Summary
Samenvatting Maatschappij en gezondheid MPE 1 Verpleegkunde HOGent
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van het vak Maatschappij en gezondheid, 1ste jaar Verpleegkunde HOGENT.
[Show more]
Seller
Follow
anouckduerinck
Reviews received
Content preview
MAATSCHAPPIJ EN GEZONDHEID1. DETERMINANTEN VAN GEZONDHEID
1.1 INLEIDING EN DOELSTELLINGEN
Determinanten van gezondheid = factoren die een invloed hebben op gezondheid
Vb.: schimmels in woning, drugsnaalden in park gevaarlijk voor anderen, valgevaar door mat,
fruit eten complimentjes geven
1.2 PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID(SZORG)
1.2.1 HET BIOMEDISCH PERSPECTIEF
In de medische wetenschap een perspectief
Ziekte wordt gezien als een probleem in biologische processen
Klachten afkomstig van falen, leidt tot een letsel/infectie of erfelijke afwijking
Gezondheid = afwezigheid van ziekte
Bij dit perspectief arts nodig om de verstoorde processen terug te brengen tot hun oorspronkelijk
evenwicht
Nog steeds gangbaar model in gezondheidszorg
Mechanische/beperkte visie i.v.m. gezondheid
Vb.: pijn biomedisch benaderen (p.7)
1.2.2 HET BIOPSYCHOSOCIAAL PERSPECTIEF
Geïntroduceerd door George Engel
Multicausaal: biologische, psychologische en sociale factoren bepalen het ziekteproces en spelen
voortdurend op elkaar in
3 factoren zijn te onderscheiden, maar niet te scheiden! Ze hebben onlosmakelijk met elkaar te
maken
daarom steeds aandacht voor elke factor!
Individuele aanpak is nodig ookal hebben mensen dezelfde pathologie
Vb.: pijn biopsychosociaal benaderen (p.9)
1.2.3 HET HOLISTISCH PERSPECTIEF
> Grieks ‘holos’ = geheel
De eigenschappen van een systeem kunnen niet worden verklaard door de som van alleen zijn
componenten
Bouwt verder op het biopsychosociaal perspectief
, Elke patiënt wordt gezien als een uniek individu en alle noden van de patiënt worden aangesproken
Vb.: pijn holistisch benaderen (p.10)
1.3 HET HEALTH-FIELD CONCEPT VAN LALONDE
1.3.1 HET CONCEPT
Marc Lalonde voegde de elementen leefstijl en sociale & fysieke omgeving toe (naast biologische factoren en
organisatie van de gezondheidszorg) als belangrijke determinanten van gezondheid
BIOLOGISCHE FACTOREN
3 types hangt af vd leefstijl en omgeving:
I. Biologische bepaald: leeftijd, geslacht
II. Erfelijk: kleurenblindheid, genetische aanleg voor…
III. Verworven: bloeddruk, longfunctie, gewicht, infecties,…
ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG (PREVENTIEF + CURATIEF)
Kwaliteit van zorg (hangt sterk af van de groeiende wetenschappelijke inzichten)
Toegankelijkheid (we merken dat bepaalde aspecten vd gezondheidszorg minder toegankelijk zijn
voor een aantal bevolkingsgroepen
Aanbod
Bereikbaarheid
Curatieve gezondheidszorg: artsen, VPK, vroedvrouwen, tandartsen, medicatie, ziekenhuizen,…
Preventieve gezondheidszorg (bevorderen, beschermen en behouden van gezondheid): vaccinaties,
bevolkingsonderzoek voor kanker, leefstijladvies,…
LaLonde vond dat er meer aandacht besteed moest worden aan de andere 3 elementen (aan dit werden veel
maatschappelijke inspanningen en financiële middelen gegeven), om ziekte en vroegtijdig overlijden te
voorkomen!
LEEFSTIJL
= gedrag of een combinatie van gedragingen van een individu dat gerelateerd is aan gezondheid en waarover
het individu min of meer controle heeft
Voedingsgewoontes
Omgaan met stress
Alcoholgebruik
Omgaan met relaties
…
Leefstijl wordt bepaald door individuele mogelijkheden (kennis, vaardigheden,…) van een individu, de
drijfveren om gezond of ongezond gedrag te stellen en de omgeving waarin iemand leeft.
DUS ! meer dan louter individuele keuze !
,OMGEVINGSFACTOREN
omvatten alle zaken die verband houden met gezondheid die extern zijn aan het menselijk lichaam en
waarover het individu weinig of geen controle heeft
Fysieke omgeving: woonomgeving, groenvoorzieningen, schoolomgeving, verkeerssituatie,
fietspaden, speelvoorzieningen,…
Sociale omgeving: opleidingsniveau, gezinssituatie, familie, buren, vrienden,…
Omgeving werd later nog opgesplitst in 4 contexten: fysiek, sociaal-cultureel, economisch en politiek.
Economisch: betaalbaarheid en marketing van producten en diensten, economische welvaart van een land
of gebied
Politiek: wetten, regels en aanbevelingen met betrekking tot gezondheid, politieke ideologieën,…
1.3.2 BELANG VAN HET CONCEPT VOOR HET OTTAWA CHARTER
In dat charter poogde men via gezondheidspromotie een antwoord te geven op de specifieke
gezondheidsproblemen van landen met een hoog welvaartsniveau. maar ondanks een sterk uitgebouwde
curatieve gezondheidszorg en een goed functionerend systeem toch nog een toenemend aantal chronische en
deels vermijdbare beschavingsziekten.
Dit handvest, stelt dat gezondheidsbevordering een proces is dat mensen, organisaties en gemeenschappen in
staat stelt controle te verwerven over de factoren die hun gezondheid beïnvloeden, zodat zij hun
gezondheidssituatie kunnen verbeteren.
1.4 HET REGENBOOGMODEL VAN DAHLGREN EN WHITEHEAD
1.4.1 HET MODEL
In kern van figuur: dingen die relatief onveranderbaar zijn leeftijd, geslacht, genetische en erfelijke factoren
In omliggende lagen: determinanten die wel vervangbaar zijn, ze kunnen beïnvloed worden door
individuele/commerciële/politieke beslissingen
Het gaat om:
Individuele leefstijlfactoren: rookgedrag, beweging, voedingspatroon,…
Sociale en gemeenschapsinvloeden: familie, vrienden, gemeenschap,… die een invloed hebben op het
individu
, Leef- en werkomstandigheden: landbouw- en voedselproductie, onderwijs, werkomstandigheden en
of werkloosheid, water + sanitaire voorzieningen, gezondheidszorg, huisvesting,...
Binnen deze laag is toegankelijkheid belangrijk! Veel dingen (kwalitatieve gezondheidsdiensten,
onderwijs, gezonde huisvesting,…) kosten geld waardoor de toegankelijkheid ervan beperkter is voor
mensen met een laag inkomen hierdoor ontstaat er een ongelijke spreiding van gezondheidsrisico’s
tussen de economische klassen
Algemene sociaaleconomische, culturele en omgevingsfactoren
1.4.2 RISICOFACTOREN, POSI TIEVE GEZONDHEIDSFAC TOREN EN BESCHERMEND E
FACTOREN
Binnen elke laag kan men zowel risicofactoren als positieve gezondheidsfactoren en beschermende factoren
identificeren
POSITIEVE FACTOREN
dragen bij aan het behoud van de gezondheid
Vb.: economische zekerheid, goede huisvesting, voedselzekerheid, goede relaties thuis,…
BESCHERMENDE FACTOREN
verhinderen of elimineren het risico op ziekte
Vb.: vaccinatie tegen infectieziektenn, sociale ondersteuning, gezonde diëten zoals het mediterrane dieet met
een hoge consumptie van fruit en olijfolie
RISICOFACTOREN
veroorzaken gezondheidsproblemen en ziekten die mogelijk kunnen worden voorkomen
Vb.: verkeersonveiligheid, roken, vervuiling/vervuilde lucht
Een gezondheidsbevorderend beleid moet oog hebben voor het verminderen van de risicofactoren en het
bevorderen van positieve gezondheidsfactoren en beschermende maatregelen!
In praktijk moeilijk om een onderscheid te maken tussen deze categorieën, aangezien de nadruk meestal op de
risicofactoren ligt. Maar naast de risicofactoren moeten we ook proberen om de andere factoren te
identificeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anouckduerinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now