Dit is een samenvatting van het vak 'klinische biologische psychologie' gedoceerd door verschillende gastdocenten. Het omvat de volgende hoofdstukken: verslaving, schizofrenie, bewegingsstoornissen, depressie en autisme
Neurobiologische perspectieven op
autisme
• Veel mensen denken autisme te kennen. Toch is dit niet het geval aangezien het bij autisme
gaat over een hele heterogene groep
o Er vallen heel veel verschillende mensen waarbij autisme op verscheidene manieren
tot uiting komt
o Het kan soms gezien worden als een spectrum van uitersten
• Als je 1 persoon kent met autisme ken je ook enkel 1 persoon met autisme, niet meer
o Het is altijd goed om met meerdere mensen met autisme in contact te komen
• Neurodiversiteit: heel wat mensen met autisme (zeker de mensen met een matige tot hoge
intelligentie) zien autisme ook als een identiteit
o Dat zijn mensen met autisme die graag worden aangesproken met ‘persoon/iemand
met autisme’ maar er zijn ook mensen die liever worden aangesproken met
‘autistisch persoon’
1. Wat is autisme?
• Autisme wordt benoemd als een neuro-
ontwikkelingsstoornis
• Autisme kan je zien als een manier van zijn, denken,
gewaarworden, een manier van voelen die heel anders is
dan dat de meeste onder ons de wereld ervaren
o Autisme is ook soms een beetje anders
• Het wordt in de medische/psychiatrische wereld
opgenomen als een stoornis
o Er wordt dus een onderscheid gemaakt tussen
normaal en abnormaal gedrag
1.1 Normaal of abnormaal?
• Normaal:
o Zoals het vaakst voorkomt, zoals de meeste mensen doen…
o Alledaags, Gemiddeld, Gebruikelijk, Gangbaar, Niet afwijkend…
• Abnormaal:
o Niet gewoon, Afwijkend, Gebrekkig, Apart
o Maar ook: Onnatuurlijk?, Pathologisch?, Autistisch?
▪ Als we autisme zien als een stoornis moeten we dit dan bekijken als iets
onnatuurlijk en iets pathologisch?
1.2 Autisme abormaal?
• CDC (2021): 1 op 44 kinderen in USA zou een autismediagnose hebben → ongeveer 2,7%
van de kinderen
• De wereldbevolking telt nu ongeveer 8 miljard mensen en dat er ongeveer 185 000 baby’s
per dag geboren worden zou dat betekenen dat er ongeveer 6700 kinderen per dag worden
geboren met autisme
1
, Klinische biologische psychologie
• De prevalentiecijfers die blijven ook stijgen. Daar zijn 3 grote redenen voor:
o Toegenomen bewustzijn van wat autisme juist is (mensen gaan sneller herkennen
dat er sprake is van autisme)
o Betere toegang tot gezondheidszorg
o Bredere diagnostische criteria
• Maar… we zitten waarschijnlijk wel nog met een onderschatting?
o Vrouwen vs Mannen?
▪ Er worden meer mannen gediagnosticeerd dan vrouwen en dat is een heel
belangrijk debat aangezien het meeste onderzoek tot nu toe bestond uit
mannelijke populaties (mannelijke steekproeven)
o Oudere populaties die misschien ooit in deze tijd jonger waren geweest (als die
kinderen waren geweest), dat die wel de diagnose zouden gehad hebben maar dat
misschien nu niet hebben
1.3 DSM-V-criteria
• A. Blijvende tekorten in de sociale communicatie en interactie
o Het gaat dan over sociaal emotionele wederkerigheid (bijv. empathie, problemen op
vlak van non-verbale communicatie en problemen op vlak van relaties)
• B. Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en
activiteiten
o Beperkte interesses kunnen ook uitgesproken interesses zijn (bijv. specifieke
interesse voor verkeersborden)
o Herhaalde gedragspatronen is bijvoorbeeld schommelen met het lichaam
• C. Aanwezig vanaf de vroegste kindertijd
o Het is een ontwikkelingsstoornis dus je wordt er mee geboren en je draagt het je
hele leven mee
• D. Veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen
1.4 In gesprek
• Door vaker in gesprek te gaan met
mensen met autisme kom je ook
veel meer te weten dan wat er in
de handboeken en cursussen
allemaal staat
o Sociale wereld is een
doolhof
▪ Het is een
complexe wereld
▪ Er zijn veel te veel
sociale regels
▪ De interactie met anderen gaat heel snel
▪ Mensen met autisme voelen zich vaak anders in deze wereld
▪ Ze hebben vaak een uniek perspectief op de sociale wereld
o Voorspelbaarheid
▪ Dit is een heel belangrijk element in het leven van iemand met autisme
omdat het rust geeft in de complexe wereld, in dat sociaal doolhof
▪ Het maakt de wereld minder overweldigend als de wereld voorspelbaar is
2
, Klinische biologische psychologie
o Herhaling
▪ De repetitieve gedragspatronen geven rust
▪ Dit heeft betrekking op het tweede criterium van de DSM-V, die repetitieve
gedragspatronen (bijv. schommelen, voorwerpen in rijtjes zetten,
voorwerpen categoriseren) → dit biedt allemaal voorspelbaarheid wat dan
weer tot controle leidt en de controle geeft rust
o Verstoorde prikkelgevoeligheid
▪ Overprikkeling, de wereld wordt heel intens ervaren, heel chaotisch, luid
▪ Er is veel te zien en te horen (je hebt sommige mensen die heel gevoelig zijn
aan geuren)
➢ Als je onderzoek gaat doen naar autisme doe dan geen sterke
parfum op want dat kan voor die mensen heel vervelend zijn
▪ Ze hebben moeilijkheden met het filteren van informatie → alles wordt
tegelijkertijd verwerkt en alle prikkels krijgen evenveel aandacht in de
hersenen
o Specifieke/ Sterke interesses
▪ Soms heeft dit hele mooie voordelen zoals mensen die uitblinken in hun job
of mensen die iets nieuw/innovatief uitvinden door daar heel sterk mee
bezig te zijn
o Detailgerichtheid
▪ Niet kunnen filteren
▪ Mensen zijn heel detail gericht → op de werkvloer kan dit heel positief zijn
omdat ze fouten zien die andere mensen niet opmerken
o Vermoeidheid
▪ Het zijn mensen die constant al die prikkels binnenkrijgen. Zij zijn niet in
staat om deze te filteren. Ze zijn constant aan het nadenken wat ze moeten
doen, wat de sociale regels zijn etc. → dat is extreem vermoeiend
▪ Mensen met autisme camoufleren vaak hun klachten om mee te kunnen
gaan met de sociale verwachtingen
▪ Mensen melden zich vaak eerst aan met een burn-out, een depressie of
angstklachten vooraleer de
diagnose autisme wordt
gesteld
1.5 Misvattingen
• Lage intelligentie: er wordt heel vaak
gedacht dat mensen met autisme allemaal
een lage intelligentie hebben
o Er zijn twee groepen:
▪ 1) Er zijn mensen die een lagere intelligentie hebben die soms ook een
verstandelijke beperking hebben
▪ 2) Er is ook een grote groep met hoog functionerend autisme en die hebben
hun eigen moeilijkheden (job, gezin, een goed diploma) → maar die moeten
constant hun kenmerken camoufleren
➢ Aan de buitenkant is daar vaak niet te merken dat ze moeilijkheden
hebben maar die zijn er wel
3
, Klinische biologische psychologie
• Lastige mensen: ‘het is lastig om samen te leven met iemand die autisme heeft’
waarschijnlijk door hun regide gedachtenpatroon en moeilijkheden met het vormen/
onderhouden van relaties
o Het is belangrijk om ook te kijken vanuit het perspectief van mensen met autisme:
de mensen hebben het vaak ook lastig
• Vooral bij kinderen: men ziet dit zelfs in onderzoek waar er vooral kinderen worden
onderzocht
o Kinderen met autisme groeien natuurlijk op tot volwassenen met autisme dus die
groep mogen we zeker ook niet vergeten want er komen weer nieuwe uitdagingen
bij vanaf het moment dat je volwassen wordt (bijv. het vinden van een job, pensioen
gezin onderhouden)
• Geen empathie: mensen met autisme hebben net wel veel empathie. Soms worden ze zo
hard overspoeld door de empathie dat ze niet weten wat ze ermee moeten doen. Ze kunnen
niet goed identificeren wat de gevoelens juist zijn. Vaak gaat het eerder over moeilijkheden
hebben met het communiceren van hun empathie.
o Bijv. een mama met autisme uit haar empathie door telkens door te vragen. Haar
dochter had een probleem en ze hadden ruzie gekregen omdat volgens de dochter
de mama geen empathie toonde maar dat het vragen stellen is net hoe de mama
haar empathie uit
• Geen sociale motivatie: ze hebben geen motivatie om sociale relaties aan te gaan
o Mensen met autisme zoeken net wel naar relaties maar het is heel moeilijk om in
interactie te gaan met anderen en dit is vaak ook heel erg vermoeiend → hierdoor
kan er soms de voorkeur bestaan om even alleen te zijn
• Extreem mannenbrein
o Autisme werd lang gezien als iets dat meer voorkomt bij mannen. Het klopt wel dat
de ratio hoger zal liggen bij mannen dan bij vrouwen maar dat is eigenlijk lager dan
altijd gedacht is geweest
o Er zijn veel vrouwen met autisme maar die worden nu nog altijd niet goed herkent
omdat het onderzoek vooral gebaseerd is op mannen
o Het gaat over het feit dat mannen gekenmerkt worden door minder vaardigheden
om de gedachten en gevoelens van anderen en eenzelfde onder te kennen te
begrijpen, minder vlotte communicatie maar ook langs de andere kant betere
mogelijkheden tot abstract redeneren
o Volgens het extreem mannenbrein hypothese zouden mannen nog meer naar het
extreem neigen en vrouwen zouden meer naar het typisch mannenbrein neigen
2. Het hersenorkest
• Die metafoor maakt het makkelijker om de hersenprocessen uit te leggen aan mensen met
autisme
o Dit kan je enkel doen bij mensen die metaforen begrijpen en bij mensen met een
normale intelligentie
o Bij kinderen of mensen met een verstandelijke beperking gaat dit niet echt lukken
maar dan kan je het wel gebruiken om aan ouders of leerkrachten meer uitleg te
geven
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lauravdd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.53. You're not tied to anything after your purchase.
