1. Helikopterblik op onze geestelijke gezondheidszorg
Inleiding
Geestelijke gezondheid= toestand die persoon toelaat om zich optimaal te ontwikkelen
op psychisch, intellectueel en emotioneel vlak
Psychiatrie= medische discipline die zich bezighoudt met studie en behandeling van
psychiatrische stoornissen
Psychopathologie= ziekteleer van geest die oorzaken, symptomen en verloop van
psychiatrische stoornissen onderzoekt
De geschiedenis van de psychiatrie: een kort overzicht (geen data
en details kennen)
Prehistorie en • Krankzinnig – bezeten – zot
oudheid - Ziekte is gevolg van invloed van boze geest of verkeerde verhouding
lichaamssappen
• Behandeling: schedeltriage
• Prehistorie
- Oorzaak: boze geesten beledigd
- Zorgden voor zieke en zwakke stamleden
- Getrepaneerde schedels: poging om ziektes te genezen
• Oudheid
- Hippocrates
- Lichaamsvochten: bloed, slijm, gele en zwarte gal
- Krankzinnigheid is hersenziekte
- Behandelen met warme en koude baden, rust en dieet
• Galenus: door theorie van Hippocrates, mensen verdelen in 4 types
Sanguinisch type Bloed levendig en
hartelijk
Flegmatisch type Slijm kalm en
bedachtzaam
Cholerisch type Gele gal opvliegend
Melancholisch type Zwarte gal angstig en
pessimistisch
ð Later meer christelijke invloed, gelovigen moeten lot van armen, zieken
en gehandicapten verzachten
300 n.C. – • Krankzinnig – bezeten – zot
1600 - Ziekte is gevolg van insect in hoofd, melancholie is slechte
gedachte/hoofdzonde
• Behandeling: aderlatingen en kei- of steensnijdingen
• Evagrius: 8 slechte gedachtes/bekoringen
- Gulzigheid, hebzucht, luiheid, wellust, toorn, ijdelheid hoogmoed en
Treurigheid/melancholie (nu depressie)
• Mensen met geestelijke stoornis = zotten
• Later, bezeten en verstoorders van openbare orde
• Opsluiten in dolhuizen
• Kwade stoffen uit lichaam laten vloeien om mensen te genezen
- Bv. Drankjes om te braken en aderlatingen
• Van schedelboring naar kei- of steensnijdingen: gingen ervan uit dat
insect in hoofd zat en tijdens slapen via neus naar hersenen ging om te
veranderen in een kei
1600 – 1800 • Ziek en gevaarlijk
• Krankzinnigen, gekken of dollen
• Ziekte is eigen schuld
• Donkere tijd: interneringsgolf en gestichten met erbarmelijke
omstandigheden
• Dolhuizen, gasthuizen en godshuizen brutale afzondering van
samenleving
• Aan ketting zonder gezonde voeding
• Gevaarlijke krankzinnigen afgezonderd
• Dieren die de gezonde mens kon gaan bezichtigen
• René decartes: Ik denk dus ik ben
19de eeuw • Zieken: lichamelijk zieken met recht op specifieke medische verzorging
• Geen connectie meer tussen religie en psychiatrie
• Dolhuizen vervangen door krankzinnigheidsgestichten
• Eerste revolutie psychiatrie door visie pinel
- Pinel
o Pionier franse psychiatrie
o Bevrijd mensen uit boeien en einde aan aderlaten, … (bevrijden)
o Contact met cliënt = centraal
• Jozef Guislain + instituut
- Mensen zijn ziek en moeten behandeld worden
- Gebaseerd op Pinel
- Humane behandeling van patiënten
• Psychiater heette toen aliënist
1ste helft 20ste • Zieken
eeuw • Dilemma: instellingen voor spontaan herstel vs psychoanalyse voor
vermogende patiënten (duur)
- Alternatief dure behandeling: koortskuur, slaapkuur, shockkuur
en coma’s, badtherapie, …
- Shockkuur: insuline tot persoon in coma gaat, door suiker ontwaken
ze
• Psychogenocide: psychiatrische patiënten vermoord in nazi tijd
2de helft 20ste • Zieken
eeuw - 2010 • Tot jaren 50 geen geneesmiddelen
• 2de revolutie psychiatrie: eerste antipsychoticum = enorme
doorbraak in behandeling psychiatrische aandoeningen
- Langdurige opname in psychiatrisch ziekenhuis voor schizofenie
• Jaren 60: Antipsychiatrische golf
, - Opmerkelijk fenomeen in geschiedenis van GGZ
- Vermindering aantal psychiatrische ziekenhuizen
- Geen groot effect toch beweging naar vechten voor assertiviteit,
autonomie, …
• Opname psychiatrische ziekenhuizen in ziekenhuiswet
- A-dienst= observatie en intensieve zorg
- T-dienst= resocialisatie en re-integratie
- PAAZ-diensten= afdeling in gewoon ziekenhuis
• Freud: psychoanalyse
- Veel meer oorzaken die leiden tot psychiatrische ziektetoestand
- Toegeschreven aan onbewuste conflicten en fixaties
o Patiënt niet langer in greep van duivel, maar van het onbewuste
- Niet patiënt maar zijn omgeving of maatschappij waren ziek(makend)
– systeemtheorie
• Meer en meer drieweg interacties: lichaam-hersenen-gedrag
- Cognitieve en affectieve neurowetenschappen
Psychiatrie vandaag
Paradigmashift in geestelijkegezondheidszorg
Herstelgerichte benadering (evolutie)
= niet focussen op probleem maar op herstel, talenten, krachten, …
® Herstel is niet genezing
• Meer participatie van patiënten en hun netwerk
• 3 soorten herstel:
- Clinisch herstel: genezing of stabiliseren van symptomen
- Sociaal herstel: functioneren in samenleving herstellen
- Persoonlijk herstel: herstel van identiteit en emotioneel/sociaal welbevinden
• Netwerk: meer mantelzorg
• Behandelen, verzorgen, begeleiding krijgt een ruime invulling
- Niet enkel op medisch vlak maar nu ook op orthopedagogisch vlak
• Kwartiermaken
- Doel: veilige warme plek voor psychisch kwetsbaren zodat ze zo normaal mogelijk
leven kunnen lijden
- Focus op medisch aspect wegnemen en meer leggen op sociale betrokkenheid
o Bijdragen tot solidaire en gastvrije samenleving
o Psychiatrisch zieken zijn ook volwaardige burgers zijn
o Terug baas worden over eigen leven is belangrijk, dit door het zien van eigen
talenten en competenties. Het is een levenshouding en geen ideologie!
- Focus op wie uitsluit en NIET op wie uitgesloten wordt.
- Gedeelde verantwoordelijkheid HV en persoon zelf
Ervaringsdeskundigheid
• Inzetten ervaringskennis in GGZ
- Goed contact met ervaringsdeskundigen = essentiële component in
herstelgerichte zorg
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller julievd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.85. You're not tied to anything after your purchase.