VWO 6 - thema 2, transport
Basisstof 1 - Transportsystemen
Bij de meeste dieren en bij mensen verloopt het transport circulair, een vloeistof met
opgeloste stoffen stroomt rond en is voorzien van een pomp. Circulatiesystemen zorgen voor
een homogeen intern milieu, dit gebeurt door:
- Transport van stoffen tussen intern en extern milieu. (zuurstof, brandstoffen en
afvalstoffen)
- Transport van signaalstoffen (hormonen) tussen delen van het organisme.
- Transport van bestanddelen van het afweersystemen.
- Verdeling van warmte over het lichaam.
Enkelvoudige bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed een keer door het hart.
Dubbele bloedsomloop: per omloop stroomt het bloed twee keer door het hart.
De kleine bloedsomloop zorgt ervoor dat het bloed zuurstofrijk wordt gemaakt door de
longen, vervolgens stroomt het terug naar het hart en zorgt de grote bloedsomloop ervoor dat
het zuurstofrijke bloed bij de organen en weefsels terecht komt.
Met een dubbele bloedsomloop kan een hogere druk worden bereikt, de bloedsomloop zorgt
voor homeostase door in het bloed opgeloste stoffen door het lichaam te transporteren en
door de warmte die vrijkomt bij dissimilatie te verdelen over het lichaam.
Een foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via de placenta. Voor de geboorte bevindt zich
een opening tussen de linker- en rechterboezem: het ovale venster. Het bloed stroomt via
deze opening rechtstreeks van de rechterboezem naar de linkerboezem, daarna wordt het
bloed via de linkerkamer door de aorta gepompt. Bij foetussen zit er een verbinding tussen de
longslagader en de aorta: de ductus arteriosis (ductus botalli). Een groot deel van het bloed
dat door de rechterkamer wordt weggepompt komt via de ductus arteriosis terecht in de
aorta.
Direct na de geboorte vullen de longen zich met lucht, de weerstand in de haarvaten neemt
af. Het bloed stroomt makkelijk vanuit de rechterkamer in de longbloedhaarvaten. Hierdoor
daalt de bloeddruk in de rechter boezem en kamer. De bloeddruk in de linkerboezem stijgt
door de aanvoer van het bloed vanuit de longen. Hierdoor wordt het ovale venster gesloten.
De ductus arteriosis verschrompelt en verdwijnt, net als de resten van de navelstrengslagader
en navelstrengader.
Basisstof 2 - Het hart
Het hart is een holle spier die energie verbruikt. De kransslagaders voorzien het hartweefsel
van zuurstof en voedingsstoffen. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden afgevoerd
door de kransaders. De linker- en rechterharthelft worden gescheiden door de
harttussenwand. Elke harthelft bestaat uit een boezem en kamer.
Samentrekking van hartspierweefsel: systole.
Ontspanning van hartspierweefsel: diastole.
De hartslag begint als de boezems zijn volgestroomd met bloed uit de holle aders en
longaders. De systole van de boezems vindt in beide harthelften gelijktijdig plaats. Tijdens
systole van de boezems is er diastole in de kamers. Als de kamers zijn volgestroomd vindt de
systole van de kamers plaats. Hierna volgt de hartpauze, de boezems en de kamers zijn
ontspannen.
De samentrekking van het hartspierweefsel wordt veroorzaakt in een groep cellen in de wand
van de rechterboezem: de sinusknoop. Vanuit de sinusknoop worden impulsen eerst naar
spierweefsel in de boezems geleid. Dit veroorzaakt systole van de boezems. Door de laag
bindweefsel in de wand tussen de boezems en kamers worden impulsen niet direct naar de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JulieSlagman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.01. You're not tied to anything after your purchase.