Summary
Samenvatting Dautzenberg Nederlandse Literatuur
- Course
- Level
- Book
Volledige samenvatting van Dautzenberg Literatuur Nederlands
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
jlkdejong
Content preview
Middeleeuwen (500 - 1500)Bestuur
Na de 5e eeuw werd de Franken stam steeds machtiger. Het Frankische Rijk strekte zich uit
over een groot deel van Europa en werd bestuurd door Karel de Grote
Dit gebied werd bestuurd door middel van het feodale stelsel of leenstelsel.
De koning/leenheer leende zijn land uit aan verschillende
leenmannen. Zij mochten dit stukje land besturen en de
opbrengsten houden. De koning kreeg in ruil hiervoor
vertrouwen en soldaten van de leenmannen.
Het frankische rijk was dus een verzameling van
verschillende staatjes.
Na de 9e eeuw splitste het rijk zich in 2 delen: Westelijk
deel en Oostelijk deel.
Het westelijk deel ontwikkelde na de 13e eeuw tot centraal regeerde koninkrijk Frankrijk.
Het oostelijk deel ontwikkelde zich in de 19e eeuw tot Het Duitse rijk.
Nederland en belgië bestonden in de middeleeuwen uit graafschappen en hertogdommen,
waarvan de meeste tot het duitse rijk behoorde. Aan het einde van de middeleeuwen
werden de nederlanden meer een eenheid.
Cultuur
In de Vroege Middeleeuwen (500 - 1000) waren de priesters de enige die konden lezen en
schrijven. Het geloof had dus een erg grote rol in de samenleving. Iedereen geloofde in god
en de gehele maatschappij draaide ook om god,
theocentrisme.
2 hoofdkenmerken v.d middeleeuwen: Het ridderlijke
karakter van de beschaving en het theocentrisme.
In de Hoge Middeleeuwen (1000-1300) ontstonden
de eerste steden. In de steden ontstond een nieuwe 3e
stand, de burgerij. Zij hielden zich bezig met handel en
nijverheid.
,In deze tijd werden ook de indrukwekkende gotische kathedralen, de eerste universiteiten
en de literatuur geschiedenis begon.
In de Late Middeleeuwen (1300 - 1500) werd de burgerij steeds machtiger en kreeg de
cultuur een 3e hoofdkenmerk: het burgerlijke. Brabant kwam in de nederlanden naar voor
als centrum van economie en cultuur.
De 3 standen waren eigenlijk maar weinig mensen, de meeste mensen waren arbeiders of
boeren en zij stonden buiten de wereld van kunst, cultuur en onderwijs.
Literatuur
Tot 11e eeuw schreef men in West-Europa in het Latijn. Daarnaast bestond er een
literatuur in de volkstalen, die mondeling werd overgedragen.
Vanaf het einde van de 11e eeuw begon men deze teksten ook op te schrijven. De
West-Europese literatuur begon dus rond 1100.
De literatuur van 12e en 13e eeuw is ridderlijk en theocentrisch. Beoefende genre zijn de
ridderroman en heiligen schrift. Vanaf het einde van de 13e eeuw komt er steeds meer de
didactische literatuur, gericht op de adel en weetgierige burgerij.
Middeleeuwse letterkunde was bedoeld om te beluisteren.
Troubadours: De schrijvers/componisten. Hun teksten werden ten gehore gebracht door
rondtrekkende jongleurs of minstrelen. Daarom was bijna alle literatuur rijmende poëzie
(het is gemakkelijk te leren)
(Uitvinder van de boekdrukkunst is Johannes Gutenberg) Voor de uitvinding van de
boekdrukkunst moest men elk boek met de hand overschrijven. Zo’n handschrift of codex
werd door kloosters monniken geschreven. Het werd geschreven op perkament en versierd
met miniaturen vooral de 1e letter (initialen) van elk hoofdstuk was mooi versierd.
Dankzij de boekdrukkunst konden boeken goedkoop verkocht worden.
Omdat men nu alles zelf kon lezen was de poëzievorm niet meer nodig en werden de oude
verhalen in proza omgezet.
Boekdruk in 1450 tot 1500 worden wiegendrukken of incunabelen genoemd. Ze lijken nog
erg op de handschriften omdat de drukletter een nabootsing van de schrijfletter was en de
initialen er nog met de hand bij getekend. Na 1500 leken de boeken op de huidige boeken.
Er werd nu ook meer op papier gedrukt. (Gutenberg bijbel is het oudste gedrukte boek)
Rond deze tijd werden ook de namen van de schrijvers vermeld. Dit deden ze nooit omdat
,een tekst behoorde tot de hele gemeenschap en niet alleen tot die van de schrijver. Dit
wordt ook wel gemeenschapskunst genoemd.
De ridderroman
- Het zijn rijmende verhalen die zich afspeelde in adellijke kringen;
- Ontstaan in Noord-Frankrijk in de 11e eeuw;
- Franse teksten werden vertaald of er werden nieuwe verhalen bedacht (roelantslied
is een vertaald verhaal)(Karel ende Elegast is een origineel vlaams verhaal)
Het roelantslied gaat over de veroveringstocht van Karel de Grote in Spanje. Op zijn
terugweg wordt de achterhoede, geleid door roeland, aangevallen en vernietigd door
saracenen. Voor zijn dood blies hij op een hoorn waarmee hij Karel waarschuwde. Hierdoor
kon Karel de saracenen verslaan.
Karel ende Elegast gaat over hoe Karel de Grote op een nacht gewekt werd door een stem
die hem beveelt uit stelen te gaan. Op zijn tocht ontmoet hij leenman Elegast. Ze gaan
samen naar het kasteel van Eggeric waar Elegast ontdekt dat Eggeric Karel wil vermoorden.
Elegast vermoord Eggeric in een tweegevecht en Elegast mag trouwen met Eggerics
weduwe.
De jeeste van Walewein en het schaakbord Gaat over een prachtig schaakbord dat het
kasteel van koning Arthur binnen komt vliegen en vervolgens weer verdwijnt. Ridder
Walewein gaat het schaakbord achterna en moet voorwerpen inruilen van andere koningen
om eigenaar te worden van het schaakbord.
, Hoofse romans werden opgedeeld in 3 verschillende soorten,
1. de Brits-Keltische ridderromans. In deze romans wordt de strijd van Britse helden
tegen binnenvallende Angelen en Saksen verheerlijkt. Koning Arthur en zijn
tafelronde speelden de hoofdrol. (De jeeste van Walewein en het schaakbord is ook
een brits keltische ridderroman)
2. de Oosterse ridderromans. Door de kruistochten uit deze tijd kwamen er contacten
met Perzische en Arabische landen en werden er allerlei oosterse verhalen gedeeld
en deze beïnvloeden Europese schrijvers. De hierdoor ontstane romans hebben een
oosterse sfeer (oosterse vorsten met harems en veel pracht en praal). De ridders zijn
dapper, maar vechten niet en de hoofse liefde is het belangrijkste thema. (Hier is
vooral de liefdesgeschiedenis van Floris ende Blancefloer bekend.)
3. de Klassieke ridderromans. Klassieke ridderromans spelen zich af in de klassieke
oudheid (de tijd van de Grieken en Romeinen). Het zijn vaak romantische verhalen
waarin de hoofse liefde centraal staat. (van den vos Reynaerde is een bekend
verhaal)
Van den vos Reynaerde
Het belangrijkste dichtwerk uit de middelnederlandse literatuur, uit de 13e eeuw. Het is een
lang dierenverhaal waarin bepaalde verschijnselen belachelijk worden gemaakt. De
middeleeuwse adel wordt beschreven als een dieren gemeenschap, die het slachtoffer
worden van hun eigen hebzucht en vraatzucht. Ook de andere standen worden belachelijk
gemaakt. Het is een satire op de middeleeuwse standen en een parodie op de ridderromans
satire: Een tekst waarin bepaalde verschijnselen belachelijk worden gemaakt.
Parodie: Een tekst waarin een bepaalde soort tekst op spottende wijze wordt nagebootst.
Reinaert de vos wordt beklaagd door een paar andere dieren. Koning Nobel (een leeuw)
laat de vos oppakken door Bruun de beer. Reinaert lokte Bruun zo in een val. Koning Nobel
stuurde Tibeert de kater naar Reinaert maar hij werd ook in de val gelokt. Toen werd
Grimbeert de das naar Reinaert gestuurd en hij slaagde erin hem mee te nemen. Reinaert
maakte Nobel wijs dat hij wist waar een schat verborgen lag en hij werd vrijgesproken.
Reinaert vluchtte weg.
Het lied in de Middeleeuwen
Alle middeleeuwse liederen werden mondeling overgeleverd en pas later opgeschreven.
Heer Halewijn was zo’n liedboek het was een ballade (danslied). (werd pas in de 19e
eeuw opgetekend)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jlkdejong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now