdragen werd vrede gesloten en soevereine staten werden erkend -> geen religieuze
entiteit, zoals de kerk.
Er werd besloten dat de staat de hoogste entiteit was op het internationale terrein
Vrede van Münster maakt onderdeel uit van vrede van Westfalen
Wat betekent soevereiniteit?
- Bevoegdheid van de staat om zelf zijn eigen rechtsorde en bestuursvorm in te stellen, zonder
rekening te moeten houden met andere instellingen (de interne soevereiniteit van een staat)
, - Bevoegdheid van de staat om zelf, maar wel in overeenstemming met het internationale
verdragsrecht, zijn rechtsverhoudingen met andere staten te organiseren (de externe
soevereiniteit van een staat) -> betrekkingen die staten met elkaar ondergaan
Hugo de Groot
Belangrijke wetenschapper op het gebied van internationaal recht
- Alumnus van Leiden
- Ontsnapt in boekenkist uit slot Loevestein
- Voorloper natuurrechtelijke denkers
- De iure belli ac pacis (over het recht van oorlog en vrede)
- Mare liberum (vrijhandel en toegang tot de zee)
Aard en functie van het internationaal publiekrecht
Nationale rechtsorde Internationale rechtsorde
Hoogontwikkeld Gefragmenteerd: rechtsgebieden verschillen
erg van elkaar (hoog en laag ontwikkeld)
Verticale structuur (b.v. tussen staat en Horizontale structuur (b.v. tussen soevereine
rechtssubjecten) staten)
Centraal gezag (wetgever, rechterlijke en Geen centraal gezag
uitvoerende macht)
Rechter bindende uitspraken Geen ‘’automatische wereldrechter’’,
rechtsmacht Internationaal Gerechtshof
Grote beleidsvrijheid voor staten
Onderscheid tussen vredes- en oorlogsrecht
Verhouding tot het nationale recht
Erkenning gelding internationaal publiekrecht in nationale rechtsorde, maar…
Monisme vs. Dualisme
Monisme
Uitgangspunt is eenheid van nationale en internationale rechtssysteem
Internationale bepalingen kunnen direct verplichtingen opleggen aan burgers
Dualisme
Uitgangspunt is een afzonderlijk internationaal en nationaal rechtsstelsel
Pas na omzetting (transformatie) van internationale bepalingen in het nationale recht
ontstaan er rechten en verplichtingen voor burgers
VS
LaGrand Zaak (IGH): geemigreerd naar VS vanuit Duitsland. Pleegden gewapende overval en
vermoordde mensen. In Arizonda ter dood veroordeeld. Hen is echter niet verteld dat zij als
Duitser recht hadden op consulaire bijstand van Duitsland. Duitsland is zaak begonnen bij
internationale gerechtshof -> zij oordeelde tegen VS dat broers recht hadden op bijstand. VS
zei dat het verdrag alleen verplichtingen oplegt aan staten, en net per se aan individuen. En
gezien de VS dit niet omgezet had in een wet, konden de broers zich er niet op beroepen.
Verhouding tot de Nederlandse rechtsorde
Internationale rechtsorde:
Artikel 90 GW
‘’De regering bevordert de ontwikkeling van de internationale rechtsorde’’
,Doorwerking van het internationaal recht in de nationale rechtsorde:
Art 93 GW
‘’Bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties, die naar inhoud een
ieder verbinden, hebben verbindende kracht nadat zij zijn bekendgemaakt.’’
Burgers kunnen er direct beroep op doen
Nederland heeft een gematigd monistisch systeem
Voorrang internationale rechtsorde boven nationale wet:
Art 94 GW
‘’Binnen het Koninkrijk geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing, indien deze
toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen en van besluiten
van volkenrechtelijke organisaties’’
Verdragen met rechtstreekse werking gaan voor de nationale rechtsorde
HR Sanctieregeling Iran arrest
Resolutie van VN Veiligheidsraad: zorgen om nucleaire verrijkingsprogramma van Iran, riep landen op
om maatregelen te nemen. Nederlandse Staat had een sanctieregeling aangenomen waarin het
verbod stond om iraanse burgers toe te laten tot bepaalde studies, tenzij ministers toestemming
verleende. Moest specifiek gaan om iraanse burgers.
Iraanse burgers met Nederlandse nationaliteit vonden regeling discriminerend en begonnen zaak
tegen Nederlandse Staat
HR: wat voor hogere status hadden internationale verdragen verplichtingen die voortvloeien van
het handvest van de VN hebben de allerhoogste prioriteit, MAAR landen die daar uitvoering aan
geven (Nederland) moeten dit ook doen met inbegripneming van internationale verplichtingen
voortvloeiende uit andere verdragen waar zij partij aan is.
Sanctieregeling gaat tegen gelijkheidsbeginsel en mensenrechtenverdrag in
HR: in sanctieregeling staat nergens hoe een staat uitvoering dient te geven aan resolutie,
Nederland had niet direct mogen discrimineren tegen Iraanse onderdanen.
R.o. 3.6.1 t/m 3.9
Dictator en president Bouterse van Suriname; vonnis voor marteling en moord van tegenstanders.
In Nederland is besloten om in 2001 te kijken of hij in Nederland vervolgd kan worden.
Kon niet, omdat hij vervolgd zou kunnen worden op basis van het VN antifolteringsverdrag en in
Nederland is de wet die uitvoering moest geven aan dat verdrag van kracht geworden nadat de
decembermoorden plaatsgevonden hadden.
- Verbod op terugwerkende kracht ex art 16 GW
HR Decembermoorden – Bouterse
- 15 tegenstanders van het regime vermoord in december 1982
- Uitvoeringswet van VN Folteringsverdrag 1984 treed in werking in 1989
- Kan Desi Bouterse hiervoor in Nederland worden vervolgd?
- Op basis van misdrijf tegen ‘’de algemene rechtsbeginselen die in het internationale
gemeenschap worden erkend’’?
- HR: Nee, want in strijd met art 16 GW (verbod tot verlenen terugwerkende kracht)
- Verbod mag wel worden getoetst aan verdragen, maar niet aan ongeschreven
gewoonterecht
- R.o 4.4.1
Arrest schetst hoe een ieder verbindende bepalingen van internationale organisaties
doorwerken in de nationale rechtsorde
In hoeverre kan je iemand in Nederland vervolgen voor daden die in het buitenland zijn
gepleegd
, Ius ad bellum (recht inzake militair geweld)
Verenigde Naties
- Intergouvernementele organisatie opgericht in 1945, na de Tweede Wereldoorlog
- 193 lidstaten
- Verantwoordelijk voor het handhaven van vrede en veiligheid
- Samenwerking op het gebied van mensenrechten, internationaal recht, ontwikkeling van de
wereldeconomie en wetenschappelijk onderzoek
- Hoofdkantoor in New York, deelhoofdkantoren in Geneve, Wenen en Nairobi
In een intergouvernementele organisatie zijn de lidstaten gebonden aan het verdrag van de
internationale organisatie als zij er uitdrukkelijk mee hebben ingestemd. De beslissingsmacht in een
intergouvernementele organisatie is in handen van de afgevaardigden of vertegenwoordigers (vaak
een minister) van de lidstaten.
Een niet-gouvernementele organisatie (ngo), ook wel non-gouvernementele organisatie genoemd, is
een organisatie die onafhankelijk is van de overheid en zich op een of andere manier richt op een
verondersteld maatschappelijk belang.
Belangrijkste organen:
Algemene vergadering van de VN (193 leden)
Veiligheidsraad (15 leden, waarvan 5 permanente leden: geallieerden) belangrijkste orgaan dat
veel politieke beslissingen neemt. VN heeft vetorecht
Internationaal Gerechtshof (Den Haag, 15 rechters): oordelen over internationale geschillen in het
Vredespaleis
Geweldverbod
VN is opgericht om een stelsel van collectieve veiligheid, vreedzame geschillenbeslechtingen en
geweldverbod te waarborgen
Art 2, VN-Handvest
Lid 3: alle leden brengen hun internationale geschillen langs vreedzame weg tot een oplossing, op
zodanige wijze dat internationale vrede en veiligheid en de gerechtigheid niet in gevaar worden
gebracht.
Lid 4: in hun internationale betrekkingen onthouden alle Leden zich van bedreiging met of het
gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of de politieke onafhankelijkheid van een staat,
en van elke andere handelwijze die onverenigbaar is met de doelstellingen van de Verenigde Naties.
Staat mag alleen militaire middelen gebruiken ter zelfverdediging (artikel 51 VN-Handvest)
Maar… wordt vaak geschonden, doordat de hoogste entiteit in het internationale recht de
staat is: een staat dwingen is lastig
Neem: annexatie Krim door Rusland,
Inherent recht op zelfverdediging art 51 VN-Handvest
Criteria:
- Sprake van voorafgaande gewapende aanval (Nicaragua zaak IGH)
- Noodzakelijk en proportioneel (gewoonterecht, Oil Platforms case IGH)
- Zelfverdedigingsactie moet onmiddellijk gemeld worden aan Veiligheidsraad
- Inachtneming internationaal humanitair recht (recht ten tijden van oorlog)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annabelmelese. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.66. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81113 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now