1 Ongeslachtelijke voortplanting
Celdeling
Cellen kunnen zich voortplanten door celdeling, zo ontstaan er uit een moedercel
twee identieke dochtercellen.
Op natuurlijke wijze
Bij ongeslachtelijke voortplanting ontstaan door celdeling nakomelingen die
genetisch identiek zijn aan de
ouder.
Op kunstmatige wijze
Bij stekken snijd je een stuk van en
stengel of blad af. Uit het snijvlak
komen nieuwe wortels en zo kan
een nieuwe plant ontstaan. Je kan
ook in een lab weefsels kweken.
Een organisme dat door
ongeslachtelijke voortplanting uit
één ouder is ontstaan, noem je een
kloon.
Celcyclus
De erfelijke eigenschappen van een organisme liggen vast in het DNA. Voor de
celdeling wordt het DNA gekopieerd. Aan het begin van een celdeling spiraliseren
de chromosomen (nu zichtbaar onder microscoop). Na de celdeling ontrollen ze
weer. Bij planten, schimmels en dieren begint de celdeling met mitose (kerndeling).
Na de mitose snoert de cel in en ontstaan er twee nieuwe cellen. Daarna ontstaat
er door plasmagroei nieuw cytoplasma en komen er meer celorganellen.
De M-fase is de periode waarin de kerndeling en celdeling plaatsvinden. De
periode tussen twee celdelingen heet een interfase. In de S-fase wordt van elk
DNA-molecuul een replica gemaakt (DNA-replicatie/synthese). De plaats waar het
kopje vast zit aan het DNA noem je het centromeer. Zo lang ze aan elkaar
vastzitten, heten ze chromatiden. Na de S-fase bestaat een chromosoom dus uit
twee chromatiden. Als een cel in rust is, noem je dit de Go-fase.
Mitose
Het centrosoom (spoellichaampje) is een gebied waarin bij dierlijke cellen twee
cetriolen (kleine cilindertjes van eiwitbuisjes) liggen.
, Klonen
Klonen worden gebruikt om gunstige
erfelijke eigenschappen te behouden,
menselijke ziektes te onderzoeken of om
medicijnen te testen. Dieren kunnen
kunstmatig worden gekloond door
embryosplitsing en celkerntransplantatie.
2 Geslachtelijke
voortplanting
Celfusie
Bij geslachtelijke voortplanting smelten twee cellen samen, de nieuwe cel bevat
dus informatie van beide cellen. Om het aantal chromosomen constant te houden
vindt er reductie plaats tijdens de productie van gameten (geslachtscellen).
Somatische cellen zijn alle lichaamscellen die niet geslachtscellen zijn.
Meiose
Tijdens de bevruchting fuseren twee gameten, deze zijn haploïde cellen: bevat een
volledige set chromosomen (aantal n). Een bevruchte eicel (zygote) bevat twee
volledige sets chromosomen; zijn diploïde cellen (aantal 2n). Organen die
geslachtscellen maken, zijn teelballen (testes) en eierstokken (ovaria). Het proces
waarbij het aantal chromosomen van een cel wordt gereduceerd, wordt
reductiedeling of meiose genoemd. De meiose bestaat uit meiose I en meiose II.
Zaadcellen
Zaadcellen worden gemaakt in de testes en het proces heet spermatogenese. Ze
worden tijdelijk opgeslagen in de bijballen. Penissen worden stijf doordat de
zwellichamen zich vullen met bloed. Door verdere prikkeling van de eikel krijgt een
man een orgasme en heeft hij een zaadlozing.
Eicellen
Eicellen ontstaan in de ovaria (eierstokken). Het ontstaan van eicellen uit een
eicelmoedercel heet oögenese. De primaire eicellen bevinden zich in het
beginstadium van de meiose en zijn dan nog diploïd. Een follikel is het blaasje met
de eicel, deze ontwikkelen zich verder vanaf de pubertijd. Het neemt vocht op en
gaat verder met de meiose. De eicel deelt ongelijk in twee cellen: een met veel
cytoplasma en een met minder (poollichaampje). Als de follikel verder groeit, puilt
het uit het ovarium, barst het open en verlaat de eicel het ovarium (ovulatie/
eiersprong). De eicel wordt met trilhaartjes en spieren vervoert naar het einde van
de eileider en bevindt zich in meiose II. Als er een zaadcel binnendringt, wordt
meiose II afgerond, anders sterft de cel af.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller iamnaomi04. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.